رییس انجمن نساجی با اشاره به عدم ایجاد رونق توسط بسته اقتصادی: کار دیگری از دست دولت ساخته نبود
صنایع نساجی، تولید منسوجات و پوشاک از راهبردی‌ترین صنایع در جهان محسوب می‌شود. گفته می‌شود اکثر کشورهایی که در حال حاضر به عنوان کشورهای توسعه‌یافته شناخته می‌شوند، مسیر پیشرفت صنعتی خود را از صنعت نساجی آغاز کرده‌اند.
در کشور ما نیز این صنعت از سابقه درخشانی برخوردار است اما حالا پس از افت و خیزهای فراوان این صنعت حال و روز خوبی ندارد و تنها می‌تواند به گذشته خود افتخار کند. مطابق آمار گمرک طی چهار ماه نخست امسال، کل صادرات صنایع نساجی کشور با احتساب رنگ، ماشین‌آلات و فرش دستباف بالغ بر ۶/۳۰۱ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۸ درصدی داشته است. صادرات محصولات صنایع نساجی بدون احتساب رنگ، ماشین‌آلات و فرش دستباف طی چهار ماه نخست سال‌جاری برابر با ۹/۱۶۳ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۳ افت ۱۶ درصدی داشته است. این آمار نشان‌دهنده پتانسیل بالای این صنعت در ایجاد ارزش‌افزوده و سهم آن در تولید ناخالص داخلی است چراکه باوجود مشکلات فراوان باز هم صادرات محصولات نساجی به شکل چشمگیری فزاینده است. نمایشگاه مطبوعات امسال فرصتی بود تا با اهالی این صنعت گفت‌وگویی ترتیب دهیم. در این گفت‌وگو با محمد مروج‌حسینی، رییس هیات‌مدیره انجمن نساجی و دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی و محمدمهدی رییس‌زاده، دبیرکل انجمن صنایع نساجی ایران به همراه احسان سلطانی، کارشناس و پژوهشگر اقتصادی به بررسی مسایل و مشکلات روز صنعت نساجی پرداختیم. اهالی صنعت نساجی به همراه احسان سلطانی از بسته اقتصادی دولت تا بازگشایی نساجی مازندران در این گفت‌وگو با یکدیگر به تبادل‌نظر پرداخته‌اند که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
چند وقتی از رونمایی بسته رونق اقتصادی می‌گذرد و دولت نیز اعلام کرده است که برای تهیه لیست کالاهای قابل خرید برای کارت اعتباری ۱۰ میلیون تومانی با بخش خصوصی مشورت کرده است. آیا با شما نیز به عنوان دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی مشورتی در این زمینه شد؟
مروج‌حسینی: خیر، مشورت بخصوصی با ما صورت نگرفت. در واقع باید بگویم ما دو مشکل داریم. مشکل اصلی ما این است که با کسانی در این زمینه مشورت شده بود که نماینده تمام بخش‌های کارفرمایی نبودند. بر اساس ماده ۱۲۳ قانون کار کشور کانون عالی کارفرمایان، نماینده کارفرمایان کشور است و ما انتظار داشتیم تولیدکنندگان رشته‌های مختلف از طریق همین کانال با وزارت صنعت وارد مذاکره شوند اما این اتفاق رخ نداد. پس از این بنده مصاحبه کردم و گفتم که با ما مشورتی صورت نگرفته است و سپس خانم نصراللهی از وزارت صنعت طی مصاحبه‌ای اعلام کردند که برای ما نامه نوشته‌اند اما ما پاسخگو نبودیم.
به چه علت پاسخ نامه را ارسال نکردید؟
مروج‌حسینی: به این علت که در نامه مدت زمان خاصی مشخص نشده بود و بر همین اساس ما به تمامی بخش‌های کارفرمایی فراخوان دادیم تا لیست کالاهای خود را اعلام کنند. مشکل دوم ما در ارتباط با بسته رونق اقتصادی این است که معتقدیم فرش و موکت جزو کالاهای لوکس محسوب می‌شود و مشتریان بیشتر به خرید پوشاک متمایل هستند تا موکت و پرده. رییس‌زاده: البته بنده این نکته را اضافه کنم که این لیست از طریق سایت وزارت صنعت قابل افزایش است و تنها عدم هماهنگی که در ارتباط با این طرح صورت گرفت و مشکل‌زا شد همان تعیین نکردن مدت زمان مشخص برای پاسخ دادن به وزات صنعت بود.
آیا ثبت کد کالاهای نساجی که انواع مختلف آن در بازار موجود است برای استفاده در کارت اعتباری ۱۰ میلیون تومانی کار سختی نیست؟
مروج‌حسینی: در حال حاضر تنها قرار است تولیدکنندگانی که داوطلب شده‌اند، در نشستی مشترک با وزارت صنعت بررسی‌های لازم را انجام دهند و تنها برخی از آنها را معرفی کنند. برنامه‌ریزی ما این است که معترضی نداشته باشیم چراکه قرار است تنها کسانی که نمایشگاه و فروشگاه دارند در این طرح شرکت داده شوند.
سلطانی: فکر می‌کنید چه الزاماتی برای اجرای این طرح لازم است؟ و تا چه میزان می‌تواند مفید واقع شود؟
مروج‌حسینی: اینکه بسته رونق اقتصادی چقدر تقاضا را تحریک و رونق اقتصادی ایجاد می‌کند سوالی است که در جواب آن باید گفت شاید خیلی هم رونق ایجاد نشود اما در عمل ما احساس می‌کنیم دولت کار دیگری را هم نمی‌توانست انجام دهد.
سلطانی: در صورتی که به جای این کار همان روش مرسومی که در کشور وجود داشت، رخ می‌داد و به تولیدکنندگان شاخص سرمایه در گردش تزریق می‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟
مروج‌حسینی: دولت از طریق خرید دین در قالب همین بسته پیگیری می‌کند. ما حدس می‌زنیم خرید دین موقعی رخ دهد که بانک‌ها چک‌ها را قبول کنند چراکه یکی از مشکلات خرید دین در حال حاضر نبود وثیقه و اعتبارسنجی است
سلطانی: پس می‌توانیم سوال را این‌گونه مطرح کنیم که اگر دولت اعتبار را به جای مردم به تولیدکننده بدهد تا به واسطه این اعتبار بتواند چک‌های مشتری را در حالی که بخش عمده آن را دولت تضمین کرده است، دریافت کند بهتر نیست؟
مروج‌حسینی: پیشنهادهای مختلفی برای نحوه ارتباط سیستم بانکی با این طرح شده است. آقای لیلاز پیشنهاد کرده است دولت به جای یارانه، کوپن خرید کالاهای داخلی تحویل مردم دهد و در حقیقت این کوپن همان سه هزار میلیارد تومانی است که هر ماه باید در جریان نقدینگی قرار گیرد.
چند وقت پیش شاهد بازگشایی نساجی مازندران بودیم. با توجه به این اتفاق وضعیت این صنعت را در حال حاضر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مروج‌حسینی: برخی تحلیلگران معتقدند راه‌اندازی نساجی مازندران در وضعیت کنونی اقتصادی نبود. صنعت نساجی از طرفی دچار مشکلاتی است که مختص همین صنعت است و از طرف دیگر با مشکلاتی مانند نقدینگی و سرمایه در گردش دست و پنجه نرم می‌کند که مربوط به کل صنایع کشور هستند. در حال حاضر سه میلیون تن فولاد در کارخانه‌های فولادسازی کشور دپو شده است و درحالی که به صنایع دیگر نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم وضعیت صنعت نساجی از خیلی صنایع دیگر بهتر است و علت اصلی آن این است که در این صنعت برخی واحد‌ها به جای اینکه در شرایط رکود تمام سرمایه خود را به کالا تبدیل کنند، یا شیفت کم کرده‌اند یا تولید را متوقف کرده‌اند.
رییس‌زاده: ظرف دو سه ماه گذشته برخی واحدهای ریسندگی به جای اینکه کالا را دپو کنند تولید خود را متوقف کرده‌اند که این کار زیان آنها را کاهش داده است.
در مورد نساجی مازندران چطور؟
مروج‌حسینی: نساجی مازندران شرایط خاصی دارد. زمین این کارخانه در شهر واقع شده و دچار مشکل است. از طرف دیگر برخی کارگران نساجی مازندران هنوز طلبکارند و تکلیف آنها را کسی مشخص نمی‌کند.
رییس‌زاده: تعدادی از ماشین‌آلات این کارخانه به علت اینکه هزینه ترخیص آن پرداخت نشده قابل استفاده نیست. از طرف دیگر به دلیل قدمت این کارخانه و با توجه به اینکه تکنولوژی ماشین‌آلات در حال پیشرفت است حتی ممکن است پس از ترخیص هم این ماشین‌آلات با تکنولوژی روز دنیا همخوانی نداشته باشند. اساسا مشکل صنایع ما در کشور این است که حمایت از تولیدات داخلی به صورت بهینه صورت نمی‌گیرد. به اعتقاد من باید بررسی شود تا مشخص شود چه تولیداتی حاشیه سود دارند یا با کمک‌های دولتی می‌توانند از زیان‌دهی به سوددهی برسند. طبیعی است که بسیاری از تولیدات چنین خاصیتی ندارند چراکه ماشین‌آلات آنها فرسوده شده و با هزاران مشکل دیگر روبه‌رو هستند. این شرکت‌ها هرگز به سودآوری نمی‌رسند بنابراین باید اعلام ورشکستگی کنند اما متاسفانه به علت اینکه قانون ورشکستگی در کشور ما به درستی اجرا نمی‌شود بسیاری ورشکستگی را امر بدی می‌دانند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های تولیدی، خدماتی و حتی بانک‌های ما ورشکسته هستند اما این ورشکستگی را اعلام نمی‌کنند.
سلطانی: در نظام اقتصادی طبیعتا عده‌ای باید بروند و جای خود را به عده دیگری بدهند اما گرفتاری ما این است که رفتن نداریم.
مروج‌حسینی: یکی از مشکلات اساسی ما در صنعت نساجی، پنبه است. همانطور که می‌دانید کشورهایی مانند ازبکستان که پنبه خوبی دارند در صنعت نساجی جلوتر هستند. ما در سال ۵۳ حدود ۲۳۷ هزار تن پنبه تولید کردیم که از این میزان ۸۰ هزار تن مصرف شده و بقیه آن به عنوان طلای سفید صادر می‌شد. در تولید پنبه درجه‌بندی محصول بسیار حائز اهمیت است. نخستین اتفاقی که باعث خلل در این روند شد دخالت افراد بر اساس مسایل سیاسی در درجه‌بندی پنبه‌ها بود. و این بزرگ‌ترین آسیبی بود که به این صنعت زده شد. این مسایل تا جایی ادامه پیدا کرد که در حال حاضر تولید پنبه ما به ۴۰ هزار تن کاهش پیدا کرده است.
سلطانی: باید دقت داشته باشیم که وقتی انقلاب پیروز شد سهم نساجی از تولید ناخالص داخلی حدود ۲۵ درصد بود. در طی دوران جنگ که تولید صنایع فلزی به دلیل محدودیت در واردات و صادرات کاهش پیدا کرده بود این سهم به ۴۰ درصد رسید اما متاسفانه به دلیل مصادره‌ها یا ملی‌سازی این صنایع مانند بحث‌هایی که آقای مروج به آن اشاره کردند شاهد کاهش این سهم بزرگ در تولید ناخالص داخلی بودیم. در ادامه کار به جایی رسید که در برخی موارد اعلام شد این صنعت اصلا توجیه ندارد و به دنبال آن اقتصاد کشور به سمت صنعت خودروسازی رفت و با بستن بازارهای داخلی به روی خارج از کشور این صنعت رشد و ارتقا پیدا کرد. در این میان نکته جالب این است با وجود این مشکلات صادرات محصولات نساجی از کل این صنایع بیشتر است.
این در حالی است که هزینه شغل در صنعت نساجی نیز به مراتب پایین‌تر از صنایع دیگر است...
مروج‌حسینی: هزینه ایجاد شغل در صنعت نساجی در حال حاضر حدود ۳۰ میلیون تومان است. این در حالی است که در صنعت پتروشیمی برای ایجاد هر شغل باید حدود ۹۱۴ هزار دلار هزینه کنیم.
برای جمع‌بندی بحث دوباره به سراغ بسته رونق اقتصادی دولت برویم. شما روی لیست کالاهای ارایه شده اعتراض داشتید؟
بحث ما این است زمانی که تعدادی عرضه‌کننده کالا معرفی می‌شوند ممکن است عده‌ای اعتراض کنند و ما مدعی هستیم که کسان دیگری هستند که لایق حضور در این مسابقه هستند و این لیست قرار است اصلاح شود.
