اولویت‌بندی کالاها تغییر می‌کند؛ غربالگری مجدد برای تخصیص ارز

انگیزه حمایت از تولید داخلی بار دیگر گروه‌های کالایی مرکز مبادلات را در معرض بازنگری قرار داده است. به گفته سخنگوی این مرکز قرار است مرکز مبادلات ارزی کشور خانواده تولید و کالاهای واسطه‌ای، سرمایه‌ای و ماشین‌آلات را پوشش دهد؛ بنابراین گروه کالایی اولویت هشتم نیز باید در این راستا باشد.

به عبارتی کالاهایی در این اولویت قرار بگیرند که در خانواده تولید هستند. در همین راستا اعلام شده که گروه اولویت نهم نیز در حال بررسی و پالایش مجدد است و بر حسب ضرورت، کالاهایی هم که ساخت داخل نباشد و نیاز بخش‌های تولید و واسطه‌ای باشد در کمیته ویژه، مورد پالایش قرار می‌گیرد.

در مرکز مبادلات ارزی صورت می‌گیرد

غربالگری مجدد گروه‌های کالایی

به گفته سخنگوی مرکز مبادلات ارزی، اولویت‌های کالایی تخصیص ارز در مرکز مبادلات باز هم مورد غربالگری و بازنگری قرار می‌گیرد. این تصمیم به دلیل آنچه «مباحث حاکمیتی و سیاست‌های اقتصادی در مسیر تولید» نام برده شده است؛ اجرایی خواهد شد.

از چهارم مهرماه که مرکز مبادلات ارزی به طور رسمی راه‌اندازی شده است، اولویت‌های کالایی اختصاص ارز وارداتی با نرخ «مرکز‌مبادلات» به مرور مورد ارزیابی و غربالگری قرار گرفته است. به غیر از کالاهای وارداتی دو اولویت اول و دوم که ارز مورد نیاز آنها از محل دلار مرجع ۱۲۲۶ تومانی تامین می‌شود، ابتدای کار این مرکز با تخصیص ارز به اولویت ۳ شروع شد.

در روزهای بعد اولویت ۴و ۵ نیز به آن اضافه شد. به مرور کالاهای گروه ۶ و ۷ و در نهایت اولویت ۸ نیز شامل کالاهایی همچون ماشین‌آلات سواری کم مصرف، ماشین‌آلات راهسازی و حمل و نقل نیز به آنها اضافه شد. بعد‌ها نیز صحبت از تامین ارز مورد نیاز اولویت نهم به عنوان میان آمد. در این گروه کالاهایی مانند خودرو، قطعات آسانسور، لوازم خانگی، یخچال، فریزر، لپ‌تاپ، رایانه و گوشی تلفن همراه طبقه بندی شده بود.

استدلال برخی از تصمیم گیران در مورد تامین ارز مورد نیاز اقلام وارداتی با نرخ مرکز مبادلات همچون کالاهایی که از آنها به‌عنوان کالاهای لوکس همچون خودرو‌های گران قیمت یاد می‌شود، مبنایی جز کاستن از بار تقاضای خرید دلار از بازار آزاد و در نهایت افت قیمت‌های ارز در خارج از مرکز مبادلات ندارد. این دسته از مسوولان با رویکرد کنترل قیمت ارز بازار آزاد و افت تقاضای دلار در چهار راه استانبول، تمایلی به هدایت اولویت‌های نهم و حتی دهم نیز به سوی این مرکز از خود نشان دادند.

وزیر اقتصاد در هفته‌های گذشته حتی در برنامه‌های تلویزیونی نیز وعده افت قیمت ارز در بازار را داده و گفته بود که «نیاز واردکنندگان به ارز از طریق این مرکز تامین می‌شود».

در مقابل وزارت صنعت، معدن و تجارت، نمایندگان مجلس و برخی کارشناسان با انتقاد از واردات کالاهای لوکس با استفاده از دلار با نرخ مرکز مبادلات، نسبت به این تصمیمات ابراز نگرانی کردند. این انتقادها حتی با اعلام برخی ارقام در تخصیص ارز ارزان به کسانی که کالاهای وارداتی را نیز به نرخ دلار بازار آزاد می‌فروشند از سوی مجلس و حتی رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز وجهه دیگری به خود گرفت. رییس این ستاد در روزهای اخیر گفته بود که برخی وارد‌کنندگان خودرو از این محل نزدیک به ۱۶۰ میلیارد تومان سود برده‌اند.

در عین حال تاکید بر واردات کالاهایی که امکان ساخت و تولید آنها در داخل ممکن است نیز موجب شده تا مرکز مبادلات ارزی تخصیص ارز به این دسته را نیز محدود کند. این مرکز در آغاز عمده هدف خود را بر واردات مواد اولیه مورد نیاز تولید و برخی کالاهای سرمایه‌ای قرار داده بود که همانطور که اشاره شد، انگیزه برداشته شدن بار مضاعف از بازار آزاد ارز و شتاب گرفتن تخصیص ارز به اولویت‌های بالا به ظاهر نشانی از پیشرفت کاری این مرکز اعلام می‌شد. به نحوی که روزانه میزان ثبت‌سفارش‌های انجام شده به طور پیوسته از رسانه‌ها و از سوی سخنگوی این مرکز اعلام شده است.

حال در تازه‌ترین تحولات در مرکز مبادلات ارزی، سخنگوی مرکز مبادلات روز گذشته از تغییر دوباره اولویت‌های اختصاص ارز به کالاهای وارداتی خبر داد. غربالگری اولویت هشتم و نهم با محوریت کمک به واردات مواد اولیه، لوازم و قطعات مورد نیاز تولیدات داخل تازه‌ترین سیاست‌های مورد نظر است.

سخنگوی مرکز مبادلات در بخش دیگری از اظهارات خود اعلام کرده که «با خودداری نمایندگان بانک‌ها در این مرکز از دریافت تقاضاهای وارد‌کنندگان از کانال این مجموعه و سوق دادن تقاضا‌ها به شعب ارزی، عملا این مرکز به یک مرکز مجازی تبدیل می‌شود.» صمد کریمی البته از افت قیمت ارزها نیز سخن گفته است. برخی مقامات وزارت صنعت، معدن و بازرگانی نیز سخنان کریمی را برای پالایش اولویت‌ها ۸ و ۹ مورد تایید قرار داده‌اند.

بازبینی در اولویت هشتم

سخنگوی مرکز مبادلات ارزی درباره اولویت کالایی گروه هشتم گفت: با توجه به تغییراتی که اتفاق افتاد و نظراتی که بخش خصوصی و دولتی و همچنین اصناف، اتحادیه‌های دولتی و فعالان اقتصادی داشتند، مقرر شد که گروه کالایی هشتم مجددا مورد بازبینی و غربالگری توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار بگیرد.

صمد کریمی در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها، با اعلام این مطلب افزود: بدیهی است که به محض اینکه این موضوع نهایی شود آن را به بانک مرکزی ارسال خواهند کرد و ما در پورتال ارزی لحاظ می‌کنیم و بعد از آن براساس لیست اعلامی نسبت به تامین ارز اقدام می‌کنیم.

وی درباره تغییر گروه کالایی اولویت اظهار کرد: یک بحث، بحث حاکمیتی است و در چارچوب سیاست‌های اقتصادی و با توجه به اینکه قرار است مرکز مبادلات ارزی کشور خانواده تولید و مواد اولیه کالاهای واسطه‌ای، سرمایه‌ای و ماشین‌آلات را پوشش دهد؛ بنابراین گروه کالایی اولویت هشتم نیز باید در این راستا باشد. به عبارتی کالاهایی در آن باشند که در خانواده تولید قرار بگیرند. کریمی ادامه داد: فکر می‌کنم این استراتژی اصلی است ما براساس آن استراتژی و خط قرمز باید حرکت کنیم.

سخنگوی مرکز مبادلات ارزی افزود: زمانی که این لیست نهایی شد به بانک مرکزی اعلام شده و ما کار اداری خودمان را انجام می‌دهیم نامه‌ای به بخش IT زده که این موضوع در پورتال‌مان لحاظ شود و بخشنامه‌ای هم باید به بانک‌ها ابلاغ کنیم که سه تا چهار روز زمان می‌برد.

وی همچنین درباره جلسه صادرکنندگان در رابطه با عرضه ارز خود در مرکز مبادلات ارزی گفت: توافقاتی از قبل صورت گرفته بود و سه یا چهار سناریو در نظر گرفته بودند و قرار بود که در جلسه‌ای که برگزار می‌شود روی یک سناریو توافق نهایی انجام شود و از بانک مرکزی هم دعوت شده بود، ولی به دلیل تداخل این جلسه با جلسه دیگر در آن جلسه حضور نداشتم.

مرکز مبادلات ارزی کاملا مجازی می‌شود

سخنگوی مرکز مبادلات ارزی همچنین گفت: به تدریج با فعال شدن شعب ارزی بانک‌های عامل در پذیرش ثبت‌سفارش‌های واردات مراجعه مشتریان به این مرکز کاهش می‌یابد.

صمد کریمی دیروز در گفت‌‌وگویی رادیویی افزود: سه بانک دیگر هم از پذیرش ثبت‌سفارش‌ها در این مرکز خودداری می‌کنند و متقاضیان باید به شعب ارزی مراجعه کنند که این فرآیند برای همه بانک‌ها تا آخر هفته تکمیل می‌شود.وی گفت: از اوایل هفته آینده فعالیت‌های این بانک‌ها عمدتا مجازی می‌شود و اتاق پایاپای ارزی خواهد شد. کریمی سامانه این فعالیت‌ها را همان پورتال ارزی بیان کرد و افزود: مشتریان باید به شعب ارزی بانک‌ها مراجعه کنند که فعالیت‌های این مرکز و بانک‌ها و مشتریان را تسهیل می‌کند.

ارزش اکثر ارزها در مقابل ریال کاهش یافته است

کریمی همچنین در مورد قیمت ارز‌ها گفت: ارزش اکثر ارزها در مقابل ریال نسبت به هفته‌های گذشته کاهش یافته است.کریمی در گفت‌و‌گو با ایرنا، با تاکید بر اینکه، نرخ اکثر ارزهای مبادلاتی در روز جاری در مرکز مبادلات ارزی کاهش یافته است، گفت: برای تعیین نرخ ارز مبادلاتی از مکانیزم قیمت‌گذاری استفاده می‌شود.وی ادامه داد: برای تعیین نرخ مبادلاتی، تغییرات ارز در بازارهای بین‌المللی رصد می‌شود، ضمن آن که شرایط اقتصادی ایران و سایر کشورها نظیر آمریکا مد نظر قرار می‌گیرد.

سخنگوی مرکز مبادلات ارزی تصریح کرد: از زمان راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی نوسانات نرخ ارز محدود شده و سهم بازار آزاد در تامین ارز کاهش یافته است. وی ادامه داد: اکثر تقاضاها هم‌اکنون به مرکز مبادلات ارائه می‌شود و بازار آزاد نیز با توجه به پیش‌بینی‌هایی که برای شبکه صرافی‌های مجاز انجام شده نمی‌تواند دامنه نوسانات را تغییرات چندانی بدهد.

کریمی با بیان آنکه، ‌بانک مرکزی از نیمه دوم سال جاری با سیاست مشخص وارد بازار ارز شده است،‌ گفت:‌ راه‌اندازی مرکز مبادلات و پوشش تقاضا از مهم‌ترین برنامه‌های بانک مرکزی بوده تا متقاضیان بازار آزاد کاهش یابند. وی، تعداد ثبت‌سفارش‌های پذیرفته شده مرکز مبادلات ارزی در روز یکشنبه را ۲۳۸ فقره اعلام کرد و افزود: میزان کل ثبت‌سفارش‌های پذیرفته شده در این مرکز از آغاز راه‌اندازی به پنج هزار و ۱۸۱ فقره رسیده است.

کالاهای اولویت نهم در دست پالایش و تغییر

در همین حال، مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت،معدن و تجارت گفت: در کمیته‌ای ویژه ۸۸ ردیف گروه کالایی اولویت ۹ تغییر کرده و در رده‌های بالاتر قرار گرفته است. سعید عباس‌پور افزود: عمده کالاهای اولویت نهم شامل مواردی است که در داخل ساخته می‌شود و نمونه آن خودرو و کالاهایی است که امکان ساخت داخل وجود دارد، اما ممکن است لابه لای این کالاها نیز قطعاتی باشد که ساخت داخل ندارد. وی گفت: بحث اولویت نهم در حال بررسی و پالایش مجدد است و بر حسب ضرورت کالاهایی هم که ساخت داخل نباشد و نیاز بخش‌های تولید و واسطه‌ای باشد در کمیته ویژه، تغییراتی در آن ایجاد و پالایش می‌شود.

عباسپور، باتری، برخی خط‌های تولید صنعتی که امکان تولید ۸۰ درصد آن در داخل وجود دارد، خودرو، بخش‌هایی از آسانسور، لوازم خانگی، یخچال، فریزر، لپ‌‌تاپ، رایانه، گوشی تلفن همراه و کالاهای مخصوص کشاورزی را از جمله کالاهای اولویت نهم برشمرد. مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: پس از پالایش کامل این گروه کالایی، زمان عملیاتی شدن آن برای انجام مراحل ثبت‌سفارش و ارائه ارز مبادله‌ای اعلام خواهد شد.

نرخ ارز صادرکنندگان باید توافقی باشد

کیومرث کرمانشاهی، معاون سازمان توسعه تجارت ایران نیز در پاسخ به این پرسش که آیا ارز صادرکنندگان با نرخ مبادله‌ای خریداری می‌شود؟ گفت: این نرخ باید براساس توافق دو طرف صورت گیرد تا حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز با موفقیت ادامه یابد.

قیمت دلار، یورو و درهم مبادلاتی ارزان شد

همزمان بانک مرکزی قیمت انواع ارز در روز دوشنبه در مرکز مبادلات ارزی را اعلام کرد که براساس آن، قیمت انواع ارز – به غیر از وون کره جنوبی- در این مرکز نسبت به روز گذشته کاهش یافته است. بر همین اساس، قیمت دلار مبادلاتی امروز دوشنبه از۲۵۴۱ به ۲۵۳۵ تومان، یورو از ۳۲۹۰ به ۳۲۷۹ تومان، درهم از ۶۹۲ به ۶۹۰ تومان و لیر ترکیه از ۱۴۱۱ به ۱۴۰۸ تومان کاهش یافته است.(دنیای اقتصاد)