حمایت از حقوق مصرف کننده ، حمایت از شان و منزلت اجتماعی

تهران – نهم اسفند، ‘روز ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان‘ نامیده شده است، اختصاص یک روز به حقوق مصرف کننده و وجود مرجعی برای مبارزه با متخلفان، بیانگر رویکرد مثبت مسئولان به اهمیت حقوق مصرف کننده و حمایت از شان و منزلت اجتماعی افراد جامعه است.

به گزارش ایرنا، تولید کالا، توزیع، ایجاد و توسعه فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای، افزایش تبلیغات، کسب اعتبار، برنامه‌ریزی و وجود پیچیدگی در نظام تولید و مصرف؛ جایگاه حقوق مصرف کننده را بیش از پیش آشکار می‌کند.

در علم مدیریت، بحثی به نام مدیریت مصرف وجود دارد که در آن، چگونگی مصرف در سطح کلان و خرد تجزیه و تحلیل شده است؛ بدمصرف کردن، نوعی اسراف و تبذیر است که پیامدهای ناگواری دارد و نه تنها سبب نابودی سرمایه های خصوصی می شود، بلکه در نگاه کلان، نابودی سرمایه ملی را نیز در پی خواهد داشت.

در آرمان های بین المللی، ایران در شمار کشورهای بد مصرف قرار گرفته است که سالانه میلیاردها دلار از سرمایه ملی را هدر می دهد. اگر نسل امروز، همچنان به اسراف سرمایه های ملی بپردازد، امیدی به فراگیری مصرف از سوی آیندگان نمی توان داشت.

در جامعه ما، مشکلات مصرف کننده بسیار متنوع و از جمله این مشکلات، وجود اجناس نامرغوب و باکیفیت پایین است که در بسته بندی ها و تبلیغات فریبنده عرضه می شود که این عامل سبب شده است تا مصرف کننده، از آسودگی خیال و اطمینان کافی برخوردار نباشد و با تردید به نسبت قیمت ها و کیفیت اجناس نگاه کند.

در حالیکه مصرف کننده به عنوان آخرین زنجیره از چرخه تولید و توزیع، حقوقی دارد که اگر به درستی تامین شود، او با اطمینان و آسودگی خیال به خرید کالا و مصرف آن خواهد پرداخت؛ هم اکنون بخشی از این حقوق تامین شده است ولی برخی تولیدکنندگان، هنوز خود را ملزم به تامین این حقوق نمی دانند و در پی استفاده از فرصت ها برای کسب سود بیشتر هستند.

از دیدگاه اسلام، امور اقتصادی، تک بعدی و شامل قوانین و مقررات خشک نیست بلکه در اسلام، امور اقتصادی با ابعاد مختلف انسانی، عاطفی و اخلاقی؛ پیوند محکم داده شده و از قناعت در مصرف، حقیقتی زنده و پویا در وجدان و قلب آنان پدید آورده است.

همچنین، خداوند در آیاتی از قرآن کریم، فروشندگان را به رعایت عدالت و دقت در وزن اجناس و پرهیز از کم فروشی امر می کند. سوره مطففین نیز در مذمت و توبیخ کم فروشان نازل شده است.

بنابراین؛ حقوق مصرف کننده درخصوص کالا و خدمات، شامل طیف وسیعی از مجموعه اقدامات ناظر بر مسایل کمی و کیفی تولید، توزیع، اطلاع رسانی، خدمات پس از فروش و رسیدگی به نظرات، پیشنهادات و انتقادات است.

همچنین، نقش دولت نیز در رعایت حقوق افراد جامعه به عنوان مصرف کننده بسیار اثربخش است به طوریکه دولت با ایجاد سازمان های بازرسی و نظارت و تعزیرات حکومتی، می تواند با گران فروشی به عنوان پدیده ناخوشایند اجتماعی برخورد کند.

بنابراین؛ حمایت از حقوق مصرف کننده از جمله اهدافی است که دولت ها در جهت تامین منافع عمومی جامعه، با اعمال سیاست های حمایتی دنبال می کنند.

دولت ها با برخورداری از امکانات رسانه ای، نسل امروز را با فرهنگ درست مصرف آشنا می کنند چرا که نهادینه شدن فرهنگ حمایت از حقوق مصرف کننده سبب می شود، آنان با آگاهی از حقوق خود، به احقاق حق بپردازند.

درحال حاضر، حمایت از حقوق مصرف کننده در کشور، از سوی دستگاه های مختلف اجرایی، کنترلی، نظارتی در حال اجراست و علاوه بر وضع قوانین و مقررات با هدف کنترل قیمت ها و حمایت از حقوق مصرف کننده، دولت با ارایه راهکارهای تشویقی همچون اعطای تندیس و گواهینامه رعایت حقوق مصرف کنندگان، تلاش دارد، فرهنگ رعایت حقوق مصرف کننده در جامعه را رواج دهد.

‘سید جواد تقوی’، معاون بازرسی و نظارت سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان درباره رعایت حقوق مصرف کنندگان می گوید :در سال های اخیر، اقدامات قانونی و مردمی بسیاری در این زمینه صورت گرفته و مهم ترین محور تلاش ها نیز ایجاد انجمن های ملی حمایت از حقوق مصرف کنندگان است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز با توجه به نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و لزوم کنترل قیمت ها با هدف حمایت از مصرف کننده، از برگزاری نمایشگاه‌های عرضه مستقیم کالا همانند سالهای گذشته خبر داده و یادآور شده است که این نمایشگاهها در ۴۰۰ نقطه در شهرهای مختلف کشور برگزار می‌شود.

‘مهدی غضنفری’ ؛ با بیان اینکه اکنون شکایات بسیاری از طرف مردم در خصوص گرانفروشی برخی کسبه‌ها دریافت شده، تاکید کرده است، گشت‌های بازرسی ما و نماینده‌های سازمان تعزیرات حکومتی به منظور کنترل قیمتها راه اندازی شده و سازمان تعزیرات حتما با جرائم سنگین با متخلفان و گرانفروشان برخورد می‌کند.

البته موضوع حمایت از حقوق مصرف کننده در بسیاری از کشورهای پیشرفته به نیمه دوم قرن بیستم برمی گردد و همگام با جهانی شدن، پدیده اقتصاد و افزایش مبادلات در فضای وب تحول شگرفی در الگوی مصرف ایجاد شد.

بنابراین موضوع حمایت از حقوق مصرف کننده، هر روز با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از فناوری های جدید چهره تازه ای به خود گرفته و ابعاد گسترده تری پیدا می کند.