تبریز…
اشتباه نکنید قرار نیست در این بخش از جاذبه های دیدنی و یا حتی از امکان تاریخی تبریز صحبتی کنیم. از تبریز صحبتی هست اما از پر فروش ترین فرش ایران و تأثیر آن بر بازار فرش حرف میزنیم و البته نگاهی به دکوراسیون داخلی این دسته از فرشها داریم.
فرش تبریز توانسته بخش عمده ای از فروش داخلی و خارجی فرش دستباف ایران را به خود اختصاص دهد. در بازار فرش، مشتریان با انواع فرشهای تبریز رو به رو می شوند. جالب است که در داخل ایران فرش تبریز با طرح های متنوعی از استادان بنام، خیابانی، نوین فر و سالاری و غیره … نیز شناخته می شود که برخی مشتریان در هر شرایطی به دنبال این طرح ها می باشند. اما مشتریان خارج از کشور هم شیفته قالی های آنتیک هریس و محدوده تبریز هستند. همچنین تبریز مرکز اصلی تولید تابلو فرشهایی است که بخش اعظم فروش داخلی را در دست دارد. تابلو فرشهایی که از تمام اصول سنتی فرش عبور کرده است. اما همچنان در هر شهری و هر خانه ای که پای بگذارید یک تابلو فرش روی دار قالی در گوشه خانه در حال دهان کجی است. به شخصه “خود با چشم خویش دیدم که جانم می رود“ بله … در تمام خانه هایی که خانم بافنده وجود دارد آن فرش با نقوش سنتی تبدیل به تابلو فرش های بی اصول شده اند. پرداختن به این مسأله به وقت دیگر موکول می شود تا به طور گسترده تری مورد بحث قرار گیرد.
طرح موج مهر
با همه این حرفها همچنان یک کلمه بسیار بزرگ خودش را نشان می دهد، و آن نام برند تبریز است که سر زبان هاست. کافی است در نمایشگاه بین المللی فرش دستباف چند قدم در هر سالنی راه بروید تا به عمق محبوبیت این اسم پی ببرید.
اما بد نیست که کمی، فقط کمی قالی های تبریز را نقد کنیم. در نقوش تبریز علاوه بر نقش مایه های پر پیچ و خم و دلفریب، رنگبندی های متنوعی وجود دارد که حسابی دل از هر بیننده ای را می برد. اما این ظاهر کار است، این فرش ها ظریف و دلربا هستند اما متاسفانه در رنگرزی نخ این فرش ها از رنگ های گیاهی استفاده نمی شود!! گویی در تبریز زیاد به رنگهای گیاهی که ریشه در اصالت ما دارد، اعتقادی ندارند. کم لطفی نویسنده نباشد، در فرشهای آنتیک یا همان قدیمی های هریس با ۶-۵ رنگ گیاهی حسابی از خجالت رنگهای پر و پیمان شهری تبریز در می آیند ولی زورشان هنوز هم به نام پر آوازه تبریز نمی رسد. تنوع رنگی تبریز را میتوان در فرشهای قم نیز جستجو کرد و دید که چه تأثیری در این چندین سال اخیر در بازار فرش گذاشته است.
طرح خطیبی
حتی در شهرهای دیگر وقتی با تمام چانه زنی ها تصمیم به تغییر نقوش می گیرند در آخر کلامشان می خواهند به سمت تبریز حرکت کنند تا بتوانند در بازار فروش حرفی برای گفتن داشته باشند. قالیهای تبریز بی چون و چرا در تمام نمایشگاههای داخلی و خارجی مشتری جذب می کنند، گردش مواج گلها و برگها حسابی به چشم می آید. تأثیر این امواج زیبا را حتی در فرشهای ماشینی بسیار بیشتر می توان دید و باز هم در طراحی های فرش ماشینی این نقوش پر کار و گردان تبریز است که سخاوتمندانه زیبایی می بخشد.
شاید تبریز بازار را در دست داشته باشد اما در مورد اصالت فرشهای تبریز اما و اگرها فراوان است. اصالت نقوش و فرش ایرانی را در اصفهان و کاشان و کرمان خیلی بیشتر می توان دید. هنوز هم فرشهای این شهرها با رنگ گیاهی بافته می شود اما دریغ از شهری مثل تبریز که فرش با رنگ گیاهی تولید نمی کنند.
طرح سالاری
در شیوه بافت هیچ شکی نیست که نمی توان به استحکام گره های قالی ایرادی گرفت. فرشهایی با بافت ترکی به فرشهای بی بدیل تبدیل شده اند.
قالی های تبریز با چیدمان تجملاتی خانه های ایرانی به شدت همخوانی دارد، با هر سبک و سلیقه و البته با مبلمان استیل و آنچنانی می تواند خود را بیشتر نشان بدهد. ترکیب ابریشم و پنبه و نوع رنگبندی قالی های تبریز بی شک برای خانه های ایرانی با سلیقه های کلاسیک ساخته شده اند. البته نقش مود یا نقش ماهی با ترکیب رنگهای گرم توانسته درلا به لای این همه نقوش گردان و رنگارنگ، مشتریان خاص خودش را جذب کند. این نوع فرش ها با چیدمان کلاسیک مدرن به شدت نمود می کند. غالبا این فرش ها در اروپا و آمریکا خواهان بسیاری دارند.
طرح ماهی یا مود
از عمده طرح های تبریز می توان موج مهر، سالاری، مود، خطیبی و… اشاره کرد.
پیشنهاد:
می توان فرش تبریز را در نمایشگاه بین المللی فرش دستباف در شهریور هر سال با تنوع زیاد دید و این حق انتخاب را به مشتری می دهد که با سبک و سلیقه خویش خرید خیلی بهتر و با دید باز انجام دهد. البته لذت گشت و گذار در بازار تهران و بازار تبریز خالی از لطف نیست.
فاطمه سیاوش شاه عنایتی
کارشناس طراحی فرش- کارشناس ارشد رنگرزی فرش
[instagram-feed]
