آقای محمود مصلح مدیر عامل شرکت «فرش اکباتان»: نبودِ زیرساخت‌ها، مانع بزرگ صادراتی
پای صحبت با آقای محمود مصلح مدیر عامل شرکت «فرش اکباتان» نشستیم تا نظرات ایشان را به عنوان فردی که سالهاست در حوزه فرش ماشینی به کار تولید مشغول است در رابطه با مسائل مختلفی همچون عدم ثبات در نرخ ارز، ارتباط میان واحدهای تولیدی و انجمن های نساجی، دلیل انصراف مجموعه فرش اکباتان از نمایشگاه فرش ماشینی و همچنین وضعیت تولید فرش ماشینی در کشور جویا شویم. ایشان در رابطه با وضعیت ارز در کشور اینگونه عنوان کردند: وضعیت نابسامان ارزی که از ابتدای سال ٩٧ آغازشده، این صنعت را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو کرده است؛ از یک‌طرف افزایش قیمت مواد اولیه و هزینه‌ی تولید منجر به تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شد و از سوی دیگر کاهش قدرت خرید مردم و رکود شدیدِ بازار نیز باعث حذف تعدادی دیگر از فعالین اقتصادی، تجار، واحدهای تولیدی، کاهش تعداد نیروی کار و به حالت نیمه تعطیل درآمدنِ واحدهای تولیدی شده است. همچنین در ادامه در رابطه با نمایشگاه فرش و دلایل انصراف خود گلایه‌هایی نیز داشتند که به این صورت متذکر شدند که: با بازسازی و نگرشی حرفه‌ای نسبت به ساختار سایت نمایشگاه تهران از سمتِ مسئولین آن، همچنین بازسازی، تجهیز و بروز کردن مابقی سالن‌ها می‌توان از حجم این مشکلات کم کرد و باهم فکری بیشتر بین درخواست‌کنندگان و اختصاص غرفه‌ها بر مبنای ظرفیت تولیدی، کیفیت، تنوع محصولات، قابلیت شرکت‌ها و دیگر موارد تخصصی، درموردِ تقسیم غرفه‌ها تصمیم‌گیری کرد.
در ادامه می‌توانید متن کامل گفت و گوی مجله کهن با آقای مصلح را بخوانید.
وضعیت فعلی تولید فرش ماشینی برای بازار داخلی، چه مسائلی را دربر می‌گیرد؟
در پی رشد سریع نرخ ارز، قیمت مواد اولیه با افزایش حدود سه برابری روبه‌رو شد؛ و این در حالی است که به واسطه‌ی اشباع بازار داخلی، قیمت نهایی محصولات حدوداً تا دو برابر افزایش‌یافته که نشان از کاهش تولید، سرمایه‌گذاری و فروش محصولات در بازار داخلی است. از سویی دیگر توقف عرضه‌ی مدت‌دارِ مواد اولیه و محصول نهایی به دلیل نوسانات نرخ ارز، در درازمدت رکود شدیدِ بازار داخلی و کاهش کیفیت تولید فرش ماشینی از طرفِ برخی تولیدکنندگان را در پی داشته است. درنهایت نوساناتِ قیمت فروش فرش ماشینی، موجب‌شد تا مشتریان داخلی و خارجی دچار نوعی سردرگمی و بلاتکلیفی شوند.
با توجه به تجربه‌ی شما در صنعت فرش ماشینی در وضعیت کنونی، امکان صادرات فرش ماشینی به چه کشورهایی وجود دارد؟
صنعت فرش ماشینی ایران از نظر کیفیت و کمیت محصولات، تنوع تولیدات و مواد اولیه، توانایی حضور در بازارهای جهانی را دارد؛ اما در شرایط کنونی، وضع تحریم‌های آمریکا و اوضاعِ نابسامان ارز، اقتصاد ایران با اقتصاد کشورهای عراق و افغانستان درهم ادغام‌شده است و بازرگانان این دو کشور، با خرید ریالیِ محصولات ایرانی از منفعتی قابل‌توجه بهره‌مند می‌شوند که ازاین‌جهت، حجم قابل‌ملاحظه‌ای از صادرات به این دو کشور اختصاص پیداکرده است. علاوه بر آن صادرات به کشورهای حوزه‌ی خلیج‌فارس، آسیای میانه و چین نیز جز جذابیت ویژه‌ی این صنعت محسوب می‌شود.
اگر شرکتی به تازگی بخواهد واردِ عرصه‌ی صادرات در این حوزه شود. با چه موانعی روبرو خواهد شد؟
مبحث صادرات و برنامه‌ریزی برای آن، به ویژه در حوزه‌ی فرش ماشینی، موضوع حساس و درخور توجهی است. پس اگر شرکتی بخواهد قدم در راه صادرات بگذارد، علاوه بر موانع متعددی که در بازار و اقتصاد کنونی با آن روبه‌رواست؛ همچون تحریم‌ها، مشکلات نقل و انتقالات مالی و بانکی، قوانین گمرکی، پیمان سپاری ارزی بانک مرکزی و غیره، باید به روش‌های نوآورانه و جدید در بازاریابی محصول و حوزه‌ی مصرفی آن در بازارهای دیگر به خوبی اشراف داشته باشد؛ به عنوان نمونه باید سلیقه‌ی خریداران خارجی که فرهنگ و سبک زندگی متفاوتی از ایرانیان دارند، توجه جدی‌تری نسبت به گذشته داشت. چراکه شرکت‌های تولیدکننده‌ی فرش ماشینی و حتی تشکل‌های مرتبط به‌تنهایی قادر به مطالعه‌ی گسترده‌ی بازاریابی و برقراری ارتباط‌های اولیه نیستند.
علاوه بر آنچه گفته شد، نبودِ زیرساخت‌ها و روش‌های نوین تولیدِ مدرن فرش که با تکنولوژی روز دنیا انجام می‌شود نیز یکی دیگر از موانع شرکت‌هایی است که به صادرات فکر می‌کنند.
آیا از لحاظ تولید مواد اولیه در کشور نسبت به سال‌های گذشته، پیشرفتی داشته‌ایم؟ به‌طورکلی کیفیت مواد اولیه شرکت‌های داخلی چگونه است؟
در سال‌های اخیر، با توجه به بهره‌گیری از آخرین تکنولوژی موجود در حوزه‌ی ماشین‌آلات ریسندگی، انواع فرش ماشینی با حمایت بخش خصوصی، پیشرفت‌های قابل‌توجهی در کمیت و کیفیت نهایی نخ‌های تولیدی داخلی داشته که این امر باعث کاهش واردات نخ از کشور ترکیه و افزایش سرمایه‌گذاری و تولید در این بخش شده است. ولی وابستگی به الیاف «اکریلیک» و عدم سرمایه‌گذاری دولت در تولید این الیاف، متأسفانه هیچ‌گونه پیشرفتی در این حوزه‌ی خاص نداشتیم.
شما برای تأمین مواد اولیه‌ی محصولاتتان بین تولیداتِ شرکت‌های داخلی و نمونه‌های خارجی، کدام را انتخاب می‌کنید؟
مواد اولیه‌ی موردنیاز تولید فرش ماشینی که شامل نخِ تاروپود و نخ «خاب» است را با توجه به کیفیت خوب نخ اکریلیک و پودِ پنبه از واحدهای ریسندگی داخلی که از تکنولوژی روز استفاده می‌کنند، تهیه و استفاده می‌کنیم؛ اما در مواردی هم که شرایط اقتصادی و بانکی برای واردات نخ اکریلیک مهیا باشد از شرکت‌های خارجی تهیه می‌شود. ولی در مورد نخ «جوت» به دلیل رشد و تولید این محصول در شرایط آب و هوایی خاص، از کشور بنگلادش تهیه و وارد می‌کنیم.
آیا امکان تهیه‌ی مواد اولیه از شرکت‌های خارجی وجود دارد؟
وابستگی صنعت فرش ماشینی به مواد اولیه‌ی وارداتی، مهم‌ترین و عمده‌ترین مشکل این صنعت است. با توجه به تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران و عدم همکاری کشورهای اروپایی و پیرویِ اغلب کشورهایی که تأمین‌کننده‌ی مواد اولیه‌ی صنعتی فرش ماشینی هستند در حوزه‌ی صادرات مواد اولیه، باعث شده که امروزه تهیه‌ی آن به سختی، با ارز آزاد، ریسک بسیارِ نقل و انتقالات مالی و عدم امکان گشایش اعتباری از سمت بانک‌ها انجام شود.
وضعیت نابسامان ارز چه مشکلاتی برای واحدهای تولیدی مواد اولیه و محصول نهایی ایجاد کرده است؟
صنعت فرش ماشینی یکی از مهم‌ترین زنجیره‌های صنعت نساجی است و می‌تواند نقش مهمی در صادرات غیرنفتی داشته باشد. فرش ماشینی جز صنایعِ گران‌قیمت محسوب می‌شود و وضعیت نابسامان ارزی که از ابتدای سال ٩٧ آغازشده، این صنعت را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو کرده است؛ از یک‌طرف افزایش قیمت مواد اولیه و هزینه‌ی تولید منجر به تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شد و از سوی دیگر کاهش قدرت خرید مردم و رکود شدیدِ بازار نیز باعث حذف تعدادی دیگر از فعالین اقتصادی، تجار، واحدهای تولیدی، کاهش تعداد نیروی کار و به حالت نیمه تعطیل درآمدنِ واحدهای تولیدی شده است.
به‌طور خلاصه می‌توان گفت ثبات ارزی و رشد اقتصادیِ هر کشوری یکی از عوامل رونق تولید و کاهش بیکاری به شمار می‌آید.
انجمن‌های نساجی ایران، جامعهی متخصصین و سایر نهادهای مرتبط، در هدایت صنعت نساجی و فرش ماشینی تا چه میزان موفق عمل کرده‌اند؟
انجمن‌های نساجی و اتحادیه‌ها هرچند شرط لازم هستند، ولی متأسفانه کفایت لازم را برای این صنعت نداشته‌اند. گرچه برای اعضای محترم هیئت‌مدیره‌ها، دستاوردهای لازم و کافی را در پی داشته و موفق بوده‌اند.
با توجه به قدمت صنعت نساجی ایران، این نهاد، توانایی زیادی در ارزآوری دارد. صنعت نساجی به عنوان یک صنعت پیشگام در فرایندِ صنعتی شدن بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته‌ی کنونی جهان، نقش بسزایی داشته است. همان‌طور که می‌دانید صنعت نساجی شامل تمام مراحل تولید الیاف، تبدیل آن به نخ، تبدیل نخ به پارچه و فرش و سایرِ فرایندهای تکمیلی به روی این دو محصول نهایی، است.
در این مسیر نقش انجمن‌ها، جامعهی متخصصین، دفتر مطالعات آماری و راهبردی این نهاد و سایر نهادهای تخصصی و دانشگاهی مرتبط در جهت تهیه‌ی گزارش‌ها از وضعیت تولید داخلیِ نیاز کشور و مطالعه‌ی بازارهای جهانی منجر به ارائه‌ی سند راهبردی به دولت در جهت جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی شد.
ناگفته نماند که توجه به ظرفیت‌های موجود داخلی همچون پایین بودن نرخ دستمزدها و برخی هزینه‌ها در مقایسه با سایر کشورها، می‌توان به پیشرفت‌های چشم‌گیری مخصوصاً در حوزه‌ی پوشاک -که جز اشتغال‌زاترین و ارزآورترین محصول تولیدی در این صنعت است- اشاره داشت.
آیا این نهادها توانسته‌اند به وظیفه‌ی خود در این راه عمل کنند یا چندان نقش مؤثری نداشته‌اند؟
یکی از مهم‌ترین وظایف انجمن صنایع نساجی ایران و نهادهای وابسته به آن، بررسی مشکلات درون این صنعت به صورت تخصصی، در نظر گرفتن شرایط رقابتی آن در جهان، تنظیم سند راهبردی کوتاه مدت و بلندمدت برای رفع مشکلات داخلی، جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی و ارتباط مؤثر با دولت و وزرات خانه‌های مرتبط در جهت تحقق اهداف گفته‌شده، الزامی است. متأسفانه در سال‌های اخیر و مخصوص در زمان تحریم‌ها با افزایش مشکلات برای تهیه‌ی مواد اولیه و واردات آن، همچنین درزمینه‌ی تولید و صادرات محصولات موفق به تعامل لازم بین بخش خصوصی، دولت و بانک مرکزی نبوده و نقش چندان مؤثری در جهت کاهش یا برطرف کردن مشکلات نداشته است.
پیشنهاد می‌کنم مجله‌ی باسابقه‌ی «کهن» که به نظرم نقش مؤثری در این صنعت ایفا می‌کند، تدبیری بیاندیشد تا خروجی جلسات هفتگی این انجمن‌ها و اتحادیه‌ها را که غالباً امثال ما از آن بی‌خبر هستیم را به اطلاعِ اهالی این صنعت برساند.
امسال درکدام یک از نمایشگاه‌های فرش ماشینی داخلی - که در شهریورماه قرار است برگزار شود حضور خواهید داشت؟ چه دلیلی برای این انتخاب دارید؟
هیچ‌کدام! متأسفانه هیچ معیار مشخص و قابل قبولی برای تقسیم و فروش سالن نمایشگاه بین‌المللی تهران از سویِ شرکت برگزارکننده وجود ندارد. این امر باعث شده بارها از شرکت در این نمایشگاه به دلیل عدم تخصیص مکان مناسب انصراف داده و شرکت نکنیم. احساس می‌کنم مسئولین برگزاری این نمایشگاه، نسبت به فروش و تخصیص غرفه‌ها و متراژ آن‌ها مخصوصاَ در سالن‌های ٨ و ٩ که وضعیت و امکانات بهتری نسبت به سایر سالن‌ها داراست، سلیقه‌ای عمل می‌کنند.
متأسفانه برخی از همکاران برگزارکننده‌ی این نمایشگاه، شرایط حاکم بر این نمایشگاه را با نمایشگاه «Domotex» مقایسه و بدون در نظر گرفتن اخطار سایت این دو نمایشگاه، از روش تخصیص غرفه‌ها حمایت می‌کنند. البته نمی‌توان تمام مشکلات را از سوی شرکت برگزارکننده‌ی دانست.
با این حال، با بازسازی و نگرشی حرفه‌ای نسبت به ساختار سایت نمایشگاه تهران از سمتِ مسئولین آن، همچنین بازسازی، تجهیز و بروز کردن مابقی سالن‌ها می‌توان از حجم این مشکلات کم کرد و باهم فکری بیشتر بین درخواست‌کنندگان و اختصاص غرفه‌ها بر مبنای ظرفیت تولیدی، کیفیت، تنوع محصولات، قابلیت شرکت‌ها و دیگر موارد تخصصی، درموردِ تقسیم غرفه‌ها تصمیم‌گیری کرد.
نظر شما درمورد اختلافاتی که پیرامون مسئله‌ی نمایشگاه فرش ماشینی شکل‌گرفته چیست؟
می‌توان با تشکیل کار گروهی متشکل از انجمن نساجی، اتحادیه و تولیدکنندگان فرش ماشینی با همفکری در مورد اختلاف‌های موجود که در مجموع به نحوه‌ی برگزاری نمایشگاه و محل غرفه‌ها مربوط است، رایزنی کرد و در صورت اصلاح، می‌توان گفت که نمایشگاه بین‌المللی تهران از لحاظ برگزاری نمایشگاه، درخور صنعت فرش ماشینی در سال کافی است. در غیر این صورت می‌توان با برنامه‌ریزی و بهره بردن از فضاهایی که دارای امکانات به‌روزتر و سایتی قوی‌تر هستند و همچنین در چارچوب مقررات خاصی که برای همگان واضح و مشخص باشد، در محل نمایشگاه شهر آفتاب و یا حتی شهر کاشان (در آینده نه‌چندان دور) نمایشگاه‌هایی را برگزار کرد.
تأثیراتِ برگزاری همزمانِ نمایشگاه فرش بر روی صنعت فرش ماشینی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
از مهم‌ترین تأثیرات مثبت حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و تخصصی به صورت هم‌زمان در صنعت فرش ماشینی، می‌توان به ارزیابی ابزارهای بازاریابی برای تولید محصولات داخلی، شناخت بازارهای جدید، تجدید ارزیابی آن‌ها یادکرد؛ درواقع، از این اتفاق می‌توان به عنوان ِنوعی دقیق‌تر از خود ارزیابیِ وضعیت کمی و کیفی، تنوع و نوآوری محصولات تولیدی شرکت‌ها، قدرت رقابت در مواجهه با بازارهای داخلی و خارجی به صورت هم‌زمان با دیگر رقبای شرکت‌کننده عنوان کرد.
از دیگر دستاوردهایِ مهمِ هر نمایشگاه ایجاد ارتباط‌های مؤثر، گسترده و پایدار در فضای رقابتی نمایشگاه‌ها است که بین شرکت‌ها و فعالان اقتصادی در نمایشگاه‌ها شکل می‌گیرد که منجر به همکاری‌های گسترده و درازمدت آن‌ها می‌شود.
سلام.ممنون .خیلی خوب بود.از دست اندرکاران وبسایت به این خوبی سپاسگزارم
سلام
خسته نباشید
به تازگی از شخصی شنیدم که میشه از طریق شرکت های بزرگ قالی بافی به صورت بورسیه شخص رو میفرستن آلمان و در یک دوره هفتادروزه در هانوفر تموم سیستم های قالی بافی از جمله plc – درایوها و … رو آموزش دید
میخواستم ببیم شما اطلاعات دقیق تری رجع به این موضوع دارید ؟
با سلام
بله چنین امکانی وجود دارد اما شما باید ابتدا جزو پرسنل شرکت باشید تا از چنین موقعیتی برخوردار شوید