سهم مسکن مهر در بازار ملک
آزمونی برای اولین‌بار در مسکن‌مهر برگزار شده که درجه بهره‌وری این طرح را از بابت «مقبولیت واقعی مسکن‌مهر در بازار تقاضا» برای صاحبان طرح مشخص می‌کند و در عین حال تکلیف انتقادهای نه چند کم‌حجمی را که این روزها به مسکن‌مهر وارد می‌شود روشن می‌سازد.
برای تشخیص میزان «مقبولیت واقعی طرح مسکن‌مهر در بازار تقاضا» آزمونی انجام شده که معطوف به میزان تقاضا برای این واحدهاست؛ منتقدان مسکن‌مهر می‌گویند، بیش از نیمی از واحدهای مسکونیمهر در حال‌ساخت مشتری ندارند؛ اما در آزمونی که سازمان ملی زمین‌ومسکن –مجری احداث یک میلیون و ۱۴۰ هزار مسکن‌مهر- انجام داده، اعلام کرده است که تا پایان سال۹۰ نسبت حجم متقاضیان موثر – خانوارهایی که با ثبت‌نام در سامانه مسکن‌مهر برای دریافت این واحدها مصمم هستند- به تعداد واحدها، ۹۵ درصد بوده و در ابتدای سال۹۱ به‌خاطر افزایش ظرفیت ساخت مسکن‌مهر، این نسبت به ۸۱ درصد رسیده است.
این فاصله ۱۹ درصدی بین عرضه و تقاضا در بازار مسکن‌مهر نیز ناشی از پیش‌بینی وزارت راه‌وشهرسازی برای اضافه‌شدن جمعیت جدید متقاضی در آینده نزدیک است که این دو سطح را سربه‌سر می‌کند. رییس سازمان ملی زمین‌ومسکن با تاکید براینکه امسال ۶۰۰ هزار واحد مسکونیمهر در شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر جمعیت تحویل متقاضیان خواهد شد، گفت: هم‌اکنون میانگین پیشرفت فیزیکی ساخت‌وسازهای این طرح ۸۳ درصد است. احمد اصغری مهرآبادی افزود: از این به بعد مجوز جدید ساخت مسکن‌مهر در هر استان فقط در صورتی که استاندار مربوطه بتواند تقاضای مازاد بر واحدهای فعلی را اثبات کند، صادر خواهد شد.
آزمونی برای اولین‌بار در مسکن‌مهر برگزار شده که درجه بهره‌وری این طرح را از بابت «مقبولیت واقعی مسکن‌مهر در بازار تقاضا» برای صاحبان طرح مشخص می‌کند و در عین حال تکلیف انتقادهای نه چند کم‌حجمی را که این روزها به مسکن‌مهر وارد می‌شود روشن می‌سازد.
منتقدان مسکن‌مهر بعد از یکسری اشکالات به محل و موقعیت زمین‌های اختصاص داده‌شده به این طرح –دوری زمین از شهرهای اصلی- اخیرا «نبود مشتری برای این آپارتمان‌ها» را به عنوان نتیجه ایرادها مطرح کرده‌اند، اما نتایج آزمون دولت نشان می‌دهد در حال حاضر برای ۹۵ درصد واحدهای مسکونیمهر در حال ساخت، در سامانه وزارت راه‌وشهرسازی، تقاضای ثبت‌نام شده وجود دارد که این آمار، قابل‌استفاده بودن این واحدها از نگاه بازار تقاضا را تایید می‌کند.
گزارش دنیای‌اقتصاد از جزئیات این آزمون که توسط سازمان ملی زمین‌ومسکن – مجری احداث یک میلیون و ۱۴۰ هزار مسکن‌مهر در کشور- انجام شده حاکی است: تا پایان سال۹۰ مجموع قراردادهای ساخت مسکن‌مهر بین انبوه‌سازان و ادارات استانی سازمان ملی زمین‌ومسکن در کل کشور معادل ۹۷۰ هزار واحد مسکونی بوده است که برای خرید این واحدها، ۹۲۵ هزار و ۷۶۸ نفر متقاضی واجد شرایط در سامانه وزارت راه‌وشهرسازی اسم‌نویسی کرده‌اند. به این ترتیب صرف‌نظر از برنامه ساخت‌وساز سال۹۱، فعلا بیش از ۹۵ درصد آپارتمان‌های مسکن‌مهر دارای متقاضی است.
سازمان ملی در عین حال با توجه به نیازسنجی سال‌های قبل و تخمین تقاضای جدید ناشی از ازدواج، ابتدای امسال ساخت ۱۷۰ هزار واحد جدید مسکن‌مهر را برای سال۹۱ در دستور کار قرار داد که ظرف ماه‌های آتی با ادامه ثبت‌نام از سوی متقاضیان واجدشرایط، آمار عرضه و تقاضا در بازار مسکن‌مهر سربه‌سر می‌شود، اما در حال حاضر با احتساب ظرفیت جدید که رقم کل ساخت مسکن‌مهر را به یک میلیون و ۱۴۰ هزار واحد رسانده، حجم تقاضای ثبت‌نام شده، معادل ۸۱ درصد عرضه است.رییس سازمان ملی زمین‌ومسکن درباره میزان عرضه مسکن‌مهر و تقاضا برای آن گفت: فاصله ۱۹ درصدی بین واحدهای در حال ساخت و تقاضای موثر –خانوارهایی که با ثبت‌نام در سامانه مسکن‌مهر برای دریافت این واحدها مصمم هستند- در شرایطی که اسم‌نویسی از سوی متقاضیان در شهرهای مختلف ادامه دارد، قابل توجه نیست و با محاسبات جمعیتی که در هر استان انجام شده، این فاصله به تدریج و با پیشرفت فیزیکی ساخت واحدها، از بین می‌رود.
پیشرفت مسکن‌مهر: ۸۳ درصد
احمد اصغری‌مهرآبادی در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد میانگین پیشرفت فیزیکی پروژه‌های مسکن‌مهر در کشور را ۸۳ درصد اعلام کرد و افزود: در حال حاضر بیش از ۷۰۰ هزار واحد در مرحله اتمام سفت‌کاری و نزدیک به نیم میلیون واحد نیز در مرحله اتمام نازک‌کاری قرار دارد.
رییس سازمان ملی زمین‌ومسکن تصریح کرد: طبق جدول زمان‌بندی تحویل واحدهای مسکونیمهر، امسال ۶۰۰ هزار واحد از مجموع آنچه توسط سازمان ملی، مدیریت می‌شود –به غیر از آمار شهرهای جدید و شهرهای کمتر از ۲۵ هزار نفر جمعیت- تحویل متقاضیان می‌شود که این حجم، سه برابر افتتاح‌های سال گذشته خواهد بود.
مجوز جدید منوط به درخواست استانداران
رییس سازمان ملی زمین‌ومسکن با تاکید براینکه امضای قرارداد جدید برای ساخت مسکن‌مهر فعلا متوقف شده است، گفت: این توقف مطلق نیست و اگر در هر استان، استاندار بتواند اثبات کند نیاز مسکن‌مهر در آنجا بیش از ظرفیت ساخت‌وسازهای فعلی است، مجوز جدید داده خواهد شد.مهرآبادی در ادامه گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد افزود: برای امسال، سهمیه ۳۰۰ هزار واحدی برای مسکن‌مهر خودمالکی تعریف کرده‌ایم و سهم هر استان از این تعداد را به استانداران ابلاغ کرده‌ایم. در قالب طرح مسکن‌مهر خودمالکی، هر انبوه‌ساز در هر جای کشور که ساخت‌وساز معمولی با کاربری مسکونی را در دست دارد، می‌تواند به ازای هر واحد در حال ساخت، از تسهیلات ارزان‌قیمت مسکن‌مهر استفاده کند مشروط به اینکه متعهد شود واحدها را به افراد حائز شرایط چهارگانه مسکن‌مهر واگذار کند.
نگران دولت‌های بعدی نیستیم
مسوولیت راهبری و تحویل بخشی از واحدهای مسکونیمهر به‌طور قطع و یقین از عمر باقیمانده این دولت خارج است و به ناچار متوجه دولت بعدی خواهد شد.اما چه تضمینی وجود دارد که باقیمانده پرونده افتتاح‌ها و واگذاری‌های مسکن‌مهر توسط دولت بعدی، پیگیری شود؟رییس سازمان ملی زمین‌ومسکن در پاسخ به این پرسش به دو مستند قانونی و تجربه دولت‌های گذشته اشاره می‌کند.احمد اصغری‌مهرآبادی معتقد است: مسکن‌مهر فراتر از مصوبه دولت و به شکل قانون مصوب مجلس درآمده است و در طول زمان همه دولت‌ها موظفند تعهدات به‌وجود آمده در این طرح را به اتمام برسانند.
مهرآبادی همچنین با اشاره به اینکه در همین دولت، تعهدات دولت‌های قبل در دو پروژه مشارکتی و استیجار، پیگیری و اجرایی شده، گفت: در طول تاریخ بعد از انقلاب چنین چیزی اتفاق نیفتاده و همیشه از دولت‌های قبل، طرح‌های در دست اجرا برای دولت‌های بعد مانده که دیدیم انجام شده و پایان گرفته است چون منافع مردم در این طرح‌ها اولویت دارد نه نگاه دولت‌ها. ممکن است دولت‌های بعد به هر دلیل علاقه‌ای به شروع پروژه‌های جدید مسکن‌مهر نداشته باشند؛ اما تعهدات فعلی و ساخت‌وسازهایی را که تا پیش از اتمام کار دولت دهم، تمام نشود به سرانجام خواهند رساند.رییس سازمان ملی زمین در عین حال پیش‌بینی کرد: تاثیر مسکن‌مهر بر کنترل قیمت مسکن و سهم ۱۱ درصدی این طرح در بازار اشتغال، بعید است هر دولتی را از ادامه این طرح منصرف کند.
فرید قدیری
