دلایل گرانی محصولات کشاورزی و مواد غذایی

گرانی مواد غذایی، محصولات کشاورزی و کالاهای مصرفی اکنون به محور اصلی گلایه‌های مردم تبدیل شده و وعده‌های مسئولان برای تثبیت قیمت‌ها نیز مؤثر نبوده است.

در این‌باره با دکتر عیسی کلانتری، وزیر پیشین جهاد کشاورزی گفت‌وگو کرده‌ایم.

افزایش بی‌سابقه قیمت محصولات کشاورزی و مواد غذایی از ابتدای امسال ریشه در چه مسائلی دارد؟

بخشی از نابسامانی بازار و افزایش قیمت‌ها به اطلاعات نادرستی که دستگاه‌های متولی تولید می‌دهند مرتبط است؛ چرا که این اطلاعات درست نبوده و این امر برای متولیان تنظیم بازار و مصرف‌کنندگان مشکل‌ساز شده است؛ به‌عنوان مثال توان تولید گوشت قرمز به اندازه نیاز بازار مصرف داخلی را نداریم یا در زمینه گندم فروردین ماه سال گذشته وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که تا پایان سال۱۱.۵ میلیون تن گندم مازاد بر نیاز کشاورزان را خریداری خواهد کرد در حالی که تنها۵.۳ میلیون تن گندم مازاد کشاورزان خریداری شد.

بخشی دیگری از علل گرانی محصولات کشاورزی با عملکرد وزارتخانه‌های متولی تولید و نبود برنامه مدون برای افزایش سطح زیرکشت و تولید محصولات کشاورزی مرتبط است. همچنین ارائه اطلاعات غلط، گزارش نکردن درست وضعیت موجود و تلاش برای موفق جلوه‌دادن عملکرد وزارتخانه‌های متولی تولید به نابسامانی‌های بازار دامن زده است.

تاثیر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بر بازار محصولات کشاورزی و مواد غذایی چگونه بوده است؟

باید بپذیریم که با اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها و عدم‌حمایت از تولید، قیمت‌های تمام شده تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی به‌شدت افزایش یافت. وقتی قیمت گازوئیل به‌طور متوسط ۲۱ برابر و قیمت برق ۴ برابر در بخش کشاورزی افزایش یافت، با توجه به استحصال ۵۲ درصد آب‌های کشاورزی از طریق چاه‌هایی که با گازوئیل یا برق فعالیت می‌‌کنند، این امر تاثیر غیرقابل انکاری بر افزایش شدید هزینه تمام شده تولید محصولات کشاورزی داشته است، اما در مقابل هیچ حمایتی از تولید نشد و حتی حداقل منابع پیش‌بینی شده در قانون هدفمندی یارانه‌ها برای بخش کشاورزی نیز تخصیص نیافت.

چرا ستادهای تنظیم بازار تاثیری در کاهش قیمت‌ محصولات کشاورزی نداشته است؟

باید پذیرفت که هنوز هم اختلاف بین قیمت تمام شده و قیمت نهایی مصرف محصولات کشاورزی و مواد غذایی در بازار بسیار زیاد بوده و در واقع این موضوع رها شده است. به همین دلیل به‌نظر می‌رسد گفته معاون اول رئیس‌جمهور مبنی بر نبود برنامه برای مقابله با گرانی‌ها صحت دارد؛ چرا که دولت هیچ نقشی جز گران‌کردن ندارد و نظارت یا برنامه‌ای برای مقابله با گرانی ارائه نمی‌کند. در این شرایط استاندار تهران راهکار مقابله با گرانی شیر خام را در جریمه‌کردن گاوداران قلمداد می‌کند یا از مافیای شیر خبر می‌دهد.

دولت تا چه حد قادر به مهار گرانی است؟

راهکار مقابله با گرانی محصولات کشاورزی و مواد غذایی چیزی نیست که مسئولان دولتی به‌دنبال آن هستند. سال گذشته ۲۰۰ هزار تن گوشت قرمز با قیمت تمام شده ۴ دلار وارد اما با قیمت ۸.۵ تا ۹ دلار به مصرف‌کنندگان عرضه شد و تاثیری در کاهش قیمت‌های داخلی نداشت. همچنین مشخص نیست چه کسی این محصول را وارد و بر چه مبنایی با این قیمت به مردم عرضه کرده است؟! می‌توان گفت تشدید گرانی‌های کنونی ریشه در سیاست‌های غلط دولت دارد. اکنون شرایطی ایجاد شده که وزارتخانه‌های متولی تولید حتی قادر به ارائه راهکارهای اصولی و انعکاس واقعیت‌های بخش تولید نبوده و دولتمردان نیز افزایش تولید با تکیه بر شعار را دنبال می‌کند.