فرش ماشینی هیچگاه قادر به رقابت با فرش دستباف نیست

اصفهان – نخستین فرش ماشینی درابتدای دهه ۵۰ در کاشان توسط ماشین‎های مخمل بافی ژاکارد و با الیاف مصنوعی براق و پرز کوتاه و وزن سبک، بافته و روانه بازار شد.

همزمان با آن عده‎ای از تجار، فرش‎هایی با همین مشخصات و تا حدی مرغوب‎تر از کشور بلژیک وارد بازار ایران و سلیقه ایرانی را با پدیده فرش ماشینی آشنا کردند اما باید گفت این صنعت که هم اکنون در شش هزار کارگاه تولید بزرگ و کوچک فعال است هیچگاه رقیب فرش دستباف نبوده بلکه در مقاطع مختلف موجب توسعه صادرات فرش دستباف و ورود ارز به کشور نیز شده است.

فرش ماشینی باعث شده است تا خانواده هایی که توان خرید فرش دستباف را ندارند بتوانند برای آذین بندی محل مسکونی خود از فرش ماشینی استفاده کنند.

از طرف دیگر اگر روند تولید فرش ماشینی در ایران وجود نداشت بازار ایران با تراکم انواع فرش ماشینی تولید کشورهای بلژیک و ترکیه و شاید هم چین مواجه می شد و براین اساس سالانه ۳۰۰ میلیون دلار ارز از مملکت خارج می شد .

‘شکرالله خسروی ‘ از تولید کنندگان فرش ماشینی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: عده ای بر این عقیده هستند که یکی از بزرگترین معضلات بزرگ فرش دستباف کارخانجات تولید فرش ماشینی است.

این تاجر فرش افزود : این در حالی است که ضربه اصلی به فرش ایران را فرشهای دستباف قلابی تولید شده در کشورهایی مثل نپال و چین وارد کرده است که به نام فرش ایرانی وارد بازار جهانی کردند.

وی تصریح کرد: جایگاه فرش ماشینی نیز درکنار فرش دستباف از جایگاه صادرات خوبی برخوردار است به طوریکه علاوه بر عراق ، افغانستان اکنون بزرگترین مشتریان فرش ماشینی ایران از کشورهای آلمان ، ژاپن ، عربستان ،یونان و اسپانیا هستند ضمن آنکه مقدار کمتری هم به کانادا ، آمریکا ، روسیه و اوکراین صادر می شود.

‘حسین رادمرد’ دیگر تولید کننده فرش ماشینی گفت: مزایای فرش ماشینی در این دوره این است که با سرعت بیشتری در مرحله طراحی، تولید و هزینه کمتری را هم در بر می گیرد و در عین حال طرحهای مدرن را نیز در خود جای داده است و مانند هر کفپوش دیگری برای خود نقشی مستقل ایجاد می کند.

وی اظهارداشت: این مساله هیچ گاه در مقابل با فرشهای دستباف قرار نمی گیرد بلکه در کنار هم و در یک راستا قرار می گیرد و ما اگر می خواهیم اصالتها حفظ شود باید برای کیفیت فرشهای دستباف خود فکری کنیم تا حداقل در این بازار سلایق مختلف را هم ارضا کرد.

وی با اشاره به اینکه با توجه به محبوبیت فرش دستباف در بین مردم دنیا هیچگاه و هیچ قدرتی نمی تواند این هنر را از عرصه وجود حذف کند، خاطرنشان کرد: اگر محصولی جدید مثل فرش ماشینی هم تولید شود به عنوان رقیب نخواهد بود بلکه سلایق مختلف در دنیای امروز ایجاب می کند که نوآوری هایی از این قبیل هم وجود داشته باشد.

‘علی روحانی ‘ مدیر یکی از کارخانه های فرش ماشینی هم یادآور شد: سالانه بین چهار تا پنج میلیون متر مربع فرش دستباف تولید می شود و آنها کالاهای بسیار ارزشمندی را تولید می کنند که از نظر صنایع دستی و هنری مقام بالایی دارد و به نظر من می تواند به نیاز برخی از اقشار جامعه پاسخ دهد حال آنکه ما کالایی مصرفی را تولید می کنیم و مکمل آنها هستیم تا نیاز همه اقشار به فرش پاسخ داده شود.

وی با اشاره به اینکه هزینه های بالای فرش دستباف باعث گرایش مردم به خرید فرش ماشینی شده است، افزود : تنوع و سفارش طرح ، سهل الوصول بودن آن از جمله دیگر مواردی است که باعث گرایش خانواده ها به فرش ماشینی شده است.

وی اضافه کرد: تنوع مدل و رنگ در فرش ماشینی باعث شده است که یک خانواده در هر لحظه بتواند آن را با رنگ و پرده خانه خود هماهنگ کند.

یکی از دست اندر کاران صنعت فرش ماشینی از استان آذربایجان شرقی نیز دراین باره گفت : لزوم تبلیغات گسترده برای صنعت فرش ماشینی در ایران به خوبی احساس می شود و تولیدکنندگان و خریداران این محصول نباید به چشم رقیبی برای فرش دستباف به آن نگاه کنند بلکه باید برای هر کدام جایگاهی جداگانه قایل شد.

‘تورج آقا بیگ ‘ ضمن اشاره به نقش موثر دانشگاه ها در فرهنگ سازی جایگاه فرش ماشینی در کشور گفت: نقش آفرینی دانشگاه ها در تربیت نیروهای متخصص و نوآوری در طرح ها و رنگ ها و نیز ارزیابی و سنجش علمی بخش های مختلف فرآیند تولید فرش ماشینی از نکات اساسی است که نباید از آن غافل ماند.