انتظار داریم دولتمردان اجازه دهند صنعت نساجی روال طبیعی خود را طی کند

بررسی معضلات صنعت نساجی ایران؛

دکترشیبانی:مصاحبه با آقای دکتر علیمردان شیبانی؛ نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی ایران و مدیرعامل مجموعه موکت همدان

نمایشگاه صنعت نساجی بهانه خوبی است تا به سراغ یکی از چهره های شناخته شده در این صنعت برویم تا معضلات و کاستی ها و کمبودهایی که این صنعت بومی و موثر در کشور ما ار ابتدا تا به امروز تجربه کرده است را بررسی کنیم. دکتر علیمردان شیبانی؛ نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی ایران و مدیرعامل مجموعه موکت همدان یکی از این افراد سرشناس و با تجربه در این حوزه است. در یکی از عصرهای پاییزی امسال برای شناخت بیشتر معضلات صنعت نساجی کشور به دفتر ایشان رفتیم و با ایشان به گفت و گو نشستیم که ماحصل آن بدین شرح است :

◄ مهم ترین ضعف ها و مشکلات صنعت نساجی ایران طی پنجاه سال اخیر چه بوده است؟
ابتدا باید به این مسئله اشاره کنم که اهمیت این صنعت بر کسی پوشیده نیست؛ چرا که حدود ۴۰۰ هزار شاغل مستقیم دارد،۱۲ درصد از اشتغال در صنایع را به خود اختصاص داده، حدود۸۰ هزار میلیارد از سرمایه کشور به آن تخصیص داده شده و در سال گذشته نزدیک به ۲میلیارد ارزآوری ناشی از صادرات داشته است و به نظر من توانسته است با سرمایه گذاری اندک نقش چشم گیری در رفع بحران بیکاری و بهبود شرایط اشتغال در کشور ایفا کند.

بنابراین صنعتی مهم و اساسی است اما به دلایل متعدد و به خصوص پس از پیروزی انقلاب آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفت؛ به طور خلاصه  می توان گفت ملی شدن کارخانجات نساجی پس از انقلاب و اداره صنعت نساجی توسط افراد، نهادها و سازمان های غیرصنعتگر و دولتی شدن این صنعت، سودآوری پایین صنعت نساجی در مقابل بانک ها که اغلب جایگزین صنایع شده اند در حالی که تمامی کشورهای توسعه یافته و صنعتی در جهان با تکیه بر صنعت و به خصوص صنعت نساجی به جایگاه امروزی خود دست یافته اند.

متاسفانه  صنعت نساجی ما به دلیل موانع قانونی بازدارنده موجود نتواست آنگونه که باید مراحل توسعه و پیشرفت را پشت سر بگذارد. البته باید به این نکته نیز اشاره کنم که خوشبختانه صنعت نساجی تنها صنعتی است که اکثریت  واحدهای آن به صورت خصوصی اداره می شوند و این مزیتی است که اهالی این صنعت از آن بهره مند اند و مسلما آن را مانند یک فرزند بزرگ و احیا می کند.

◄ خصوصی بودن این صنعت یک مزیت است اما دولت برای کمک و یاری با بخش خصوصی چه کرده است؟
دولت در پی همکاری و کمک هست اما مشکلات ناشی از قوانین بازدارنده دولت ها همچون ریسمانی است که گردن صنعت نساجی  را می فشارد و امکان حیات را از آن می گیرد و خواست ما از دولت آن است که قوانین بازدارنده و دست و پا گیر  از سر را این صنعت بر چیده شود ؛

اجازه دهند جریان طبیعی صنعت طی شود چراکه ایجاد موانع آن را به بیراهه می کشاند. دولت باید بداند بخش خصوصی به دنبال همکاری و تعامل همه جانبه با دولت برای کسب منافع ملی است.

◄ به نظر شما قانون حمایت از تولید ملی هم نمی تواند نتیجه مفیدی برای صنایع به دنبال داشته باشد؟
عبارات زیبا و امیدبخش بسیار است اما باید به این مسئله توجه داشت که تاثیر آن ها بر صنعت چیست!؟ به طور مثال در دولت گذشته ۵۲ بخشنامه در راستای حمایت از تولید  ابلاغ شد  در حالی که به جرات می توان گفت هیچ یک از آن ها در راستای حمایت از تولید نبود.

خواسته ما آن است که رویکرد حمایتگرانه دولت یازدهم و دولت های آتی از صنایع به این عناوین و عبارات خلاصه نشود و ما در عمل هم شاهد حمایت همه جانبه باشیم.

◄ کمیسیون صنایع مجلس همکاری یا راهکاری برای تحقق توسعه  صنایع داشته است؟
چند روز قبل طی جلسه ای با کمیسیون صنایع مجلس با اعضای محترم آن از طریق انجمن صنایع نساجی دیداری داشتیم. همگی متفق اند که صنعت نساجی  صنعتی مهم و اساسی است و باید آن را احیا کرد و توسعه بخشید. به نظر می رسد صنعت، دوستان خوبی در آن جا دارد اما همگی باید به انتظار ماحصل این رویکرد بنشینیم…

به عقیده من قوه مجریه و مقننه به هنگام وضع قوانین باید به خواست و نظر اهالی صنعت، تشکل ها و افرادی که دستی بر آتش دارند توجه بیشتری داشته باشند.

◄ به عقیده  شما راهی که صنعت نساجی ایران پیش گرفته است همان مسیری است که جهان در حال پیمودن است؟
استاندارد جهانی صنایع نساجی برای تامین مواداولیه خود با دشواری و مشقت مواجه نیست در حالی که در کشور ما، صنعتگر برای تهیه مواد اولیه خود با محدودیت مواجه است. در جهان صنعتی بانک ها در کمک و یاری به صنایع دریغ نمی کنند در حالی که دریافت کمک و تسهیلات صنعتی از بانک ها برای صنعتگران ما به آرزو تبدیل شده است.

متاسفانه در کشور ما نگاه به صنایع نگاهی تجاری است نه نگاه صنعتی، در حالی که  رویکرد صنعتی سود تجاری را هم به همراه خواهد داشت. چراکه محصول صنعتی باید صادر شود و نتیجه آن هم سودآوری است.

◄ مقصود شما از نگاه صنعتی چیست؟
رویکردی که قوانین و مقررات آن بیشتر در جهت حمایت از صنایع باشد.

◄ به نظر شما کشورهایی از قبیل ترکیه، مالزی، بنگلادش و کره و… که طی سی سال اخیر در صنعت نساجی به موفقیت دست یافته اند می توانند الگوی مناسبی برای صنعت نساجی ما باشند؟

کشورهای  مناسبی را مثال زدید… صنعت نساجی ترکیه سی سال گذشته از صنعت نساجی ما ضعیف تر بود اما تغییر رویکرد آن ها و همکاری همه جانبه دولت و بانک ها با صنایع این امکان را برای آن ها فراهم کرد که امروز بیش از سی سال از ما جلو افتاده اند و پیشرو اند. یک نمونه از تفاوت عملکرد دولت ترکیه و ایران با بدهکاران صنعتی بانکی بر اثر رکود جهانی را مثال می زنم در ترکیه؛ یک فرصت پنج ساله به بدهکاران بانکی داده شد تا طی این مدت فعالیت آن ها متوقف نشود و بازپرداخت آن بدون هیچ بهره یا هزینه اضافه ای پنج سال به تعویق افتاد.

در حقیقت  در آنجا بدهی بانکی صنعتگران را فریز کردند درحالی که در ایران قانونی با عنوان استمهال وضع شد که به دنبال آن بازپرداخت بانکی صنعت گر با پرداخت بهره بانکی و جریمه به تعویق می افتاد. تفاوت بسیار است میان حمایت شعارگونه از صنعت با عملکرد حمایتی از صنعت.

من بارها گفته ام که صدمه ای که صنایع از تحریم های داخلی_ قوانین بازدارنده _ خورده است از تحریم های خارجی نخورده است چراکه جوانان توانمند ما توانستند با علم آموزی و پشتکارو خلاقیت  تاثیر تحریم های خارجی را کمرنگ کنند و ما را از مواد اولیه بی نیاز ساختند. مانند کاری که پتروشیمی های ما برای تهیه مواد اولیه نساجی ها کردند؛ تا جایی که امکان صادرات هم برای ما فراهم شده است. البته ناگفته نماند در مواقعی شاهد آن هستیم که صادرات مواد خام به نیاز صنایع داخلی ترجیح داده می شود که این یک نوع خام فروشی است.

◄ چندی دیگر نمایشگاه صنعت نساجی برگزار می شود، شهریور ماه نمایشگاه موکت و فرش ماشینی بود. بنابراین صنعت نساجی برای معرفی خود به بازارهای جهانی تلاش می کند اما چه کاستی وجود دارد که مانع از جهانی شدن صنعت نساجی ما شده است؟
صادرات و حضور در بازارهای جهانی نیازمند پشتوانه فرهنگی است. صادرات به عراق و افغانستان و… در حقیقت صادرات موفقی نیست بلکه اجبار است. هرچند در همین کشورها هم ترکیه و چین گوی رقابت را از ما ربوده اند. بنابراین شرط صادرات موفق بسترسازی فرهنگی، بازاریابی صحیح، ارزش افزوده مناسب، قیمت رقابتی، چگونگی برگزاری نمایشگاه ها همگی مهم و اساسی اند.

یکی از رویکردها برای برگزاری صحیح نمایشگاه های مرتبط نساجی آن است که نمایشگاه های هم جنس را ادغام  و یکجا برگزار کرد. تغییر ساعت برگزاری نمایشگاه _ تغییر ساعت نمایشگاه از ۹صبح تا ۸ شب مثل اکثر نقاط جهان _ تامین  شرایط مناسب برای کشورهای خارجی و شرکت کننده در نمایشگاهها  بنابراین دولتمردان ما باید بدانند برای بهره مندی از اینهمه منابع طبیعی و امکانات موجود باید امکان معرفی صنعت به جهان را فراهم ساخت.

◄ سخن پایانی شما به عنوان یک فعال در حوزه نساجی چیست؟
ما چند خواسته اولیه و اساسی از دولت مردان محترم داریم؛ اول اینکه ما را در تامین مواد اولیه تنها نگذارند و صنایع داخلی را در  اولویت تهیه مواد اولیه قرار دهند. دوم اینکه بانک ها باید قوانین ضد صنعت را کنار بگذارند و تعامل دوجانبه ای میان صنایع و بانک ها ایجاد شود؛ بانک ها باید رویکرد حمایتی نسبت به تولید داشته باشند. سوم اینکه قوانین دست و پاگیر حذف و اصلاح شود. و در نهایت جایگاه رفیع صنعت در فرهنگ و اقتصاد و زندگیمان مشخص گردد.
در پایان برای همه اهالی این صنعت آرزوی موفقیت و سربلندی دارم.

تهیه و تنظیم: شیما شعاعی

منبع: شماره ۲۶ مجله کهن