بررسي عمومي صنعت فرش ماشيني ايران (قسمت دوم)

بررسي آماري ظرفيت و پراكندگي واحدهاي فعال و طرح هاي دردست اجراي  فرش ماشيني دركشوردرسال1392

نگارنده: مهندس احسان نساج- مشاور ويژه صنايع و طرحهاي سرمايه گذاري-كارشناس ارشد مهندسي صنايع

در كل كشور در سال 1392 تعداد 985 واحد توليدي فرش ماشيني با ظرفيت اسمي 127ميليون متر مربع فعال بوده است، در بررسي ظرفيت اسمي، اسامي و مشخصات اين واحدها در پنج دسته با عناوين واحدهاي بزرگ و متوسط و نيمه متوسط و نسبتاً كوچك وكوچك شناسائي و مرتب شده و در جدول شماره 1 ارائه گرديده است. بررسي ها نشان مي دهد كه 85.4 درصد از اين تعداد واحدها از نوع كوچك با ظرفيت اسمي پروانه بهره برداري كمتر از  180000مترمربع مي باشد.

در بررسي پراكندگي محل استقرار واحدهاي توليدي فرش ماشيني فعال در سطح كشور، اين واحدها در 19 دسته  استاني شناسائي و برحسب محل استان و شهرستان محل استقرار مرتب شده و در جدول خلاصه شماره 2 ارائه گرديده است. بررسي ها نشان مي دهد كه 88 درصد از اين تعداد واحدها در استان اصفهان و بقيه در 18 استان ديگر كشور استقراردارد. و همچنين 84% از واحدهاي كل كشور در دو شهر مجاور يكديگر در استان اصفهان يعني كاشان و آران و بيدگل مستقر مي باشد.

بخش اول: بررسي وضعيت واحد هاي موجود فعال:

بر اساس بررسي هاي بعمل آمده و نیز بنابر آمار ارائه شده از سوي  وزارت صنعت و معدن و تجارت، ميزان ظرفيت اسمي توليد انواع فرش ماشینی در سال 1392 توسط 985 واحد توليدي قديم فعال و تازه به بهره برداري رسيده 127530236متر مربع می باشد.

الف: بررسي وضعيت واحد هاي موجود از لحاظ ظرفيت توليد اسمي:

با توجه به اینکه در كل كشور 985 واحد در زمينه تولید فرش ماشيني فعالیت می کنند و داراي پروانه بهره برداری با ظرفیت های مختلف هستند لذا در این  بررسي ابتدا آنها را از لحاظ ظرفیت تولید مرتب و سپس در پنج گروه دسته بندی و تفكيك می کنیم.

دسته بندی واحدهاي فرش ماشيني در پنج گروه:

الف- واحدهاي بزرگ: تولید کنندگان با ظرفيت بالاي يك ميليون متر مربع .
ب- واحدهاي متوسط: تولید کنندگان با ظرفيت 500 هزار الي يك ميليون مترمربع.
ج-  واحدهاي نيمه متوسط: تولی کنندگان با ظرفيت 270 هزار الي 500 هزارمترمربع.
د-  واحدهاي نسبتاً كوچك: تولیدکنندگان با ظرفيت 180هزار الي 270هزارمترمربع.
ه- واحدهاي كوچك: تولیدکنندگان با ظرفيت زير 180هزار مترمربع.

جدول شماره 1 خلاصه نتايج دسته بندي را نمايش مي دهد، در اين جدول مشخصات هر دسته بندي از لحاظ تعداد كارخانه ظرفيت كل و ميانگين هر دسته و درصد كارخانجات هر دسته نسبت به كل كشور از نظر تعداد و ظرفيت تعيين گرديده است.(اسامي و مشخصات كليه شركتهاي موجود در هريك از دسته بنديها  و با جزئيات در محل اين شركت مشاور موجود مي باشد.)

جدول (1): دسته بندی واحدهای فعال فرش ماشینی به تفکیک ظرفیت واحدها

تحليل وضعيت واحد هاي موجود فعال از لحاظ ظرفيت  اسمي توليد:

نتايج حاصل از  دسته بندي 5 گانه صورت گرفته بطور خلاصه در جدول شماره 1 ارائه گرديده است، لذا مواردي به شرحي كه در پي مي آيد از جدول شماره1 قابل استنتاج است:

در سال 1392 در كل كشور تعداد 14 واحد بزرگ توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط 1.75ميليون مترمربع و معادل 1.4% تعدادكل واحدهاي كشور، در حال فعاليت بوده كه 19.2% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 24 واحد متوسط توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط 676 هزار مترمربع و معادل 2.4% تعدادكل واحدهاي كشور، در حال فعاليت بوده كه 12.7% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 41 واحد نيمه متوسط توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط 350هزار مترمربع و معادل 4.2% تعداد كل واحدهاي كشور، در حال فعاليت بوده كه 11.2% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 65 واحد نسبتا كوچك توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط210هزار مترمربع و معادل 6.6% تعدادكل واحدهاي كشور، در حال فعاليت بوده كه 10.7% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 841 واحد كوچك توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط70000 مترمربع و معادل 85.4% تعدادكل واحدهاي كشور، در حال فعاليت بوده كه 46.1% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند.

ب: بررسي واحد هاي فعال فرش ماشيني از لحاظ پراكندگي محل استقرار در سطح كشوردر سال 1392:

در مرحله بعد جهت بررسي پراكندگي 985 واحد فعال فرش ماشيني در كشور آنها را از لحاظ محل استقرار در شهرها و استانها مرتب كرده و سپس نتايج رادرجدول مخصوص بصورت استاني دسته بندی وتفكيك نموده ايم.

جدول شماره 2 خلاصه نتايج دسته بندي استاني را نمايش مي دهد، در اين جدول مشخصات هر دسته بندي از لحاظ نام استان و تعداد كارخانه و كل ظرفيت توليد اسمي استان و درصد تعداد كارخانجات و ظرفيت هر استان نسبت به كل كشور تعيين گرديده است. (اسامي و مشخصات كليه شركتهاي موجود در هريك از استان ها و شهرها و با جزييات در محل اين شركت مشاور موجود مي باشد.)

جدول (2): واحدهای فعال تولیدکننده فرش ماشینی در کل ایران به تفکیک استان در سال 1392

تحليل وضعيت واحد هاي فعال فرش ماشيني از لحاظ پراكندگي محل استقرار در سطح كشوردر سال 1392:

نتايج حاصل از  دسته بندي استاني صورت گرفته بطور خلاصه در جدول شماره 2 ارائه گرديده است لذا اين موارد از جدول شماره2 قابل استنتاج است:

در سال 1392 از 985 واحد فعال در سطح كشور تعداد 865 واحد با ظرفيت اسمي كل86 ميليون مترمربع در استان اصفهان استقرار داشته است، به عبارت ديگر 88% تعداد كل واحدهاي كشور، باظرفيت توليد اسمي 67.3% ظرفيت كل كشور در اين استان استقرار داشته است.

همچنين در سال 1392 از 865 واحد فعال در سطح استان اصفهان تعداد 813 واحد با ظرفيت اسمي كل75.9ميليون مترمربع فقط در دو شهر مجاور يكديگر اين استان يعني شهرهاي كاشان و آران و بيدگل استقرار داشته است، به عبارت ديگر 84% تعداد كل واحدهاي كشور، با ظرفيت توليد اسمي 60% ظرفيت كل كشور در اين دو شهر استقرار داشته است.

تعداد 120 واحد با ظرفيت اسمي كل 41.5ميليون متر مربع در 18 استان ديگر كشور استقرار داشته است، به عبارت ديگر 12% تعداد كل واحدهاي كشور، با ظرفيت توليد اسمي 32.7% ظرفيت كل كشور در اين 18 استان استقرار داشته است كه از اين ميزان استان خراسان رضوي با تعداد13 واحدتوليدي و سهم 8.1%ظرفيت توليد كل كشور و استان يزد با تعداد 21 واحد توليدي وسهم 5.7% ظرفيت توليد كل كشور و استانهاي البرز و زنجان و قزوين و گيلان و مازندران و مركزي جمعاً با تعداد 29 واحد توليدي و سهم 14.4% ظرفيت توليد كل كشور و 10 استان ديگر جمعاً با تعداد 57 واحد توليدي و سهم 4.8% ظرفيت توليد كل كشور را در اختيار داشته اند.

بخش دوم: بررسي طرحهاي در دست اجرا ، توسعه، و مجوزهاي صادره

براساس بررسي هاي بعمل آمده در ارتباط با طرحهاي در دست اجراي تاسيس و يا توسعه توليد فرش ماشيني مشخص مي گردد كه در سال 1392 در كل كشور 264 واحد با ظرفيت اسمي  64.9 ميليون متر مربع در زمينه فرش ماشيني داراي مجوز بوده است:

الف: بررسي وضعيت طرحهاي دردست اجرا از لحاظ ظرفيت توليد اسمي:

با توجه به اینکه در كل كشور 264واحد در زمينه تولید فرش ماشيني داراي جواز تاسيس و يا توسعه با ظرفیتهای مختلف بوده است، لذا در این  بررسي همانند واحدهاي فعال، ابتدا آنها را از لحاظ ظرفیت تولید مرتب و سپس در پنج گروه دسته بندی وتفكيك میکنیم.

جدول شماره 3 خلاصه نتايج دسته بندي را نمايش مي دهد،دراين جدول مشخصات هر دسته بندي از لحاظ تعداد طرح ظرفيت كل و ميانگين هر دسته و درصد طرحهاي هر دسته نسبت به كل كشور از نظر تعداد و ظرفيت تعيين گرديده است كه تعاريف دسته بندی واحدهاي فرش ماشيني در پنج گروه در صفحات قبل توضيح داده شد. (اسامي ومشخصات كليه شركتهاي موجود در هريك از دسته بنديها  و با جزئيات در محل اين شركت مشاور موجود مي باشد.)

جدول (3): دسته بندی طرحهای در دست اجرای فرش ماشینی به تفکیک ظرفیت واحدها

تحليل وضعيت طرحهاي در دست اجرا از لحاظ ظرفيت  اسمي توليد:

نتايج حاصل از  دسته بندي 5 گانه صورت گرفته بطور خلاصه در جدول شماره 3 ارائه گرديده است، لذا  موارديكه در ادامه مي آيد  از جدول شماره 3 قابل استنتاج است:

تعداد 264 طرح تاسيس و يا توسعه با ظرفيت اسمي 64948805 متر مربع در كل كشور در دست اجرا بوده است كه از اين مقدار تعداد 10 طرح بزرگ توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط 1.35ميليون مترمربع و معادل 3.8% تعداد كل طرحهاي كشور، در حال اجرا بوده كه 20.8% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 18 طرح متوسط توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط590هزار مترمربع و معادل 6.8% تعدادكل طرحهاي كشور، در حال اجرا بوده كه 16.2% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 44 طرح نيمه متوسط توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط350 هزار مترمربع و معادل 16.7%تعدادكل طرحهاي كشور، درحال اجرا بوده كه 23.7% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 46 طرح نسبتا كوچك توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط200 هزار مترمربع و معادل 17.4% تعدادكل طرحهاي كشور، در حال اجرا بوده كه 14.6% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند. تعداد 146 طرح كوچك توليد فرش ماشيني و با ظرفيت اسمي متوسط 110000 مترمربع و معادل 55.3% تعدادكل طرحهاي كشور، در حال اجرا بوده كه 24.7% ظرفيت كل كشور را در اختيار داشته اند.

ب: بررسي طرحهاي در دست اجراي فرش ماشيني از لحاظ پراكندگي محل استقرار در سطح كشوردر سال 1392:

در مرحله بعدي جهت بررسي پراكندگي 264 طرح در دست اجراي در كل كشور، آنها را از لحاظ محل استقرار در شهرها و استانها مرتب كرده ايم و سپس نتايج را در جدول مخصوص بصورت استاني دسته بندی وتفكيك نموده ايم.

جدول شماره 4 خلاصه نتايج دسته بندي استاني را نمايش مي دهد، در اين جدول مشخصات هر دسته بندي از لحاظ نام استان و تعداد طرح و كل ظرفيت توليد اسمي استان و درصد تعداد طرح ها و ظرفيت هر استان نسبت به كل كشور تعيين گرديده است.

جدول (4): طرحهای در دست اجرای فرش ماشینی در کل ایران به تفکیک استان در سال 1392

تحليل وضعيت طرحهاي دردست اجراي فرش ماشيني از لحاظ پراكندگي محل استقرار در سطح كشوردر سال 1392:

نتايج حاصل از  دسته بندي استاني صورت گرفته بطور خلاصه در جدول شماره 4 ارائه گرديده است، اين موارد از جدول شماره 4 قابل استنتاج است:

تعداد 264 طرح تاسيس و يا توسعه با ظرفيت اسمي 64948805 متر مربع در 18 استان  كشور در سال 1392 در دست اجرا بوده است. از 264 طرح كشور تعداد 202 طرح با ظرفيت اسمي كل50 ميليون مترمربع در استان اصفهان در دست اجرابوده است، به عبارت ديگر 76.5%تعداد كل طرحهاي كشور، با ظرفيت توليد اسمي 76.4% ظرفيت اسمي كل طرح هاي كشور در اين استان در دست اجرا بوده است.

تعداد 62 طرح با ظرفيت اسمي كل 15ميليون متر مربع در 17  استان ديگر كشور در دست اجرا بوده است، به عبارت ديگر 23.5% تعداد كل طرحهاي كشور، با ظرفيت توليد اسمي 23.5% ظرفيت كل كشور در اين17 استان در دست اجرابوده است كه از اين ميزان استان خراسان رضوي با تعداد 9 طرح و سهم 5.4%ظرفيت طرح كل كشور و استان يزد با تعداد 8 طرح و سهم 3.86% ظرفيت طرحهاي كل كشور و استان البرز با تعداد 1 طرح و سهم 3.39% ظرفيت طرح كل كشور و استانهاي آذربايجان غربي و شرقي و قزوين و قم و مركزي جمعاً با تعداد 33 واحد توليدي و سهم 7.59% ظرفيت طرح كل كشور و 9 استان ديگر جمعاً با تعداد 11طرح و سهم 4.32% ظرفيت اسمي طرح هاي در دست اجراي كل كشور را در اختيار داشته اند.

منبع : شماره 23 مجله کهن