صنعت نساجی در سال ١٣٨٧ ؛ نساجان خوشحال شدند، پنبه‌کاران ناراحت!
سال ۱۳۸۷ را می‌توان سال تغییرات طلایی در تعرفه‌ها برای صنایع نساجی ایران دانست. سالی که در آن پس از مدت‌ها کش‌وقوس تعرفه واردات پنبه صفر شد و همچنین پس از چند ماه تنش، تعرفه‌های افزایش مربوط به رنگ‌های پیگمنت و ری‌اکتیو به وضعیت سابق خود بازگشتند.
شاید بتوان مهمترین خبر سال جاری در حوزه صنایع نساجی را مربوط به کاهش تعرفه واردات پنبه به کشور و در واقع صفر شدن این تعرفه برشمرد.
نساجان خوشحال شدند، پنبه‌کاران ناراحت!
خبر صفر شدن تعرفه واردات پنبه برای اولین بار در سال جاری توسط وزیر صنایع و معادن در ۳۰ مرداد ماه و در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اعلام شد.
به نظر می‌رسد که وزارت جهاد کشاورزی که در چند سال گذشته یکی از مخالفان جدی کاهش تعرفه واردات پنبه بود، امسال سرانجام در مقابل خواسته وزارت صنایع و معادن کوتاه آمده و کاهش تعرفه را پذیرفت. هرچند این اقدام وزارت جهاد کشاورزی با انتقاد و مخالفت شدید پنبه‌کاران داخلی مواجه شد.
گفتنی است، عدم تناسب میان تعرفه نخ و پنبه طی چند سال اخیر چالش‌های زیادی را برای کارخانه‌های نخ‌سازی کشور به وجود آورده و پایین‌تر بودن تعرفه واردات نخ از پنبه باعث شده بود که حجم زیادی از نخ در کارخانه‌های نخ‌سازی کشور انبار شده و به فروش نرود.
اما در ادامه سال و همزمان با کاهش بهای جهانی پنبه، اوضاع برای صنایع نساجی ایران بهتر هم شد.
یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش بهای پنبه در بازارهای جهانی این بود که چین به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده پنبه و در عین حال بزرگترین صادرکننده محصولات نساجی در جهان، به دلیل کاهش تقاضا و سفارش از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا کارخانه‌های خود را یکی پس از دیگری تعطیل کرده و همین امر باعث افت تقاضا برای خرید پنبه در بازارهای جهانی شد.
اما در حالی که اعتراض پنبه‌کاران نسبت به کاهش تعرفه واردات پنبه ادامه داشت، نساجان کشور اعلام کردند که وزارت جهاد کشاورزی در پرداخت یارانه مصوب به پنبه‌کاران داخلی کوتاهی کرده و به همین دلیل پنبه‌کاران داخلی دچار مشکلات زیادی شده‌اند.
از سوی دیگر توافق شد تا نساجان از پنبه داخلی نیز خرید کنند و به اندازه نیاز اقدام به واردات پنبه کنند. با این وجود پنبه‌کاران داخلی همچنان از وضعیت به وجود آمده در مورد محصولات تولیدی‌شان ناراضی بوده و این عامل باعث شد تا در سال جاری و حتی در شرایطی که قیمت جهانی پنبه کاهش یافته بود، پنبه‌کاران داخلی حاضر به کاهش قیمت محصولات خود نشوند.
افزایش تعرفه رنگ برگشت خورد!
اما بحث تعرفه در صنایع نساجی امسال در مورد رنگ‌های پیگمنت و ری‌اکتیو نیز خبرساز شد.
از ابتدای سال جاری تعرفه واردات این دو قلم کالا که در صنایع نساجی کشور کاربرد زیادی دارند، به یکباره افزایش یافت تا داد صنایع نساجی کشور به طور بی‌سابقه‌ای به آسمان رود. اعتراضی که شاید حتی در مورد بالا بودن تعرفه واردات پنبه به کشور تا این حد شدت نداشت.
کش‌وقوس برای کاهش این تعرفه نیز چندین ماه ادامه یافت و بالاخره کاهش تعرفه واردات این دو نوع رنگ نساجی در کمیسیون ماده یک مصوب و اجرایی شد.
تولید چادر مشکی ناکام ماند
طرح تولید پارچه چادر مشکی هم امسال مانند سال قبل توفیق چندانی پیدا نکرد تا یک بار دیگر ثابت شود که قدم گذاشتن در برخی از حوزه‌های تولید آن طوری که همگان فکر می‌کنند، نیست.
کارشناسان دلایل مختلفی را برای موفق نبودن طرح تولید پارچه چادر مشکی در سال جاری عنوان می‌کنند.
رییس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی معتقد به وجود دست‌های پنهان در بازار چادر مشکی ایران است.
محمد مروج معتقد است: ” تا زمانی که برخی واردکنندگان اقدام به واردات انبوه پارچه چادر مشکی به کشور کرده و سودهای کلانی از این راه به دست می‌آورند، تولید پارچه چادر مشکی در کشور پا نخواهد گرفت.”
وی یادآور می‌شود: ” تاکنون بارها تولیدکنندگان برای داخلی کردن تولید پارچه چادر مشکی تلاش کرده‌اند، اما هر بار این تلاش‌ها با شکست مواجه شد و کارخانه‌های تولید پارچه چادر مشکی توسط عده‌ای خریداری شده و سپس رها شده‌اند.”
به این ترتیب به نظر می‌رسد طرح تولید پارچه چادر مشکی را نیز باید مانند طرح تولید گوشی تلفن همراه به لیست طرح‌های چندان ناموفق وزارت صنایع و معادن اضافه کرد.
هرچند در این بین مدیرکل صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنایع و معادن، امسال چند بار اعلام کرد که در صورت اعطای تسهیلات، طرح توسعه کارخانه حجاب شهرکرد اجرایی می‌شود. اقدامی که جنبه عملی به خود نگرفته است.
نساجی مازندران اسیر اشتباهات مدیریتی
مشکلات کارخانه نساجی مازندران امسال هم حل‌وفصل نشد تا ثابت شود مشکلات این کارخانه عمیق‌تر از آن چیزی است که پیش از این تصور می‌شد.
امسال حتی در سفر مقامات ارشد دولتی به استان مازندران قرار شد که به طور ویژه برای حل مشکلات این کارخانه باسابقه کشور تصمیم‌گیری شود که در عمل چنین اتفاقی رخ نداد.
اوضاع نامساعد کارخانه نساجی مازندران حتی به گونه‌ای پیش رفت که رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با ایسنا با انتقاد از مدیریت نامناسب شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی در شرکت نساجی مازندران تاکید کرد: ” مشکلات به وجود آمده برای شرکت صنایع نساجی مازندران را مربوط به نحوه مدیریت شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی می‌دانم.”
عزت‌الله اکبری همچنین تصریح کرد: ” اشتباهات مدیریتی در نساجی مازندران مربوط به نوع مدیریت شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی است. ”
وی حتی گفت: ” خسارات وارده به نساجی مازندران را شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی باید بپردازد نه مردم”
در همین حال برخی کارشناسان معتقدند که با روند کنونی دیگر امکان احیای نساجی مازندران دست‌کم با شکل و شمایل قبلی وجود ندارد.
بازار پرنوسان پوشاک نساجی در سال جاری
بازار محصولات نساجی و پوشاک نیز امسال مانند سایر کالاهای مصرفی دیگر دستخوش نوسانات زیادی شد.
در فصل زمستان هوا سرمای آنچنانی نداشت ا فروش پوشاک گرم و زمستانی با کاهش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شود. پیش از آن نیز بحران مالی جهانی تاثیر خود را روی بازار پوشاک داخلی گذاشت تا بازار این کالای مصرفی نیز دچار رکود نسبی شود. هرچند بازار پوشاک به عنوان یکی از سه نیاز اصلی مردم کمتر دستخوش تاثیرات منفی بحران جهانی شد.
از سوی دیگر مبتلا شدن صنایع نساجی چین به بحران مالی جهانی فرصتی هرچند اندک را برای نفس کشیدن به صنایع نساجی ایران داد تا بتوانند در فضای به وجود آمده خودی نشان دهند.
