به بهانه روز ملی صادرات

در تقویم رسمی کشور ۲۹ مهر ماه روز ملی صادرات نام گذاری شده و چند سالی است که در این روز با حضور مقامات رسمی کشور و نیز تولیدکنندگان مراسمی برگزار می‌گردد. امسال نیز این روز با عنوان «صادرات، تکرار عزم ملی» در محل سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی با حضور دکتر جهانگیری؛ معاون اولی رئیس جمهور، محمد شریعتمداری؛ وزیر صنعت معدن و تجارت، رئیس اتاق بازرگانی، رئیس سازمان توسعه تجارت و نیز جمعی از مسئولین و صادرکنندگان در حوزه‌های مختلف برگزار شد.

در این مراسم ابتدا مسئولین به سخنرانی پرداختند که در ادامه خلاصه‌ای از متن سخنان آنها منتشر می‌گردد. در پایان مراسم نیز تندیس روز ملی صادرات به شرکت های برتر و صادرکنندگان نمونه نیز اهدا شد. در این مراسم از ۹ شرکت ممتاز و ۵۱ شرکت نمونه ملی تقدیر به عمل آمد.

“باور و عزم ملی” نخستین دلیل برای جهش در امر صادرات کشور

«محمد شریعتمداری» وزیر صنعت، معدن و تجارت ضمن گزارشی از آخرین وضعیت تولید و صادرات و صنعت کشور خدمت اعضای حاضر در مراسم ارائه کردند. ایشان در ابتدا به شکاف موجود بین خواسته‌ها و داشته‌های کشور در عرصه تولید، تجارت و صادرات اشاره کرد و از اینکه وجود منابع فراوان و ظرفیت های گوناگون، فرهنگ، تاریخ و جاذبه های مختلف در کشور و از عدم رضایت خود از میزان صادرات گلایه کرد.

وی بیان داشت: ارزش ۱۰ قلم نخست صادراتی کشور ۲۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار است که ۵۵ درصد کل صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌دهد و این درحالی است که اقلامی نظیر پروپان، اتیلن و حتی گاز طبیعی نیز جزو اقلام صادراتی غیر نفتی محاسبه می شود که خود موضوعی بسیار دردناک است و تنوع صادراتی در کشور وجود ندارد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت از به جریان افتادن مشوق های صادراتی خبر داد و اظهار داشت: ۳۰ سال قبل از لزوم تنوع بازارهای صادراتی صحبت می‌کردیم و برای افرادی که نخستین بار به هر کشوری صادرات می‌کردند جوایز صادراتی در نظر گرفته می‌شد. همچنین شریعتمداری به افزایش میزان صادرات کشور ترکیه در بخش خدمات فنی و مهندسی در ۱۰ سال گذشته اشاره کرد و گفت: مجموع حجم تجارت کشور در ۶ ماه نخست امسال ۴۵ میلیارد دلار بوده و بر این اساس، کیک اقتصاد کشور همچنان کوچک باقی مانده است؛ اگر به گسترش بازار و تولیدمان نپردازیم، سهم کماکان اندک خواهد ماند.

شریعتمداری بار دیگر با تأکید بر “باور و عزم ملی” به عنوان نخستین دلیل برای جهش در امر صادرات کشور در بین فعالان اقتصادی و مردم، تصریح کرد: عامل دوم، صادراتگرا نبودن ۹۵ درصد واحدهای تولیدی کشور است. ۸۵ هزار واحد صنعتی در کشور وجود دارد که ۸۱ هزار مورد آنها کمتر از ۱۰۰ نفر کارکن داشته و واحدهایی کوچک‌اند که برای نوسازی آنها اقدام جدی نشده است.

شریعتمداری با اشاره به موضوع منابع به عنوان سومین عامل ایجاد جهش در صادرات، خاطرنشان کرد: صندوق توسعه ملی برای توسعه سرمایه در گردش و سرمایه‌گذاری‌های جدید برای تولیدات صادراتگرا اولویتی قائل نیست و در بودجه عمومی کشور نیز چنین اولویتی ملاحظه نمی‌شود؛ در حالی که بودجه عمومی باید به صورت اهرمی در توسعه همه جانبه کشور مورد استفاده واقع شود.

شریعتمداری به مسئله نرخ‌های جدید در سیستم بانکی اشاره کرد و یادآور شد که با این نرخ‌ها توسعه صنعتی مقدور نیست و لزوم بازنگری را خواستار شد. همچنین حضور در بازارهای هدفی مانند عراق راهبردی و استراتژیک است که برای حضور پررنگ تر در این گونه بازارها باید شرایط لازم و خاص ویژه آن بازار را فراهم کنیم. ایشان از سازمان توسعه تجارت خواست تا به احیا خود پرداخته و خانه صادرکنندگان کشور شود و اتاق بازرگانی نیز به جایگاه اصلی خود بازگردد.

وی همچنین از لزوم بهبود فضای کسب و کار، کاهش مقررات مخل و لزوم پذیرش مسئولیت‌ها از سوی اتاق‌های بازرگانی سخن راند و یادآوری کرد: ما حتی جلوی رقابت منفی صادرکنندگان‌مان در بازارهای هدف را نگرفته‌ایم و در برند سازی و تشکیل شرکت‌های مشترک با دنیا به کاهش مشکلات بپردازیم.

در پایان نیز تذکر داد اگر ارز را واقعی نکنیم، تنبیه صادرات و تشویق واردات صورت می‌گیرد، پس باید تغییرات طبیعی صورت دهیم، اگر تغییرات طبیعی نباشد باید مشوق صادراتی بدهیم تا این مشکلات برطرف شود.

آسیب‌پذیری بخش صادرات بیش از سایر بخش‌های اقتصادی است

در ادامه مراسم غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز به ایراد سخنانی پرداخت. شافعی گفت: آسیب پذیری بخش صادرات در مقابل تلاطم های اقتصادی، سیاسی و فضای کسب و کار به مراتب بیشتر از سایر بخش‌های اقتصادی است، از این رو توجه به صادرات و نگاه بلندمدت برای رفع مشکلات این بخش حائز اهمیت است.

به گفته ایشان، بخش قابل توجهی از صادرات کشور مربوط به محصولات کشاورزی و مواد خام معدنی است که با استفاده از یارانه‌های این بخش‌ها حاصل شده است اما مشکلات بحران آب و فشردگی رقابت در عرصه مواد خام سبب می‌شود شاید در آینده توفیق چندانی در بازارهای رقابتی در این عرصه ها نداشته باشیم.

شافعی یادآور شد: صادرات می‌تواند به عنوان نوک پیکان اقتصادی کشور مطرح باشد، اما زمانی می‌توانیم در آن موفق باشیم که از پشتوانه تولیدی قوی در کشور برخوردار باشیم. همچنین با اشاره به لزوم توجه جدی به دیپلماسی اقتصادی، از توجه رئیس جمهوری، معاون اول رئیس جمهوری و وزیر امور خارجه به بخش خصوصی تقدیر کرد.

ایشان دلیل عقب ماندگی امروز را عدم پرداخت سهم بخش صنعت از هدفمندی یارانه‌ها در بحث فناوری و کاهش مصرف انرژی عنوان کرد و قیمت تمام شده بالا، ناهماهنگی بخش صنعت با فناوری روز جهان و کیفیت پایین‌تر، هزینه‌های بالای حمل و نقل، کندی حرکت ناوگان حمل و نقل کشور (به طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر در هر ساعت)، نرخ بهره بانکی بالا و دسترسی نداشتن به منابع بانکی، فرسودگی ماشین آلات و مصرف انرژی بالا و عدم عضویت در سازمان جهانی تجارت که گاهی اوقات مجبور به پرداخت تعرفه گمرکی به اندازه ۲۰ درصد قیمت کالاها هستیم را از جمله مشکلات بخش صادرات برشمرد.

وی با اشاره به نرخ ارز، تصریح کرد: سیاست‌هایی که برای ارز در کشور اتخاذ می‌شود باید صادرکنندگان را با اعتماد و اطمینان و ریسک پذیری پایین‌تر مواجه کند، همچنین باید شاهد ثبات در نرخ ارز باشیم و آگاه باشیم که سرکوب نرخ ارز نیز به هیچ عنوان چاره ساز نیست.

کشور نیازمند یک ساز و کار دانش بنیان، مقتدر و پرنشاط است

حال نوبت مجتبی خسروتاج رئیس سازمان توسعه تجارت بود تا سخنان خود را حول صادرات بیان کند. وی سخنان خود را اینگونه آغاز کرد: امروز شاهد شکل گیری میدان مسابقه بزرگ و جدیدی از کالاها و خدمات در سطح بین‌المللی هستیم که توفیق در این بخش، نیازمند سیاستگذاری های جدید بویژه در بخش های نوظهور و خوش آتیه است. ایشان حضور نخبگان و صاحبان تخصص‌های جدید و مدیرانی در تراز جهانی را از نیازهای حیاتی امروز در توسعه صادرات عنوان کرد و ادامه داد: تحقق برنامه های راهبردی در حوزه صادرات و نیز اجرای دقیق سیاست های اقتصاد مقاومتی را در گرو بازتعریف نهادهای موجود و هدایت آنها به سمت نهادی مقتدر، با اختیارات کافی و قابلیت هایی در تراز جهانی و متشکل از سرمایه انسانی دانش پایه و با منابع کافی است.

خسروتاج با تأکید براینکه کشور نیازمند یک ساز و کار دانش بنیان، مقتدر و پرنشاط است، گفت: اندازه و سوابق شرکت های صادراتی در مقایسه با کشورهای مطرح، سیاست های توسعه بنگاه ها و ایجاد شرکت های توانمند صادراتی، تغییر نگاه بنگاه ها از درونگرایی به برونگرایی و روند بین المللی شدن بنگاه ها نیازمند رشد و شتاب بیشتری است که با تداوم، تعمیق و گسترش تلاش‌ها، آینده این سرزمین رقم خواهد خورد.

رئیس سازمان توسعه و تجارت در پایان گفت: در سال ۱۳۹۵صادرکنندگان کشور در مسابقه ای نابرابر از نظر هزینه تولید و بازاریابی با سایر رقبای جهانی خود رقابت کردند و از مجموع ۶۸۰ شرکت ثبت نام کننده در این مسابقه ملی، بیش از ۷۰ گروه کالایی و خدماتی توسط کارگروه انتخاب صادرکننده نمونه متشکل از ۱۰ وزارتخانه، دستگاه و تشکل بخش خصوصی صادرکننده نمونه انتخاب شد.

در پایان مراسم امروز شرکت‌های برتر صادراتی و نمونه نیز انتخاب شدند و از مدیران مجموعه‌های منتخب تقدیر و قدردانی به عمل آمد. در حوزه صنایع نساجی و پوشاک شرکت‌های رنگدانه سیرجان، مهتا رنگ توس، الیاف ساینا دلیجان، فرش قیطران طلایی کاشان و موکت نگین مشهد به عنوان صادرکنندگان نمونه ملی در این حوزه انتخاب شدند.