امکان صادرات یک میلیارد دلاری فرش ماشینی

در صورت استفاده کامل از ظرفیت‌های نصب شده در صنعت فرش، ارزش تولیدات سالیانه این صنعت به حدود ۱۰۰ هزار میلیارد ریال و یا حدود ۲.۸ میلیارد دلار خواهد رسید که در آن صورت صادرات سالیانه یک میلیارد دلاری دور از دسترس نخواهد بود.

به جرأت می‌توان گفت که رشته صنعتی تولید فرش ماشینی در کشور از معدود رشته‌هایی است که در دهه اخیر توانسته رشد و توسعه مناسبی داشته باشد و از نظر کیفیت تولیدات، طرح و نقشه از موقعیت ممتاز و تنوع قابل قبولی برخوردار باشد و به خوبی خود را با آخرین پیشرفت‌های تکنولوژیکی دنیا مجهز نماید و شاید نسل جدید ماشین‌های قالیبافی که در حال حاضر در ایران مشغول به کار می‌باشد و یا اینکه در حال حمل به کشور است در جای دیگری از دنیا نمونه‌اش وجود نداشته باشد حتی در کشور سازنده این ماشین‌آلات.

کیفیت این تولیدات نیز در سطح قابل قبول و مطابق با استانداردهای جهانی می‌باشد و اگر کشور ترکیه در صادرات فرش ماشینی وضعیت بهتری از ما دارد و توانسته بازارهای بیشتری را بدست آورد، نه فقط به دلیل کیفیت تولیدات، بلکه بخاطر روابط و مناسبات بهتر تجاری و سیاسی خود در سطح بین‌المللی می‌باشد وگرنه در این رشته صنعتی و به لحاظ کیفیت ، کشورهای ترکیه و چین قادر به رقابت با محصولات ایرانی نمی‌باشند.

وجود بیش از یک هزار و دویست واحد صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری در کشور که در حدود یک هزار واحد آن در منطقه کاشان، آران و بیدگل مستقر می‌باشند، نشان از توسعه مناسب آن در طی سال‌های اخیر دارد و منطقه کاشان را تبدیل به قطب تولید فرش ماشینی در ایران و یکی از مناطق عمده تولیدکننده این محصول در جهان نموده است.

از مجموع ۹۰۰۰ واحد صنعتی در بخش نساجی و پوشاک، ۱۲۰۰ واحد آن یعنی معادل ۱۳ درصد اختصاص به این رشته صنعتی دارد. همچنین از حدود سیصد هزار نفر شاغل در صنعت نساجی و پوشاک،‌ در حدود ۳۱۰۰۰ نفر یعنی ۱۰ درصد در این رشته فعالیت می‌کنند. صادرات این بخش در سال ۱۳۹۲ بالغ بر حدود ۳۰۰ میلیون دلار بوده که ۴۵ درصد از صادرات ۶۷۰ میلیون دلاری کل صنعت نساجی را به خود اختصاص داده است.

با یک حساب ساده می توان فهمید که این صنعت با در اختیار داشتن ۱۳ درصد از واحدهای صنعت نساجی و ۱۰ درصد از شاغلین این صنعت، دارای سهمی معادل ۴۵ درصد از صادرات آن می‌باشد که نشان از ارزش‌افزوده تولید شده در این صنعت و قدرت بالای ارزآوری آن می‌باشد که البته این فقط بخشی از توان این صنعت می‌باشد.

مجموع ظرفیت نصب شده این صنعت در کشور بالغ بر حدود ۱۲۰ میلیون مترمربع در سال می‌باشد که تولید عملی آن در سال ۹۲ بالغ بر حدود ۸۰ میلیون مترمربع بوده که به عبارتی در حدود ۴۰ میلیون مترمربع و یا معادل ۳۳ درصد ظرفیت خالی آماده به تولید در کشور وجود دارد که در صورت ایجاد رونق در بازار ،‌ تأمین نقدینگی , اصلاح مناسبات تجاری بین‌المللی و رفع تحریم سیستم بانکی قابل دسترسی خواهد بود.

بر طبق آمارهای منتشره , تولید ۸ ماهه سال جاری این رشته نیز بالغ بر حدود ۵۴ میلیون مترمربع بوده لذا در سال جاری نیز باید انتظار همان ۸۰ میلیون مترمربع تولید را داشته باشیم. ارزش فعلی تولیدات این صنعت بالغ بر حدود ۶۵۰۰۰ میلیارد ریال و یا حدود ۱.۹ میلیارد دلار می‌باشد.

از مجموع ۸۰ میلیون مترمربع تولیدات سالیانه این صنعت, بالغ بر حدود ۵۵ میلیون مترمربع آن به ارزش تقریبی ۴۵۰۰۰ میلیارد ریال در داخل کشور مصرف می‌شود که به این ترتیب می‌توان متوسط مصرف سالیانه هر خانوار در کشور را اندکی کمتر از ۳ مترمربع در نظر گرفت و در حدود ۲۵ میلیون مترمربع از این تولیدات به ارزش۲۰۰۰۰ میلیارد ریال آن نیز به خارج از کشور صادر می‌گردد. البته در سال ۹۲ در حدود ۷۶۷ هزار دلار واردات انواع کفپوش هم انجام شده است که رقم قابل توجهی نمیباشد.

قابل ذکر است که در صورت استفاده کامل از ظرفیت‌های نصب شده، ارزش تولیدات سالیانه این صنعت به حدود ۱۰۰ هزار میلیارد ریال و یا حدود ۲.۸ میلیارد دلار خواهد رسید که در آن صورت صادرات سالیانه یک میلیارد دلاری دور از دسترس نخواهد بود. صادراتی که در حال حاضر عمدتاً به کشورهای افغانستان، عراق، ترکمنستان و عربستان انجام می‌گیرد اما با توجه به کیفیت مطلوب این محصولات و در صورت رفع تحریم‌ها به سایر بازارها منجمله بازارهای اتحادیه اروپا نیز راه پیدا خواهد نمود.

 علیرضا حائری – کارشناس صنعت نساجی