احتمال تاسیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و آمریکا

بامداد دیروز چهارشنبه به وقت ایران حسن روحانی رییس جمهور کشورمان به عنوان هفتمین رییس جمهور در سازمان ملل سخنرانی کرد. در این میان نگاه‌ها در ایران به سمت بهبود روابط سیاسی و اقتصادی و در پی آن کاهش تحریم‌ها علیه ایران است. سفری که پیش از آغاز آن حتی گمانه‌زنی‌ها را به سوی تاسیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و آمریکا نیز کشاند.

پیش از سفر روحانی به نیویورک و ایجاد امیدواری در بین فعالان اقتصادی مبنی بر بهبود روابط اقتصادی بین ایران و آمریکا زمزمه‌هایی مبنی بر تشکیل اتاق بازرگانی مشترک بین ایران و آمریکا یا شورای مشترک بازرگانی بین این دو کشور شکل گرفت که شاید احتمال شکل گرفتن این زمزمه‌ها واکنشی برای بیان ابراز امیدواری به بهبود شرایط اقتصادی بین ایران و آمریکا باشد.

در این راستا اعضای مختلف هیات نمایندگان اتاق ایران دیدگاه‌ها و نظرات خود را درباره‌ی احتمال شکل‌گیری این اتاق مشترک مطرح کردند.

به اعتقاد عمده اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران شکل گیری اتاق مشترک ایران و آمریکا نیاز به پیش‌زمینه‌های سیاسی داشته و تا زمانی‌که تراز تجاری دو کشور تا این حد پایین است نیازی به تاسیس چنین اتاقی نیست.

از سوی دیگر عده‌ای از اعضای اتاق بازرگانی ایران معتقدند تابوی تاسیس اتاق مشترک ایران و آمریکا باید شکسته شده و عده‌ای از اعضا برای راه‌اندازی آن اقدام کنند.

البته رئیس پارلمان بخش خصوصی نیز در پاسخ به این سوال که آیا این موضوع در سفر به آمریکا پیگیری خواهد شد یا نه این موضوع را رد نکرد.

تاسیس اتاق مشترک ایران و آمریکا در گرو تعاملات سیاسی است

علی‌اکبر جاویدان، قائم مقام دبیر کل اتاق بازرگانی ایران درباره‌ی احتمال راه‌اندازی اتاق یا شورای مشترک ایران و آمریکا با بیان این‌که تشکیل یک مجموعه‌ای که تقریبا رسمیت دولتی یا شبه‌دولتی دارد نیازمند ایجاد زمینه‌های سیاسی مناسب است، گفت: ما در حال حاضر با دیدگاه‌های مقام معظم رهبری امید داریم که بسیاری از مشکلات اقتصادی ما در صحنه‌های بین‌المللی حل شود.

وی ادامه داد: این موضوع صرفا به کشور آمریکا مربوط نمی‌شود،‌ بلکه تمام کشور‌هایی که تاکنون به دلیل تحریم‌ها روابط اقتصادی ما با آنها قطع شده است را در بر می‌گیرد.

همه چیز به مواضع جمهوری اسلامی ایران بر می‌گردد

جاویدان با تاکید بر این‌که روابط سیاسی بر روابط اقتصادی سایه انداخته و روابط اقتصادی ما با بسیاری از کشور‌ها حل نشده مانده است، خاطرنشان کرد: اما این‌که حتما در اتاق بازرگانی ایران شورای مشترک ایران و آمریکا راه‌اندازی می‌شود یا خیر سوالی است که باید برای پاسخ آن منتظر عکس‌العمل‌های کشور مقابل نسبت به این موضوع باشیم.

قائم مقام دبیر کل اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: اگر کشور آمریکا نگاه همسو و احترام‌آمیز نسبت به موازین ایران داشته باشد، می‌توان امیدوار بود که زمینه‌های اقتصادی بین روابط دو کشور ایجاد شود.

به گفته‌ی وی، از داشتن تعامل سیاسی می‌توان بهره‌گیری اقتصادی برای رفاه حال مردم کرد، بنابراین اگر برخورد دولت آمریکا با دولت ایران متعامل و احترام‌آمیز باشد می‌توان با حفظ ارزش‌های آنها و ارزش‌های ایران به گسترش ارتباطات اقتصادی و حل مسائل تحریم امیدوار بود و در پی آن نسبت به تشکیل اتاق‌ها و شوراهای مشترک بازرگانی بین دو کشور اقدام کرد.

جاویدان با تاکید بر این‌که اتاق‌ها و شوراهای مشترک به عنوان مراکز ساماندهی فعالیت‌های تجاری بین دو کشور هستند، اظهار کرد: اگر این تعاملات مقدماتی به وجود آمد اقدام برای تشکیل شوراهای بازرگانی بین دو کشور باعث می‌شود که با حفظ ارزش‌ها بتوان نسبت به تاسیس اتاق‌های بازرگانی براساس قوانین دو کشور اقدام کرد.

قائم مقام دبیر کل اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که همه چیز به مواضع جمهوری اسلامی ایران بر می‌گردد، تصریح کرد: اتاق یا شورای ایران و آمریکا می‌تواند در سایر تعاملات کشور بین دو کشور برقرار شود و اگر آنها فقط حرف زده و در عمل قدمی را بر نداشته باشند به هیچ وجه امکان بهبود تعاملات وجود ندارد.

امکان تشکیل اتاق مشترک وجود دارد اما نه در فضای هیجانی

پدرام سلطانی، نایب رییس اتاق بازرگانی ایران نیز درباره‌ی این موضوع با بیان این‌که امکان راه‌اندازی اتاق بازرگانی ایران و آمریکا به شیوه‌ مرسوم آن وجود ندارد، تصریح کرد: در ابتدا دو کشور باید درباره‌ی این موضوع ابراز تمایل و اعلام آمادگی کنند و اتاق مشترک در هر دو کشور به وجود آید.

وی ادامه داد: در حال حاضر امکان و شرایط راه‌اندازی اتاق وجود ندارد اما فعالان اقتصادی به شیوه‌های دیگر می‌توانند اقدام به فعالیت‌های تجاری کنند.

سلطانی با بیان این‌که کماکان در اتاق بازرگانی ایران چند اتاق مشترک به صورت یکجانبه وجود دارد، گفت: به‌طور مثال اتاق ایران و امارات یک اتاق یک‌جانبه است و ما اتاق مشترک ایران و امارات در آن کشور نداریم.

به گفته نایب رییس اتاق بازرگانی ایران در هیات رییسه تاکنون بحثی مبنی بر تشکیل اتاق مشترک ایران و آمریکا مطرح نشده است، اما اگر لازمه‌ی تشکیل چنین اتاق مشترکی در اتاق ایران پیش آید قطعا با همکاری لازم با سایر مراجع نسبت به تشکیل آن اقدام می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که ما معتقدیم باید فضای تجاری بین دو کشور مساعد شود و تنها دراین صورت اتاق مشترک شکل گیرد، بیان کرد: اما با توجه به مسائل و مشکلات بین دو کشور و به خصوص تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا فضای توسعه و رونق تجارت بین دو کشور فراهم نیست، بنابراین ایجاد یک اتاق مشترک به صورتی که در شیوه‌ی متعارف باید باشد امکان‌پذیر نیست.

سلطانی افزود: ما خوش‌بین هستیم در آینده شرایط به سمت مثبت سوق پیدا کند ولی تشکیل چنین نهادی در فضای هیجانی مناسب نیست.

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: در آیین‌نامه‌ها و قوانین مربوط به تشکل‌های مشترک تشکیل شوراهای مشترک بازرگانی بین دو کشور دیده شده که البته سطح آنها پایین‌تر از اتاق‌های مشترک بوده و معمولا به صورت یکجانبه است و البته اگر هیات رییسه اتاق نسبت به لزوم شکل‌گیری آن به نتیجه برسد، بدون شیوه‌ی متداول می‌تواند این کار را انجام دهد.

احتمال تشکیل نهاد تجاری بین ایران و آمریکا ضعیف است

مجتبی خسرو‌تاج، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و معاون وزیر بازرگانی دولت هفتم و هشتم نیز در این باره با تاکید بر این‌که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی موضوع فعالیت‌های اقتصادی ایران و آمریکا مطرح بوده است، گفت: اگر محدودیتی در ارتباط بین شرکت‌های ایرانی و‌ آمریکایی وجود داشته عمدتا از سوی دولت برای تجار آمریکایی بوده است.

وی ادامه داد: به‌طور مثال در رابطه با خریداران فرش ایرانی در آمریکا محدودیت‌هایی از سوی این کشور اعمال شد و حتی در صادرات خشکبار ایران به کشور آمریکا اگر موانعی ایجاد شد بیشتر از جانب این کشور بوده است.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که محدودیت‌ها در رفت‌وآمد‌ها و صدور ویزا به کشور آمریکا نیز به‌طور طبیعی زمینه‌ی روابط بازرگانی بین بازرگانان دو کشور را از بین برد، تصریح کرد: وقتی قرار است مبادله‌ای صورت گیرد اخذ ویزا و دید‌وبازدید‌های بازرگانان کشور‌های دو طرف لازمه‌ی کار است.

به گفته خسروتاج زمانی که برای انجام یک فعالیت تجاری نتوانیم با همپای خود در کشور‌های طرف مقابل ملاقات کنیم در تراز تجاری یک کشور به‌طور طبیعی تاثیر‌گذار است.

وی با تاکید بر این‌که هیچ‌گاه از سوی بازرگانان ایرانی برای کار با بازرگانان آمریکایی مانع و محدودیتی به وجود نیامد، گفت: اگر فضای سیاسی امروز بتواند زمینه‌ی ایجاد اتاق‌های بازرگانی مشترک بین ایران و آمریکا را فراهم کند تجار دو کشور می توانند از پتانسیل‌های موجود در دو کشور برای برقراری روابط تجاری استفاده کنند.

معاون وزیر بازرگانی دولت هفتم و هشتم ادامه داد: اگر قرار باشد که به شورای بازرگانی ایران و آمریکا به عنوان یک تشکل رسمی نگاه کنیم در شرایط امروز امکان‌پذیر نیست. همکاری‌های بازرگانی متاثر از همکاری‌های سیاسی است و خود همکاری‌های سیاسی نیز متاثر از سایر عوامل همکاری بین دو کشور است.

خسروتاج با تاکید بر این‌که تشکیل نهادی که متاثر از فضای سیاسی بین دو کشور ایران و آمریکا باشد را بسیار ضعیف می‌دانیم، گفت: مگر این‌که شوراها و بازرگانان مختلف به صورت نهادهای غیررسمی با یکدیگر ارتباط داشته باشند همان‌طور که تاکنون چنین ارتباطی به صورت دست‌وپا شکسته بین تجار دو کشور وجود داشته است.

وی ادامه داد: اگر زمینه‌ی تردد بین دو کشور وجود نداشته باشد همکاری تجاری وجود ندارد.

فرد یا گروهی باید تابوی راه اندازی بازرگانی مشترک را بشکند

شبنم بهرامی شبستری، رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق ایران نیز در این زمینه به ایسنا گفت: از دهه هفتاد که اتاق بازرگانی مشترک با تعدادی از کشورهای اروپایی و کانادا تاسیس شد، همواره زمزمه هایی نیز در ارتباط با راه اندازی اتاق بازرگانی مشترک ایران و آمریکا شنیده می شد که اوج آن در سال ۱۳۸۳ همزمان با آخرین سال ریاست جمهوری خاتمی بود.

وی ادامه داد: پس از آن نیز در زمان های مختلف همواره این موضوع مطرح و سپس فراموش شده است.

وی در پاسخ به این سئوال که آیا فکر می کنید این کار در نهایت عملی می شود یا خیر اظهار کرد: به هنگام تاسیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و انگلیس برخی ملاحظات از سوی تعدادی از افراد مطرح می شد که در نهایت رئیس وقت اتاق بازرگانی ایران تابوی آن را شکسته و در نهایت اقدام به تاسیس آن کرد و از آنجا که همه برای تصدی ریاست آن ملاحظه داشتند خودش قبول کرد که ریاست آن را به عهده داشته باشد و در نهایت تابو کاملا شکسته شد و این اتاق هم اکنون از اتاق های بازرگانی مشترک فعال است که حتی در نبود هیات دیپلماتیک در حد توانایی های خود به ارائه خدمات واطلاع رسانی به اعضاء می پردازد.

بهرامی با بیان این‌که در ارتباط با تاسیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و آمریکا نیز باید فرد یا گروهی پیدا شوند که این تابو را بشکنند، خاطرنشان کرد: این درصورتی است که تاکنون مسائل مرتبط با راه اندازی آن در حد سخنان شفاهی بوده و هنوز عملیاتی نشده است.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران افزود: امیدوارم با حضور محمد نهاوندیان به عنوان رئیس اتاق بازرگانی ایران در هیات همراه دیپلماتیک رئیس جمهور بتوان مسیر را برای توسعه روابط اقتصادی و کاهش تحریم های شدید اقتصادی بین دو کشور برداشته و به دنبال آن زمینه برای تاسیس اتاق بازرگانی مشترک نیز هموار شود.

وی در ادامه تاکید کرد: در دهه اول انقلاب نیز زمانی که ما با برای اولین بار با تحریم های اقتصادی از سوی برخی از کشورهای جنوب شرق آسیا و اروپا مواجه شدیم، هیات رئیسه وقت اتاق با سفر به این کشورها نقش موثری در توسعه روابط اقتصادی داشتند که بعدها منجر به راه اندازی شوراها و اتاق های بازرگانی مشترک بین این کشورها شد.

رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به این سئوال که آیا راه‌اندازی این اتاق را مفید می‌داند گفت: آمریکا بازار اقتصادی بزرگی است که ایران طی سه دهه گذشته از آن بی نصیب بوده، درصورتی که بیشتر جمعیت ایرانیان مهاجر در این کشور زندگی می‌کنند که به دلیل تدوین قوانین و تحریم های سخت اقتصادی موفق به برقراری ارتباط مناسب اقتصادی با سرزمین مادری خود نیستد که امیدوارم با حضور دولت و تدبیر و امید ما نیز بتوانیم جایگاهی در این بازار بزرگ داسته باشیم و راه‌اندازی اتاق بازرگانی مشترک می تواند تسهیل کننده این امر باشد.

در راه‌اندازی اتاق ایران و آمریکا نباید عجله کرد

مهدی پورقاضی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران نیز در واکنش به راه‌اندازی اتاق مشترک ایران و آمریکا گفت: به نظر من در مورد راه‌اندازی اتاق مشترک ایران و آمریکا نباید خیلی عجله کرد.

وی ادامه داد: راه‌اندازی چنین نهادی برای ساماندهی به فعالیت‌های تجاری بین دو کشور ایران و آمریکا به‌طور قطع نیاز به پیش‌زمینه‌هایی دارد که هنوز به‌طور کامل فراهم نشده است.

او با بیان این‌که البته مبادلات تجاری بین ایران و آمریکا وجود دارد ولی میزان آن بسیار محدود است، خاطر نشان کرد: راه‌اندازی اتاق مشترک در اولویت‌های دوم و سوم است و حل مسائل سیاسی، هسته‌ای و تحریم‌ها در اولویت بسیار بالاتری از تشکیل اتاق مشترک ایران و آمریکا قرار دارد.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: شاید راه‌اندازی اتاق مشترک ایران و آمریکا یک پز سیاسی باشد ولی نمی‌تواند کارایی قابل توجهی داشته باشد.

به گفته‌ وی حجم مبادلات در حدی نیست که بخواهیم راه‌اندازی اتاق مشترک را مطرح کنیم، اما نمی‌توان پتانسیل راه‌اندازی چنین نهادی و در پی آن توسعه‌ی روابط تجاری را نادیده گرفت.

مطرح شدن تاسیس اتاق ایران و آمریکا ذوق‌زدگی است

مجیدرضا حریری، رییس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی ایران نیز با تاکید بر این‌که آنچه که ما دلمان می‌خواهد اتفاق بیفتد با آنچه که رخ می‌دهد بسیار متفاوت است، تصریح کرد: براساس قانون اتاق ایران، اتاق‌های مشترک یا براساس توافق دولت‌های دو کشور تشکیل می‌شود یا خود اتاق می‌تواند شورای مشترک را تاسیس کند.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی نه حجم مبادله‌ی ما با آمریکا به آن مقدار است که بخواهیم اتاق مشترکی با آن تشکیل دهیم و نه به دلایل اقتصادی نیازی به تشکیل چنین اتاقی احساس می‌شود.

رییس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر این‌که اتاق‌های مشترک به منظور توسعه‌ی مبادلات اقتصادی بین دو کشور تشکیل می‌شوند، گفت: این اتاق‌ها مأموریت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ندارند.

حریری با بیان این‌که می‌شود انجمن دوستی تاسیس کرد و یا گروه‌های اقتصادی دو کشور با یکدیگر دیدار داشته یا حتی اتاق‌های بازرگانی دو طرف وارد مذاکره شوند، گفت: ولی به هیچ وجه شرایط راه‌اندازی چنین اتاقی وجود ندارد.

به گفته وی در اتاق بازرگانی ایران بیش از این‌که لزوم اتاق مشترک ایران و آمریکا حس شود بیشتر افراد به دنبال آن هستند چه کسی رییس و هیات رییسه این اتاق مشترک می‌شود.

رییس کمیسیون واردات اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که افرادی که زمزمه‌ راه‌اندازی تاسیس این اتاق را می‌کنند بیشتر به دنبال کسب پست‌های مدیریتی در این اتاق هستند، تصریح کرد: در غیر این صورت در حال حاضر برای گسترش روابط تجاری با آمریکا راه‌های دیگری نیز به جز راه‌اندازی اتاق مشترک وجود دارد.

حریری در پاسخ به این سوال ایسنا مبنی بر این‌که یکی از افرادی که ابتدا بحث راه‌اندازی اتاق مشترک ایران و آمریکا را مطرح کرده اسد‌الله عسگر‌اولادی بوده است، گفت: مطرح شدن این موضوع موجب شکل‌گیری اختلافاتی در اتاق ایران مبنی بر این‌که چه کسی رییس اتاق مشترک شود را موجب می‌شود. عسگراولادی تنها مأموریت راه‌اندازی اتاق مشترک را تعریف کرده است.

وی ادامه داد: وی نظریات شخصی خود را داشته و من نیز نظریات شخصی خودم را دارم و هر کدام از ما ممکن است در برخی از مواقع نظرات همسو داشته و در بسیاری از موارد نیز اختلاف‌نظر داشته باشیم.

به گزارش ایسنا، طبق آخرین اعلام وزارت بازرگانی آمریکا مبادلات تجاری این کشور با ایران در چهار ماه نخست سال ۲۰۱۳ میلادی با افزایش ۴۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۱۲۰ میلیون دلار رسید که ۱۱۸ میلیون دلار از این رقم شامل صادرات آمریکا به ایران بوده است.

آخرین آمار گمرک ایران نیز نشان می‌دهد که میزان صادرات ایران به آمریکا در چهار ماه نخست امسال ۵۲۴ هزار دلار و میزان واردات ایران از آمریکا طی این مدت ۴۳ میلیون و ۲۳۳ هزار دلار بوده است. از جمله اقلام صادراتی ایران به آمریکا انگور خشک‌کرده، کتاب و بروشور و مطبوعات چاپ شده، فرش و زعفران و از جمله اقلام وارداتی ایران از کشور آمریکا کره، مکمل‌های دارویی، اسپرم گاو، ظروف نمونه‌گیری خون، تخم چمن برای کشت، کامپوزیت، لوله و شلنگ بوده است.