نویسنده: حانیه حسینی یزد

استان با وجود جایگاه خوبی که در تولید منسوجات دارد، در تولید برخی محصولات دچار ضعف است که البته این نقیصه تنها محدود به استان نیست و کشوری است.

این ضعف‎‎ها سبب شده است که برخی از منسوجات مصرفی کشورمان با وجود ظرفیت‏‏های مناسب داخلی از خارج از کشور تامین شود که از جمله این منسوجات، پارچه‎‎های جین است.

تولید پارچه جین، متفاوت از سایر محصولات نساجی است و این تفاوت نشات گرفته از شیوه رنگرزی نخ این نوع پارچه است به طوری که این عملیات نیازمند پردازش روی نخ است.
به عبارت دیگر نخ پارچه جین باید به گونه‏‏ای تولید شود که لایه‎‎های درونی نخ، بدون رنگ و سفید و لایه‏‏های بیرونی آن رنگ یکنواخت مناسب به خود بگیرند.
همین موضوع نیز در پروسه رنگرزی نخ پارچه جین تفاوت عمده‏‏ای را با سایر نخ‎‎ها ایجاد می‏‏کند چرا که باید ضمن پیوسته بودن سیستم تولید و رنگ‏‏پذیری نخ، به تدریج و همراه با کنترل‏‏های دقیق کششی، دما و فشار، رنگ و مواد شیمیایی و تیتراسیون انجام شود. رعایت این الزامات، نیازمند تکنولوژی بسیار پیچیده است که ۲ مبتکر یزدی برای دستیابی به آن کمر همت بسته‎‎ و نهایتاً نیز موفق به انجام آن شده‎‎اند.

«سید علی‌اکبر سادات‌اخوی» متولد ۱۳۵۰ دارای مدرک کارشناسی برق الکترونیک و «علیرضا محتاجعلی» متولد ۱۳۴۳ و دارای مدرک کارشناسی متالورژی است که هر ۲ در واحد نساجی یزدباف مشغول به کار هستند. با «علیرضا محتاجعلی» در مورد اختراعشان، هدفشان و مشکلاتی که در راه دستیابی به این فناوری داشتند به گفت‎‎وگو نشستیم که در زیر می‎‎خوانید.

• در مورد اختراعتان بگویید.

«ایندیگو» نام دستگاه رنگرزی نخ تار است که در رنگرزی نخ‎‎های خاص به ویژه نخ‎‎های پارچه‏‏های جین با تنوع رنگ‏‏های مختلف قابل استفاده است.
با توجه به این‌که در این روش رنگرزی، امکان توقف ماشین در هنگام تولید وجود ندارد، سیستم ذخیره نخ در این دستگاه طراحی شده است و این امکان را به اپراتور می‎دهد که بدون توقف در قسمت رنگرزی، جلوی ماشین تعویض چله کرده و آن را به‌صورت مجدد راه‎‎اندازی کند.

• این ایده از کجا به ذهنتان راه یافت؟

خلق ایده از شناسایی مشکل شروع می‏‏شود. در واقع به دلیل فعال بودن و پویایی صنعت نساجی و تعامل آن با انواع مسائل و نیازهای فناورانه این صنعت، همیشه به دنبال شناسایی چنین فرصتی بودیم.

این موضوع به‌ویژه در مورد محصولاتی که بیشتر وارداتی‌اند و سبب خروج ارزش افزوده از کشور می‎‎شوند، حائز اهمیت بود بنابراین با در نظر گرفتن ظرفیت‌های نساجی استان و ضعف‎‎ فناوری‎‎ موجود در این صنعت، درصدد طراحی و ساخت ماشین ایندیگو به عنوان حلقه مفقوده تولید پارچه جین به عنوان یکی از پرکاربردترین پارچه‎‎های وارداتی نساجی برآمدیم.

• آیا امکان تولید انبوه این دستگاه نیز فراهم شده است؟

 البته دستگاه ایندیگو حوزه کاربرد محدودی دارد و تنها در کارخانه‌های تولید پارچه جین کاربرد دارد ولی اهمیت دستگاه در این است که ترکیبی از تکنولوژی‎‎های مختلف و پیچیده در آن استفاده شده که قابلیت تعمیم به سایر حوزه‎‎های نساجی را نیز دارد.

• در ساخت این دستگاه با چه مشکلاتی مواجه بودید؟

مهم‌ترین مشکل در کارآفرینی تکنولوژیک، مبهم بودن فضای توسعه ایده و فناوری است که شناسایی مراحل انجام کار را دشوار می‌کند اما مهم‌ترین مسأله‏‏ای که ما با آن مواجه بودیم ایجاد شراکت‎‎های راهبردی با کارآفرینان و سرمایه‏‏گذاران بود. به عبارتی سرمایه‎‎گذاران درک مناسبی از ارزش آورده مخترعان که همان ارزش غیرملموس دانش فنی است، ندارند و به همین علت نیز در فرایند کار با مشکل تامین سرمایه و شراکت با سرمایه‎‎گذاران مواجه بودیم.

• رمز موفقیت خود را چه می‎‎دانید؟

اصولاً رمز موفقیت در شناسایی فرصت‎های فناورانه و تصمیم‎‎گیری سریع برای طراحی و تولید فناوری‏‏های مرتبط و در زمان اجرای آن نیز همت و تلاش و پشتکار برای پیشگام بودن در عرضه این فناوری‎‎ها به بازار و جامعه و رفع نیازهای مردم است.

• آیا در حوزه ‏‏های دیگر هم مشغول هستید؟

بله، علاوه بر فعالیت در طراحی و ساخت ماشین‌آلات نساجی، به‌تازگی تمرکز خود را بر بازیافت پساب‎‎های نساجی معطوف کرده‎‎ایم چرا که از یک سو در حفظ محیط زیست و پایداری تولید تاثیر مثبتی دارد و از سوی دیگر به لحاظ اقتصادی می‎‎تواند منافع مالی و اقتصادی شایان توجهی برای صنعتگران داشته باشد. همچنین این موضوع می‌تواند در حفظ سرمایه‎های زیستی و مالی ملی تاثیر چشمگیری داشته باشد.

• حمایت مسئولان را چگونه می‎‎بینید؟

مسئولان فرابخشی استان با برگزاری همایش‎‎ها، جشنواره‏ها و نشست‎‎های مشترک با نخبگان، موجبات تعامل بیشتر و بهتر نخبگان با مسئولان و سایر نخبگان را فراهم می‎‎کنند. مسئولان نهادهای مرتبط اعم از پارک علم و فناوری و بنیاد نخبگان استان نیز در تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز برای تجاری سازی طرح‏‏های دانش بنیان همکاری‏‏هایی دارند که صد البته با توجه دولت، نیازمند تقویت بیشتر و جدی‏‏تر است.

جهت عضویت در کانال تلگرام مجله کهن برروی لینک زیر کلیک کنید