رشد اسامی بیگانه در بین اصناف؛ تهدید فرهنگی که پنهان مانده است

اردبیل – خبرگزاری مهر: انتخاب اسامی خارجی و بیگانه برای مغازه ها، مراکز تجاری، خدماتی و تبلیغات شهری که بی شک در سلامت روانی شهروندان تاثیرگذار است، امروز ناخواسته مبدع فرهنگهای خاصی شده که از دید شهروندان و به ویژه مسئولان غفلت زده پنهان مانده است.

به گزارش خبرنگار مهر، رشد جفرافیایی و جمعیتی اردبیل طی چند سال اخیر به حدی نابسامان و بدون برنامه اتفاق افتاده که رخنه فرهنگ های غیر خودی را می توان به سادگی از اسامی انتخابی برای افراد و سر در مغازه ها مشاهده کرد، بطوریکه زبان و ادبیات فارسی و حتی زبان و ادبیات ترکی در چنین فضایی به سختی نفس می کشد و در بی توجهی شهروندان و مسئولان در این زمینه جای تاسف است.

این اسامی که طبق سلایق فروشندگان و یا صاحبان مغازه ها انتخاب شده است، بدون هیچ نظارت و قید و بندی از زبانهای مختلف به خصوص انگلیسی و استانبولی بر سر در مغازه ها نقش بسته و تبلیغات و محیط شهری را به محاصره زبان و فرهنگهای بیگانه در آورده است.

شیوع و همه گیری این اسامی که عدم وجود اندیشه و آگاهی را در انتخاب خود تداعی می کند، محیط شهری اردبیل را به طور ناهمگونی به بیگانه شهری جدا از فرهنگ، سنن و زبان و ادبیات کهن و مادری بدل کرده، چنانچه نشانه هایی از فرهنگ بومی و ملی به سختی در برخی خیابانها و محلات قدیم شهر دیده می شود.

این در حالی است که طبق قوانین مطروحه متن نوشتاری و تصویر مورد استفاده در تبلیغات شهری از جمله پیکره ها و سازه هایی که طبق ضوابط فنی شهرداری طراحی، اجرا و بر سر در مغازه ها یا روی نمای عمومی ساختمانها و اماکن و محوطه آنها برای معرفی کاربری مکان و یا محصول به صورت مجزا یا تواما نصب می شود، مشمول قانون منع بکارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه است.

براساس این قوانین شهرداری یا سازمان زیباسازی شهرداریها موظف هستند به هنگام صدور مجوز نصب تابلو برای فروشگاهها یا اماکن جدید یا فروشگاهها و اماکنی که قصد تغییر تابلوی خود را دارند، مفاد این دستورالعمل را رعایت کرده و در صورت ابهام در خصوص اسامی، عناوین و اصطلاحات از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استعلام کنند.

همچنین با توجه به قوانین موجود تبدیل نامهای خاص محصولات ساخت کشورهای دیگر به زبان فارسی الزامی نیست و تغییر اسامی موسسه هایی که این نوع محصولات را عرضه می کنند ضرورت ندارد. کالاهای صادراتی نیز مشروط بر اینکه در داخل کشور توزیع نشود از شمول قانون و این آیین نامه خارج است.

اما با وجود قوانین صریح در این حوزه خودنمایی اسامی و عناوین غیر فارسی در اردبیل گواه بر کمرنگ بودن نظارتها است.

ضرورت حذف واژه های بیگانه از تبلیغات محیطی شهری

به گفته یکی از کارشناسان فرهنگی استان اردبیل تکرار ناخواسته اسامی و عناوین بیگانه در ذهن شهروندان باعث ثبت و بعد از مدتی پذیرش بی چون و چرای آنها می شود، بطوریکه اگر یک اسم خاص در نظر شخص در ابتدا غیر قابل قبول  و نا ملموس بوده است با تکرار آن در ذهن فرد نهادینه می شود و بعد از مدتی شخص هیچ مقاومتی در پذیرش آن ندارد و باید توجه داشته باشیم که اسامی مغازه ها نیز از این قاعده مستثنی نیست.

علی عظیمی با بیان اینکه شهرداری و سازمان زیبا سازی باید با نظارت دقیق در این خصوص، واژه های بیگانه را از تبلیغات محیطی شهری حذف نماید، افزود: متاسفانه با رشد روز افزون جمعیت استان اردبیل و به طبع آن افزایش تعداد فروشگاهها شاهد رشد بی رویه اسامی بیگانه ای هستیم که ناخودآگاه به جای ترویج فرهنگ منطقه ای و فرهنگ ملی، مروج فرهنگ بیگانه است.

وی با بیان اینکه این اسامی با تاثیرات پنهان سلامت روانی شهر و شهروندان را تهدید می کند، اضافه کرد: در صورت بی توجهی و تداوم می تواند فرهنگ و زبان هر منطقه ای را تحت تاثیر قرار داده و منجر به پیدایش زبان دومی که فاقد اصالت است، شود.

این کارشناس فرهنگی نظارت مستمر و جدی، اعمال قانون، تقویت زبان و ادبیات ملی و منطقه ای، فرهنگ سازی، توجه به غنای واژگان زبان و ادبیات فارسی و ترکی و… را از مهمترین راهکارهایی دانست که با استفاده از آن می توان حجم لغات بیگانه را کاهش داد.

فروش محصولات خارجی مهمترین دلیل استفاده از اسامی بیگانه

همچنین یکی از مغازه داران سطح شهر اردبیل نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه معنی بسیاری از این اسامی حتی برای فروشندگان و صاحبان مغازه ها نیز مشخص و معنی دار نیست، ابراز داشت: این اسامی صرفا به خاطر زیبایی و جلب توجه مشتری و مخاطبان انتخاب می شوند.

محسن کرمی برندهای معروف در زمینه لوازم خانگی، پوشاک و حتی خوراک را اکثرا خارجی برشمرد و تصریح کرد: مغازه دار چاره ای جز استفاده از این اسامی ندارد، چراکه در برخی موارد بحث اسامی خارجی مطرح نیست بلکه خود محصول متعلق به کشور دیگری است.

این مغازه دار با بیان اینکه اصراری برای استفاده از این اسامی رایج ندارد، خاطر نشان کرد: در صورت اطلاع رسانی شهرداری و اجرای دقیق قانون بسیاری از مغازه داران اردبیل حاضر به تعویض تابلو و عنوان مغازه های خود هستند و اصراری به استفاده از اسم خاصی که حتی معنی آن را نمی دانند، ندارند.

تنفس سنگین ادبیات فارسی و ترکی

طبق اظهارات یکی دیگر از شهروندان اردبیلی اسامی به اصطلاح مد روز که بر سر در فروشگاهها و مغازه های این شهر دیده می شود در بسیاری از مواقع ناآشنا بوده و شهروندان نیز معنای آن را نمی دانند.

شبنم میرزاده گفت: حتی زمانی که از خود فروشنده سوال می شود معنی دقیق عنوان مغازه خود را نمی داند و صرفا یا آن را جایی شنیده و یا به تقلید از فروشگاهی دیگر از آن استفاده کرده است.

وی با بیان اینکه متاسفانه در اردبیل مردم به ظواهر بیشتر اهمیت می دهند، افزود: به نظر می رسد امروز مغازه ای در نظر شهروندان مقبول است که ظاهر مقبول و اسم خاصی داشته باشد و این اسم هر چقدر با زبان و اسامی خارجی گره خورده باشد، شهروندان این تصور را دارند که اجناس آن بهتر و با کیفیت تر خواهد بود.

این شهروند با تاکید بر ضرورت تغییر این نگرش و فرهنگ غلط در جامعه یادآور شد: بی شک صاحبان مراکز تجاری می توانند با انتخاب اسامی شکیل که متناسب با فرهنگ و زبان منطقه است خود را به مشتریانشان معرفی کنند و مطمئن باشند انتخاب اسامی متناسب با فرهنگ بومی، یک نوع تبلیغات برون شهری است.

تب انتخاب اسامی خارجی برای کودکان/ غنای از دست رفته ادبیات ملی

میرزاده همچنان رواج اسم های خارجی انتخابی برای فرزندان را دلیلی به نفوذ فرهنگ های بیگانه و تغییر وزنه در باورهای شهروندان از خوب وبد دانست.

وی تصریح کرد: با وجود ادبیات و زبان قوی بومی در این منطقه جای تاسف است که پدر و مادرها اسم خارجی را نشان شان و منزلت و به روز بودن فرزندان خود می دانند.

وی با انتقاد از روحیه ظاهر بینی و ظاهر پسندی مردم اردبیل این خلق و خو را از عوامل مهم دامن زدن به این موضوع ارزیابی کرد و متذکر شد: بسیاری از فروشگاهها صرفا جهت جلب توجه شهروندان اسامی خارجی را برای خود انتخاب می کنند، اما از تاثیرات روانی آن آگاه نیستند.

میرزاده با بیان اینکه هم اکنون فرهنگ و زبان بیگانه وارد زبان و گویش مردم اردبیل شده است، دستگاههای ناظر و مسئول را در این خصوص مقصر دانست و اضافه کرد: از ارگانهای مرتبط با این بحث انتظار بیشتری می رود و باید متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.

ناکامی  اداره ارشاد اردبیل از تعامل با سایر ارگانها

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این سازمان در ارتباط با اصطلاحات بیگانه دستورالعمل و قوانین ویژه ای دارد، اظهار داشت: براساس قوانین موجود وزارت ارشاد موظف است مانع استفاده از اسامی بیگانه بر سر در مغازه ها شود و در این خصوص با برگزاری جلسات متعدد با اصناف مختلف این مقررات اطلاع رسانی  شده است.

منصور شرفی با اشاره به گروه های بازدید و بازرسی در این موضوع تصریح کرد: برای جلوگیری از اشاعه اسامی بیگانه اداره ارشاد گروههای بازرسی ویژه ای از اصناف و فروشگاهها دارد و در صورت مشاهده تخلف به صاحب صنف مزبور جهت تغییر نام فروشگاه تا ۱۵ روز مهلت می دهد که در صورت عدم توجه از طریق مراجع قانونی با متخلف برخورد می شود.

وی در پاسخ به این سوال که مرجع اولیه رسیدگی به این موضوع کدام یک از سازمانهای نظارتی است؟، عنوان کرد: وقتی واحد صنفی مبادرت به اخذ مجوز از شهرداری می کند، شهرداری موظف است نام انتخابی واحد صنفی را قبل از ارائه پروانه کار از اداره ارشاد استعلام کرده و در صورت عدم مشکل و مغایرت نداشتن با زبان رایج به واحد مورد نظر مجوز کار اعطا نماید.

شرفی ابراز داشت: در حال حاضر تعامل اداره ارشاد با شهرداری، سازمان زیبا سازی شهری به عنوان متولی و حتی خود اصناف نادیده گرفته شده و در بسیاری موارد واحدهای صنفی در اردبیل بدون استعلام مجوز فعالیت اخذ می کنند.

ضعف نظارتهای اولیه/ از ماست که بر ماست

وی با انتقاد از رشد بی رویه اسامی بیگانه در سطح شهر اردبیل، تنها راهکار کاهش این معضل را تعاملات گسترده و منطبق بر قانون بین اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان زیبا سازی شهرداری و مجمع امور صنفی دانست و تصریح کرد: با وجود اطلاع رسانی مطلوب در این زمینه از سوی اداره ارشاد، کم توجهی و عدم آگاهی بخشی سازنده باعث رشد روز افزون اسامی بیگانه در اردبیل شده است.

مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با بیان اینکه بسیاری از صاحبان اصناف حتی معنی اسم انتخابی خود را به درستی نمی دانند، نظارت، پایبندی به قانون و ارائه اطلاعات صحیح در این حوزه را ضروری دانست.

وی افزود: بارها پیش آمده که اداره نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی بعد از مشاهده تخلف در این حوزه ضمن مکاتبه با اداره ارشاد اسلامی استان واحد صنفی را ملزم به تغییر نام کرده است، اما برای تسریع در این خصوص تایید و یا رد نام باید قبل از اخذ مجوز از شهرداری صورت گیرد تا واحد صنفی با نام تایید شده آغاز به کار کند.

همچنین طبق اضهارات یک مقام آگاه در اداره ارشاد اسلامی استان در بازرسیهای اخیر این اداره ۹۴ تابلو رد صلاحیت شده اند.

وی که نخواست نامش فاش شود با اشاره به فعالیت گروه ویژه بازرسی اصناف افزود: شهرداری به قوانین موجود در این موضوع عمل نمی کند و در بسیاری از مواقع گروه ویژه بازرسی با متخلفین برخورد می کنند.

وی نظارت بر تابلوهای محیطی و بیلبوردهای شهری را مطلوب دانست و عنوان کرد: تاکنون با تابلوهای محیطی که از اسامی بیگانه استفاده کرده بودند به سرعت برخورد و از سطح شهر جمع آوری شده است.

گفتنی است تلاش خبرنگار مهر برای گفتگو با مدیران و مسولین سازمان زیبا سازی شهر اردبیل برای توضیح در مورد کاستیها در این خصوص به نتیجه نرسید و مدیران این سازمان حاضر به گفتگو نشدند.

تناقض در برخورد با متخلفان/ راه اندازی شعبه “مک دونالد” در اردبیل

به نظر می رسد هم اکنون کم رنگ شدن زبان و ادبیات ملی دغدغه بسیاری از ارگانهای نظارتی و مربوطه محلی از اعراب ندارد و نظارتهای کمرنگ و حتی بی توجهی های مداوم راه را برای نفوذ زبان و فرهنگ بیگانه بویژه زبان استانبولی در اردبیل هموار کرده است، بطوریکه شهروندان به این باور رسیده اند که هر کالایی که واژه ترکی استانبولی را یدک می کشد قابلیت و کیفیت ممتازی دارد.

در عین حال این بی توجهی ها به این حوزه تا بدان حد بوده که هم اکنون یکی از رستورانهای این شهر مدت طولانی است که در غفلت و عدم رسیدگی متولیان استان، با تقلید از آرم “مک دونالد” به جذب مشتری می پردازد.

این رستوران حتی در طراحی و دکوراسیون داخلی نیز کاملا از طرح رستورانهای زنجیره ای مزبور استفاده کرده و متصدیان، کارکنان و کارمندان این رستوران از لباسها و کلاهایی هم شکل همتای خارجی برخوردارند.

جذابیت استفاده از اسامی بیگانه به منظور سود اقتصادی از جمله دلایلی است که فروشندگان به آن تاکید دارند، چنانچه به گفته یکی از فروشندگان لباس زنانه در اردبیل بسیاری از فروشگاه هایی که پیش از این از اسم و واژه فارسی استفاده می کرده اند به دلیل عدم توجه مخاطبان و مشتریان، نام خود را تغییر داده اند.

ساسان نامدار برخورد مسئولان را در این زمینه سلیقه ای عنوان کرد و گفت: در مواردی با صنفی که از واژه خارجی استفاده کرده برخورد می شود، اما تخلفات سایر مراکز تجاری و خدماتی نادیده گرفته می شود.

وی فرهنگ سازی را مهمترین راهکار برای کاهش آسیب به زبان و ادبیان ملی دانست و ابراز داشت: فقر فرهنگی شهروندان اردبیلی و فقر اطلاعات صاحبان اصناف به رشد و توسعه استفاده از اسامی بیگانه دامن زده است.

اما آنچه که باید بیش از هر چیزی بدان توجه شود، اینکه نفوذ اسامی بیگانه شکافی است که بر فرهنگ استان و بسیاری از استانهای دیگر کشور وارد شده و معلوم نیست که با روند فعلی سیلاب نفوذ فرهنگ و ادب بیگانه با فرهنگ منطقه چه خواهد کرد.