مدیرعامل فرش مشهد اردهال: عدم ثبات اقتصادی، بزرگترین مشکل تولید
شرکت «فرش مشهد اردهال» از شرکتهای ریشهدار و قدیمی کشور در صنعت فرش ماشینی به شمار میرود و اکنون سه دهه از فعالیت آن در بخش تولید میگذرد.
«حاج حمید مشیری»؛ مدیرعامل این شرکت در گفتوگو با «مجله کهن» به تشریح این صنعت از ابتدا تاکنون پرداخته و در کنار آن مشکلات و موانعی که امروزه این صنعت با آن درگیر است را بازگو میکنند.
به گفته خودشان برای بار چندم است این موارد را مطرح میکنم تا بلکه مسئولان ترتیب اثری به این مسائل بدهند! در ادامه متن کامل گفتوگو که شامل دلایل علاقهمندی شرکتهای تولیدی به تولید فرش با شانه و تراکم بالا است، به همراه دیگر مسائل روز حوزهی فرش ماشینی، میآید.
1- جناب مشیری لطفاً توضیحاتی در مورد فنّاوری، مواد اولیهی مورداستفاده در مجموعه فرش مشهد اردهال برای مخاطبان مجله بفرمایید.
سال تأسيس اين شركت به اوايل دهه هفتاد برمیگردد. آن زمان صنعت بهصورت بسيار مختصر، خلاصه و فقط محدود به ماشینهای ٣٥٠ شانه پنج رنگ بود.
در همان زمان ما با توجه به تجربه و علاقهای که به این صنعت داشتیم فرش 350 شانه را درخور شأن مردم ایران ندانستیم و به فکر افزایش شانه و تراکم فرش و ایجاد کیفیت و افزایش طرح و نقش در فرش افتادیم. بدین منظور اقدام به ارتقای ماشینآلات موجود در این مجموعه کردیم.
با تلاش متخصصان حاضر در مجموعه اولين ماشين ٤٤٠ شانه با بافت یکبهیک كه وضوحش دو برابر نسل قبل بود را ابداع کردیم.
قدم بعدی ساخت ماشین 500 شانه بود که به حمدالله در آن نیز موفق بودیم. ما ماشین 500 شانه را در همین کاشان ساختیم اما چون آن زمان واردات ماشینآلات بسیار سخت و بهنوعی غیرممکن بود، در سال 79 صنعت دچار رکود رخوتانگیزی گردید؛ بهطوریکه تعدادی از بزرگان این حوزه از رده تولید خارج شدند.
ما توانستیم پس از مشقتهای فراوان تعداد 4 ماشین مستعمل را از اروپا وارد کشور کنیم و اقدام به ارتقای کیفیت فرش و افزایش رنگ در بافت فرش ماشینی کردیم.
تنوع محصولی که با این ماشینآلات میتوانستیم تولید کنیم منجر به ایجاد رونقی دوباره در فرش ماشینی ایرانی گردید.
بعد از چند سال ایدهی ماشین موردنیاز برای فرش 700 شانه را به شرکت «وندویل» دادیم و با ورود این دستگاه به کشور اولین فرش 700 شانه شبه دستباف را در مجموعه خود تولید کردیم.
نزدیک 8 ماه کار راهاندازی ماشین 700 شانه طول کشید. ما وقتی با استقبال عظیم شرکتهای تولیدکننده و بازار از فرش 700 شانه مواجه شدیم، تصمیم گرفتیم به سراغ 1000 و 1200 شانه برویم.
ماشینهای قبل دو «ژاكارد» بيشتر نداشت ولي ايده ٤ ژاكارد به ذهن ما رسيد و با كمپاني محترم و بزرگ وندبيل آن را مطرح کردیم. تا به امروز هر ايده اي كه ما داشتيم باکمال میل تمامی آنها را عملیاتی کردهاند. بعد از ١٢٠٠ شانه دوباره به فكر ارتقا بوديم تا ١٥٠٠ شانه را طراحي كرديم و به كمپاني وندويل سفارش داديم.
2- دلایل علاقه مجموعههای تولیدی به فرش با شانه و تراکم بالا چیست؟ برعکس رقبای ایران همچون ترکیه و دیگر کشورها چرا ما صرفاً به شانه و تراکم این میان اهمیت را قائلیم؟
ببينيد سبك و سياق توليد کشورهای رقيب کاملاً با ما متفاوت است. آنجا نه مشكلات بانكي ايران را دارند، نه مشكلات صادرات را دارند و نسبت به ايران سیستم فروش متفاوتی دارند.
مثلاً يك مشتري عمده زمانی که وارد یک شرکت تولیدکننده فرش ماشینی ترک وارد میشود برای خرید تولید شش ماهِ گذشته آن شرکت آمده نه برای خرید در حجم پایین.
چیزی که در ایران کاملاً برعکس است. آنجا فقط تيراژ و حجم تولید مهم است ولي در ايران با اين بهرههای سنگين اگر تيراژ بالا باشد در ظرف زمان بسيار كوتاهي این صنعت نابود ميشود.
دورهی توليد در ايران دقیقاً بايد برعكس باشد چون قدرت خريد مردم پايين است. وضعیت صادرات هم كه مشخص است.
درنتیجه نسبت به کشورهای هدف و کشورهای رقيب ما مجبوريم فرشي توليد كنيم كه با حجم كم و ارزشافزوده بیشتر بتوانيم در بازار جهانی رقابت كنيم.
متأسفانه بعضي از دوستان اين مطلب را بهپای مسائل مادي گذاشتهاند، درصورتیکه از روي اجبار است.
3- مگر نه اینکه فرش در ایران بهعنوان زیرانداز استفاده میشود و غالباً با توجه به ضخامت بالای فرش دستباف مردمان ایران تمایل به ضخامت بالای فرش دارند درحالیکه فرش با شانه و تراکم بالا قطر بسیار کمی دارند. جامعه مصرفی فرش 1200 و 1500 شانه چه کسانی هستند؟
اول اينكه در ايران فرش بهعنوان يك كالاي مصرفي ديده نميشود. فرش در فرهنگ ايراني بهعنوان يك سرمايه محاسبه میشود و فرش هرچه ازنظر كيفي مرغوبتر باشد، ارزش هنري بهتري میتوان روي آن اجرا كرد.
به خاطر همين روي فرشهای درشت شانه پایین اصلاً نميشود هنر ايراني را به نمايش گذاشت.
فرش باظرافت است كه میتواند هنر هزاران ساله را به ظهور برساند و الحمدالله در حال حاضر فرش ايراني دوباره در دنيا خواستگاه خودش را پیداکرده است آنهم با استفاده از هنر و فنّاوریای كه با همديگر عجین شدهاند.
فرشهای شانه پايين براي استفاده طبقهی متوسط به پايين جامعه است یعنی کسانی که قدرت خرید فرش دستباف باقیمت بالای 50 میلیون تومان را ندارند و زياد به دكوراسيون اهميت خاصي نمیدهند فقط بهعنوان زیرانداز از فرش استفاده میکنند.
ولي شما اگر توجه کنید بهترين فرشهای دنيا ضخامت بسيار اندكي دارند و مورداستفاده آن فقط براي تزئين است.
فرش تزئيني به خاطر هزینههای بالای توليد و مواد اوليه فوقالعاده گران است و اكثر مردم قدرت خريد فرش دستبافت ظريف را ندارند به خاطر همين ما يك بابي باز كرديم كه هرکسی كه آرزوي داشتن يك فرش زيبا و منحصربهفرد را دارد، آرزوبهدل نمانده و يك فرش بسيار زيبا و باارزش و بهداشتي در اختيارش باشد.
4- نحوه تهیه مواد اولیه موردنیاز مصرفی در مجموعه شما به چه شکلی است؟ مواد اولیهی انتخابی مجموعهی شما داخلی است یا خارجی؟
متأسفانه باوجوداین همه شرکتهای بزرگ، هنوز كسي به توليد مواد اوليه موردنیاز برای فرش ماشيني و پارچه كه بههرحال در ايران مصرف میشود، فکر نکرده است.
ما مواد خام را صادر میکنیم و از آنطرف الیاف پلي اكريل بايد وارد كنیم.
صد در صد مواد اوليه مورداستفاده در تولید فرش در حال حاضر وارداتي است. ولي مراحل توليد نخ به لطف خداوند چند سالي است كه در ايران به انجام میرسد.
تقریباً به خودكفايي رسيدهایم درصد کمی اگر نياز به واردات نخ باشد مواد اوليه وارد ايران میشود و آن مواد تبديل به نخ مصرفي فرش ماشيني میشود.
5. تحلیل شما از شرایط تولید در کشور چیست؟
شرايط توليد در ايران اصلاً قابلمقایسه با هيچ جاي دنيا نیست و اگر امروز يك تولیدکننده در ايران فعال است فقط از جهت عشق در توليد مانده است.
درواقع به عشق نيروي شاغل، به عشق زنده نگهداشتن نام و اعتلاي ايران. بااینهمه فشارهای سنگيني كه تمام کشورهای حتي دوست به ايران فشار وارد میکنند تمام امورش بهطور معجزهآسا در حال گذران است و هيچ صنعتگر خارجي يك روز هم در ايران برای توليد دوام ندارد.
يك تولیدکننده از فرداي خود هيچ خبري ندارد و این عشق چندين و چندساله است كه با گوشت، پوستواستخوان هر تولیدکنندهای عجين شده است و هميشه دغدغهاش حفظ نيروي شاغلی است كه ساليان سال در زمان رونق در كنار هم بودند و امروز نیز که زمان سختي است باتحمل تمام فشارها به کار تولید ادامه میدهند.
6- سبک و سیاق تولید محصولات شما به چه شکلی است؟ و به چه کشورهایی صادرات دارید؟
اکثر محصولاتمان فرشهای ظريف است. به خاطر زحمات فراوانی که کشیدیم و توانستیم محصولاتی باکیفیت مناسب با سلایق مختلف تولید کنیم در اکثر سطح دنیا مشتريان بسيار خوبي داريم.
از اروپا تا كانادا، همچنین کشورهای همجوار و اوضاع صادراتمان نسبتاً راضیکننده است، بازار بسيار خوبي هم در داخل داريم. ما هميشه، هميشه و هميشه در حال تنوع، ابداع و ابتكار در اين صنعت بوديم و هر كاري هم كرديم هميشه بهطور احسن به ثمر رسيده است.
تنها لذت بنده از ثمرهی عمرم همين است كه میبینم يك شهري با خون و دلي كه سي سال در اين صنعت خوردم الحمدالله به بهترين نحو منتفع شده است.
7- دلایل عدم حضور شما در رویدادها و نمایشگاه خارجی مهمی همچون دوموتکس هانوفر چیست؟
به لطف خداوند ما با مشتريان قديم خودمان هميشه در حال ارتباط هستیم و ما بهاندازهی ظرفيت توليدمان فروش مناسبي داريم و ميدان را براي رقبا باز گذاشتيم كه بقيه كار بكنند و ما هم خوشحاليم، چون اگر محصولات ما وارد دموتكس بشود بهکلی جو دموتكس را عوض خواهيم كرد!
8- به نظر شما بزرگترین مشکل فعلی صنعت تولیدی کشور چیست؟
مهمترین مشكلي كه میتواند يك تولیدکننده را از ارتقا و توسعه توليد بازدارد عدم اطمينان به آينده است كه متأسفانه با اين تحریمهایی كه به ايران تحمیلشده هیچکس از فرداي خودش هيچ خبري ندارد؛ مثلاً سال ٩٧ هيچ تولیدکنندهای گمان نمیکرد كه دلار ٤ هزارتومانی تا نزديك به 20 هزار تومان افزایش پیدا کند.
بههرحال همه تعهد ارزي داشتند، به ريال فرش فروختند و به دلار مواد خريدند که ضرر زيادي شامل همه عزيزان شد و این تا چندين و چند سال غیرقابلجبران است. به خاطر همين مشكل اصلي توليد فقط عدم ثبات اقتصاد است كه اگر اینچنین نبود رونق اقتصادي ايران چندين و چند برابر میشد.
اشتراک رایگان سالانه مجله کهن
جهت دریافت اشتراک رایگان سالانه مجله نساجی و فرش ماشینی کهن در فرم زیر ثبت نام کنید
با عرض سلام و خسته نباشید
به آقای مشیری بفرمائید اندکی از این ایده ها را به شرکت شونهر هم منتقل کنند. بالاخره شرکت شونهر هم باید به نحوی خود را به روز نگه دارد و از این ایده پرداز موفق استفاده کنند.
با تشکر
آقايون مشيري در نو آوري فرش دستبافت گونه سبق داشتند با اينكه با ايشان كار نه كرديم ولي هميشه جديد شان مورد پسند وآفرين دهي بنده بود.