رونق شهرهای مرزی با کالاهای قاچاق

تمامی اجناس این بازارچه ها که از راه مبادی غیر رسمی وارد کشور می شود زیر قیمت بازار به فروش می رسد

نویسنده: محمد جمشیدی، صدیق مینایی

مدتی است کالاهای خانگی از مرزهای نزدیک شهرستان بانه و چند نقطه دیگر به بازارچه های مرزی کردستان وارد و براحتی به سوی دیگر شهرهای کشور بویژه تهران روانه می شوند، به گونه ای که هم اکنون بازار شهرستان بانه به مرکزی برای داد و ستد این کالاهای بدون ضمانت نامه تبدیل شده است.
این در حالی است که تمامی این اجناس ۵۰ درصد زیر قیمت کالاهای مشابهی که از راه مبادی رسمی و از طریق نمایندگی های معتبر خارجی وارد کشور می شوند، به فروش می رسند. اگرچه ورود این کالاها از مبادی غیررسمی تبعات منفی اقتصادی به همراه دارد ولی موجب رونق اقتصادی در شهرهای مرزی که این بازارچه ها در آن قرار دارد، شده است. به عنوان نمونه در شهر بانه بازارچه های مرزی باعث رونق اقتصادی این شهر شده است، قیمت ملک بویژه مغازه در این شهر افزایش یافته و فعالیت پاساژسازی و فروش لوازم خانگی نیز پر رونق تر شده است.بانه در۲۷۰ کیلومتری شمال غرب سنندج، مرکز استان کردستان واقع است.
اجناس بازار بانه عموما کالاهای وارداتی از چین، تایلند، مالزی، کره، ژاپن و ترکیه است که از طریق دبی و ترکیه وارد عراق شده و به صورت غیررسمی از مرز وارد کشور می شوند.این کالاها شامل لوازم صوتی و تصویری، تلفن همراه، لوازم برقی، لوازم خانگی، مواد دارویی، بهداشتی و آرایشی، انواع لوازم خودرو، وسایل تزئینی، پوشاک و کفش است که به وفور و در مدل ها و مارک های متنوع در بازار انبوه و متراکم بانه به فروش می رسد.

کالاهای بدون گارانتی
به گفته نژادجهانی شهردار بانه هم اکنون بیش از ۴۰ مجتمع تجاری و پاساژ در بانه وجود دارد و ۵ مجتمع دیگر هم در حال ساخت است که در مجموع بیش از ۴ هزار باب مغازه در این ۴۵ مجتمع تجاری قرار دارد. گفته می شود هم اکنون میانگین اجاره ماهانه هر باب مغازه حدود ۸۰۰ هزار تومان و میانگین قیمت فروش هر مغازه هم حدود ۱۵۰ میلیون تومان است.
جعفر حاتمی یکی از مسافرانی است که علت حضور خود در بازارچه این شهرستان را ارزان بودن اجناس موجود عنوان می کند و می گوید: تلویزیون های LCD، ماشین های لباسشویی و کولر بعضا ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان با قیمت همین اجناس در بازارهای مراکز شهرستان های دیگر تفاوت قیمت دارد که این مساله از نظر اقتصادی برای خانوار کاملامقرون به صرفه است.
مسعود کلهری یکی دیگر از خریداران با اشاره به این که متاسفانه جنس چینی و بی کیفیت هم در بازارچه ها فراوان هستند به نازل بودن قیمت اجناس و تنوع زیاد کالاها اشاره می کند و می گوید: در این بازارها می توان وسایل زیادی خرید کرد و بهای کمتری برای آنها پرداخت. وی عدم وجود گارانتی را یکی از دلایل این کاهش قیمت می داند.
رئیس سازمان بازرگانی استان کردستان نیز با بیان این که نبود نظارت های لازم از سوی دستگاه های مسوول طی سال های گذشته و ورود کالای قاچاق به شهرستان بانه باعث شده است که شمار زیادی واحد صنفی در قالب مجتمع های تجاری به صورت غیرمجاز شکل بگیرد، می گوید: سازمان بازرگانی برای حل این معضل و در راستای مقابله جدی با مقوله قاچاق کالااز سال گذشته برنامه ریزی جامعی را آغاز کرده است و براساس این طرح تمامی واحدهای صنفی فاقد پروانه کسب در استان و بویژه در شهرستان بانه باید ساماندهی شوند.پیمان اسراری می افزاید: سازمان بازرگانی استان کردستان با تمام توان و جدیت لازم آماده اقدامات موردنیاز در زمینه قانونی شدن و رسمی شدن واردات کالااز مرزهای این استان است و انتظار می رود که با همکاری و مشارکت سایر دستگاه ها و سازمان های مسوول این مهم به عنوان یک اولویت در دستور کار قرار گیرد.به گفته فرماندار بانه روزانه بیش از ۱۴ هزار مسافر از مناطق مختلف کشور برای خرید کالاو اجناس قاچاق و خارجی، به این شهر مرزی وارد می شوند.مسعود منصوری می افزاید: به دلیل اشباع بازارهای داخلی به وسیله کالاهای قاچاق خارجی تولیدکنندگان کشورمان قادر به عرضه محصولات خود به مصرف کنندگان نیستند و این مهم فرصت های اشتغال زایی را در جامعه نابود می کند.

نبود بازار کار
در همین حال بسیاری از کوله برها که اکثرا جوان نیز هستند و اقدام به وارد کردن جنس به داخل کشور می کنند، علت گرایش خود به این کار را بیکاری عنوان می کنند و می گویند: قاچاق برای اقتصاد و صنعت بد است. در عین حال توجیهی نمی بینیم که برای دفاع از اقتصاد، خود و خانواده مان را از گرسنگی بکشیم.
این افراد در حالی خطر جابه جایی این کالاها را از مرز به جان می خرند که عمده درآمد این کار عاید سرمایه داران شهر می شود.
محمد پورنگ معاون بازرگانی خارجی اداره کل بازرگانی کردستان در این باره به «جام جم» می گوید: بسیاری از مبادلات اقتصادی و تجاری ما در مناطق مرزی در قالب قاچاق انجام می شود به طوری که رقم واردات ما از بازارچه های مرزی ۴۰ میلیون دلار ثبت شده در حالی که کالاهای موجود در بازارهای مریوان، بانه و سنندج بسیار بالاتر از این ارقام است.

۱۰۰ میلیارد تومان گردش روزانه پول
بازارچه جوانرود در استان کرمانشاه نیز از آن دسته بازارچه های مرزی است که روزانه پذیرای حجم بالایی از کالاو مسافر است. فرماندار جوانرود درخصوص این بازارچه می گوید: بازار جوانرود به دلیل نزدیکی به مرکز استان و همچنین داشتن فاصله کمی با استان های همجوار از جمله همدان، ایلام و لرستان و قرابت مسافتی که با سایر شهرستان های استان دارد به عنوان یک بازارچه فعال و پررونق مطرح است.
علی رستمی قیمت نازل، تنوع اجناس، میهمان نواز بودن مردم منطقه و بکر بودن طبیعت شهرستان را از مهم ترین عوامل جذب مسافر به جوانرود برشمرده و می افزاید: در حال حاضر ۳ بازارچه در این شهرستان فعال هستند که ماهیانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار مسافر از آنها دیدن می کنند.
وی عمده ترین اقلام موجود در بازارچه ها را وسایل الکترونیکی و برقی از جمله LCD، LED، لوازم خانگی، گوشی تلفن همراه، لوازم آرایشی و بهداشتی و ظروف ذکر کرده و تصریح می کند: قیمت ارائه شده به مشتریان در این گونه بازارها حداقل بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان کمتر از قیمت همان جنس در مراکز شهرستان های دیگر استان است که از این نظر وجود این بازارچه ها به نفع مردم است.
رستمی با بیان این که در حال حاضر ماهانه ۱۰۰ میلیارد تومان افزایش گردش پول در سطح بانک های شهرستان داریم، می گوید : این شهرستان مرز مشترک با کشورهای خارجی ندارد و اجناس بازارچه ها نیز از شهرستان های قصر شیرین، ثلاث باباجانی و پاوه وارد می شود.
وی خرید کالابا نازل ترین قیمت به دلیل کم بودن واسطه ها را یکی از دلایل عمده افزایش تقاضا می داند.
رستمی در زمینه گارانتی محصولات و کالاهای موجود در بازارچه ها نیز می گوید: اجناسی که قیمت نازلی داشته باشند گارانتی ندارند، اما تاجرانی که اجناس خود را به صورت محموله وارد کرده و به فروش می رسانند محصولاتشان گارانتی دارد.
سرهنگ مرادیان فرمانده انتظامی شهرستان جوانرود نیز درخصوص بازارچه این شهرستان ضمن تاکید بر استقرار و ساماندهی گمرک در آن می گوید: برابر قانون هرگونه وسیله و کالای بدون برگ ترخیص گمرک قاچاق محسوب می شود ولی از آنجا که این شهرستان با کشورهای خارجی مرز مشترکی ندارد و اجناس موجود در بازارچه ها از شهرستان هایی مانند پاوه، مریوان، بانه و ثلاث وارد می شوند میزان قاچاق به حداقل می رسد، اما اگر احساس شود که چنین امری در حال وقوع است قطعا نیروی انتظامی به موضوع ورود خواهد کرد.

روزنامه جام جم، شماره ۳۲۰۵ به تاریخ ۲۶/۵/۹۰، صفحه ۱۵ (ایران)