عدم تولید الیاف شیشه در ایران، خوب یا بد؟

ماجرای تولید الیاف شیشه در ایران سرگذشتی بلندمدت دارد. اولین قدم در این ارتباط به نام تعاونی رزین کاران و فایبر گلاس کاران صورت گرفت که در سال ۱۳۶۰ طرح احداث کارخانه ای ۳۰۰۰ تنی را پیشنهاد کردند که بعداً به عدد ۶۰۰۰ تن ارتقا یافت. طرح احداث این کارخانه که قرار بود در همدان اجرا شود، شروع نشده متوقف شد.

پس از آن شرکت مواد ویژه لیا با یک پروسه طولانی، مطالعات خود را از سال ۱۳۷۶ شروع کرد و در سال ۱۳۷۸ با شرکت Lipex قرارداد خرید تکنولوژی منعقد نمود. عملیات اجرایی شرکت لیا در سال ۱۳۸۰ آغاز و ۲ سال پس از آن تولید تیشو شیشه آغاز شد. گویا این شرکت، احداث یک کارخانه ۲۰،۰۰۰ تنی الیاف شیشه را هدف گرفته است.

شرکت پارس کانی نیز از سال ۱۳۷۸ مطالعات خود را در این زمینه آغاز و احداث یک کارخانه  ۱۰،۰۰۰ تنی را پیشنهاد نمود. پس از ۲ سال سرمایه گذارانی آمادگی خود را برای احداث یک واحد ۳۰،۰۰۰ تنی اعلام و کلنگ احداث کارخانه در سال ۱۳۸۰ در ازنا به زمین خورد. این طرح نیز در همین مرحله متوقف شد.

در سال ۱۳۸۴ شرکت پارس کانی احداث کارخانه ای به ظرفیت ۳۰،۰۰۰ تن را در شهرستان خرمبید فارس در دستور کار قرار داد که تا پایان سه ماهه اول ۱۳۸۵، پیشرفت این طرح ۵% بوده است. گویا این کارخانه پس از وقفه چند ساله، یکی دو سالی است که پیگیری می شود. این طرح در سال ۱۳۸۸ نیز دارای ردیف بودجه بوده است.

در سال ۱۳۸۸ نیز تعدادی از فعالان صنعت کامپوزیت به راهبری انجمن کامپوزیت ایران گرد هم آمدند تا با تشکیل کمیته ای، ابعاد فنی- اقتصادی این موضوع را بررسی نمایند.

در همین اثنا، شرکت های رهیاب کیفیت، دیبا فایبر گلاس و الیاف شیشه سینا، تولید نمد الیاف شیشه را با استفاده از نخ شیشه چین آغاز نمودند و شرکت بلورین تار نیز واحدی (در ابعاد کوچک) برای تولید الیاف راه اندازی کرد که البته محصول آن در بازار به چشم نمی خورد. موسسه کامپوزیت ایران نیز طراحی یک واحد تولیدی ۳۰۰۰ تنی را به روش غیر مستقیم (indirect) به انجام رسانده است. موسسات دیگری نیز تلاش هایی داشته اند که به سرانجام نرسیده است.

در هر حال هر شرکت و سازمانی که بخواهد این پروژه را به سرانجام برساند، بایستی اهداف استراتژیک و اقتصادی این پروژه را از هم تفکیک نماید و برای چند سوال اساسی سرمایه گذار نیز پاسخ داشته باشد. سوالاتی از این دست که :

– قیمت تمام شده الیاف شیشه تولیدی در ایران چقدر خواهد بود؟

– در صورت تغییر قیمت انرژی این هزینه چقدر خواهد شد؟

– فناوری مورد استفاده از کدام صاحب صنعت خواهد بود و سرمایه گذاری لازم برای آن فناوری چقدر خواهدبود ؟

– آیا تولید کننده ایرانی توان رقابت با رقبای چینی، ترک، بحرینی، عربستانی و … را خواهد داشت؟

– یا اینکه مانیز مانند ترکیه، هند و اروپا، برای بقای تولید کننده الیاف شیشه کشورمان، بایستی تعرفه های ۴۰ و ۴۳ درصدی بر محصولات وارداتی وضع کنیم؟

– در این صورت آیا مصرف کننده ایرانی الیاف شیشه را ارزان تر خواهد خرید؟

– یا اینکه بازی قیمت تولید کنندگان خارجی به نفع آنها خواهد بود؟