مصاحبه اختصاصی مجله کهن با شرکت طراحی بینا

۱ – لطفاً در رابطه با سوابق و فعالیت های شرکت طراحی بینا بیشتر توضیح فرمائید؟

البته در ابتدا، شروع فعالیتم برای شرکتهای خصوصی در اطاقی کوچک ، در منزل شخصی خودم و در ساعاتی که خارج از شرکت صنایع فرش راوند کاشان بودم اتفاق افتاد که این موضوع به سال ۱۳۶۱بر می گردد . از ۶ صبح تا ۲ عصر در شرکت فوق به عنوان سرپرست واحد طراحی مشغول بودم و در ساعات بعد از آن تا پاسی از شب مشغول تکمیل به اصطلاح آرشیو طرح های مدادی و رنگ و نقطه بر روی کاغذ بودم . و با درخواست شرکتهای خصوصی نظیر فرش مشهد و نگین مشهد و محتشم کاشان و شاید بتوان گفت ۹۰ درصد شرکتهای آن زمان که با کمال افتخار از مشتریان اینجانب بودند ارتباط کاری بسیار قوی بوجود آمد . با گسترده شدن کار، محل دفتر را وسعت دادم ونیاز باعث شد تا شاگردان زیادی که همگی را همیشه به چشم دوست و همکارنگاه کردم و تا امروز هم با برخی از آنها این ارتباط دوستی و گاهاً کاری برقرار مانده است را کنار خود جمع کنم . امروز با شنیدن آوازه آنها در کار طراحی بر خود میبالم و بسیار خرسندم و مطمئنم این احساسی دو طرفه است .

مصاحبه اختصاصی مجله کهن با شرکت طراحی بینا

و اما تا سال ۱۳۷۵ با مشکلی که برای بینایی اینجانب بوجود آمد از یک سو  و از سوی دیگر شروع کار طراحی با کامپیوتر و ارائه طرح های ۲۰یا ۳۰ هزار تومانی به بازار و بی ارزش کردن هنر طراحی دفتر طراحی ما هم علناً به تعطیلی انجامید . اما در سال ۱۳۸۷با انجام ۲ عمل جراحی بر روی چشمانم و بهبودی نسبی آن ، این بار با پیشنهاد فرزندم کار طراحی را دوباره آغاز کردیم و با کمال افتخار امروز گروه طراحی بینا متشکل از آقایان و خانمهای تحصیل کرده رشته طراحی فرش به صورت کاملاً حرفه ای تبدیل به شرکتی دانش محور شده که با سرعت توانسته جایگاه قبلی خود را در صنعت نساجی باز کند و با کمال افتخار بتوانیم  به مشتریان اسبق خود خدمت رسانی کنیم و مشتریان جدید را هم در جمع دوستانه خود پذیرا باشیم .

۲- لطفاً در رابطه با سوابق علمی و عملی خودتان بیشتر برای خوانندگان ما توضیح دهید؟

در سال ۱۳۲۱ و در خانواده ای هنر دوست و هنر پرور بدنیا آمدم . پدر مرحومم در صنعت نساجی آن زمان شهره بود و کار طراحی نقشه فرش دستباف را با ذوقی که داشت بدون بهره گیری از محضر استاد آغاز کرد و من هم در سال ۱۳۳۴ و در سن ۱۳ سالگی با بهره گیری از دانش وی کار طراحی را شروع کردم و به تکمیل آن پرداختم تا سال  ۱۳۵۲  که در واحد طراحی پارچه شرکت حریر و مخمل کاشان به مدت یکسال فعالیت نمودم. نوع کار بنده باعث شد مورد توجه مدیران شرکت قرار بگیرم و چون مدیران این شرکت و  شرکت صنایع فرش راوند کاشان در حقیقت یکی بودند ، بنده را در سال ۱۳۵۳ به واحد طراحی شرکت صنایع فرش راوند کاشان فرستادند ونوع قلم طراحی که داشتم باعث شد تا پس از مدت کوتاهی  سرپرست این واحد شوم. تا سال ۱۳۷۰ همکاری با صنایع راوند ادامه داشت و پس از آن با پایان همکاری با این شرکت ، تمام وقت خود را به کار در دفتر طراحی بینا میگذراندم . البته این را هم ذکر کنم که ابوی اینجانب در فن شاعری دستی داشت . دو برادر و بنده حقیر هم از این هنر پدر بهره بردیم و تخلص اینجانب در شاعری ” بینا ” می باشد  و از این بابت بود که به پیشنهاد دوستان نام دفتر ” گروه طراحی بینا ” را برای شرکت برگزیدیم .

مصاحبه اختصاصی مجله کهن با شرکت طراحی بینا

۳- صنعت فرش ماشینی در ایران را چطور ارزیابی می کنید؟

بانگاهی به آمار و ارقام ارائه شده از سوی مراکز مربوط به راحتی می توان به این ارزیابی پرداخت .

آمارها خبر از صادرات ۹ میلیون متر مربع فرش ماشینی در ۱۰ ماهه نخست سال جاری تنها از شهرستان کاشان به خارج از کشور می دهد.

در سال ۱۳۹۰ شهرستان آران و بیدگل با تولید بیش از ۴۵ میلیون متر مربع فرش ماشینی ، به عنوان پایتخت فرش ماشینی ایران معرفی شده است .( ۶۰ درصد تولید فرش ماشینی استان اصفهان در شهرستان آران و بیدگل است ) .

تولید فرش های ماشینی ایران به خصوص ۷۰۰ شانه ، به لحاظ کیفیت در سایر کشورهای دنیا نظیر ندارد. اولین شرکت فرش ماشینی در سال ۱۳۵۱ در کاشان راه اندازی شد و در دهه ۷۰ رشد بی رویه ای گرفت ولیکن از دهه ۸۰ تاکنون به جای رشد فیزیکی ، بیشتر مدیران شرکتها اقدام به بهبود خط تولید و توسعه شرکت خود کرده اند .  تولید نیازمند حمایت است و در صورتیکه مشکلات صادرات فرش ماشینی ایران مرتفع گردد و تسهیلات مناسبی و البته کارشناسی شده و قانونمند به شرکتها داده شود دیگر تا سالها هیچ کشوری حتی به فکر رقابت با صنعت فرش ماشینی ایران نخواهد افتاد.

افزایش نرخ ارز، گرانی مواد اولیه، کمبود تسهیلات بانکی، کمبود نقدینگی صاحبان صنایع و بی ثباتی بازار از عوامل کاهش تولید فرش ماشینی در ایران شده . مثلاً در شش ماهه نخست امسال حدود ۱۶ میلیون متر مربع فرش ماشینی درشهرستان آران و بیدگل تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۰ درصد کاهش داشته است.

۴- هنر طراحی فرش در ایران چه جایگاهی دارد؟

بهتر است بگوئیم چه جایگاهی باید داشته باشد ؟ چون آنچه که امروز شوربختانه مشاهده می شود، نه تنها هیچ بوده بلکه در برخی مواقع از هیچ هم پائین تر آمده . البته از طرفی هم وقتی پای صحبتهای مدیران فهیم برخی از شرکتهای تولیدی می نشینیم و یا مطالب ارزنده و کارشناسی شده آنها را در مجلات  مختلف نساجی از جمله مجله وزین صنعت کهن می خوانم ، باید بگویم کمی به آینده آن امیدوار می شوم . و از این بابت از اینهمه درک و شعور و دلسوزی آنها نسبت به هنر طراحی و در نهایت آینده صنعت نساجی و به خصوص تولید فرش ماشینی به سهم خود سپاسگذارم . کمی دقت و تامل و بهره گیری از چشمان باز ما را به این حقیقت یا بهتر است بگویم واقعیت سوق می دهد که ماشین های بافندگی با تکنولوژی جدید و مواد اولیه مرغوب هم در شرکتهای بزرگ و هم در شرکتهای کوچک یکسان شده اند و تنها تفاوت اساسی که می تواند محصولات تولیدی یک شرکت را از شرکت رقیب برتری دهد ، انتخاب طرحی برتر با رنگبندی متمایز است و امیدوارم این شاخصه کم کم باعث شود تا تولید کنندگان به جای بافت طرح های یکسان و مشابه با شرکتهای رقیب به فکر تولید فرش با طرح های اورجینال باشند که این موضوع کمک بسیاری به ارتقاء جایگاه این هنر به شکل اساسی خواهد شد .

۵- طراحی فرش برای فرش دستباف و ماشینی چه تفاوت های فنی، اقتصادی و هنری دارد؟

انسان فطرتاً زیبا ئی را دوست دارد و سعی در آفریدن طرحها و نقوش زیبا و دلفریب در محیط زندگی خویش می کند و البته نه تنها در زندگی ظاهری بلکه در زندگی معنوی خویش . از جمله نقوشی که هم جنبه ظاهری زیبا و هم جنبه معنوی دلفریب دارد، نقوش موجود در فرشهای اصیل ایرانی است که از هزاران سال قبل بوسیله هنرمندان خوش ذوق ایرانی بر این صفحه آشنا نقش بسته است. حال با این مقدمه اگر بخواهیم تفاوتهای فنی طراحی فرش دستباف و ماشینی را بر شماریم فقط میتوان به رجشمار و … در زمان طراحی فرش دستباف اشاره کرد و در فرش ماشینی به شانه و تراکم و … . اما مهم آنست که فرش با نقوش زیبا و اصیل ایرانی شناخته میشود و امروزه حتی تولید کنندگان سعی در استفاده از نقشه هایی دارند که هر چه بیشتر به دستباف نزدیک باشد و حتی در تبلیغات فروش محصول خود به دستباف گونه بودن فرش ماشینی خود می بالند. تفاوت اقتصادی را شاید بتوان در تولید پر سرعت فرش ماشینی نسبت به دستباف جستجو کرد اما اگر کمی موشکافانه و منصفانه نگاه کنید در خواهید یافت که ، عده ای بر این عقیده هستند که یکی از بزرگترین معضلات بزرگ فرش دستباف کارخانجات تولید فرش ماشینی است اما واقعیت این است که ضربه اصلی به فرش ایران را فرشهای دستباف قلابی تولید شده در کشورهایی مثل نپال و چین وارد کرده است که به نام فرش ایرانی وارد بازار جهانی کردند. فرش ماشینی باعث شده است تا خانواده هایی که توان خرید فرش دستباف را ندارند بتوانند برای آذین بندی محل مسکونی خود از فرش ماشینی استفاده کنند. از طرف دیگر اگر روند تولید فرش ماشینی در ایران وجود نداشت بازار ایران با تراکم انواع فرش ماشینی تولید کشورهای بلژیک و ترکیه و شاید هم چین مواجه می شد و براین اساس سالانه ۳۰۰ میلیون دلار ارز از مملکت خارج می شد .

۶ – صنعت فرش ماشینی و دستباف ایران از کپی کاری ها و طرح های تکراری رنج می برد. در مورد کپی شدن طرح ها و نقشه های فرش چه نظری دارید؟

از رنج گذشته و به طوری وحشتناک این هنر را به بستر بیماری رو به مرگ کشانده . با شروع کار مجدد گروه طراحی بینا و ارسال یک ایمیل گله مندانه و از سر درد به خوشه صنعتی فرش ماشینی ، باعث شد که با مسئولین محترم آن وارد بحث شوم و در نهایت ۳ جلسه با حضور مدیران دفاتر طراحی و مسئولین خوشه صنعتی فرش ماشینی در مورد بررسی چالشهایی که امروزه این هنر بر سر راه خود دارد و برای آن تهدیدی جدی محسوب میشود پرداخته شد . با وجود اینکه بعد از برگزاری ۳ جلسه میتوانم بگویم که متاسفانه همراه و همدلی دلسوز به جز دو یا سه نفر نیافتم ، ولی خوشحالم که آنچه از دستم بر می آمده انجام دادم . اگر خانه طراحان فرش ماشینی شکل میگرفت فکر کنید کوچکترین حرکت و اقدام آن می توانست این باشد که طراح قبل از ارائه طرح خود با بازار، یک کپی از آن را به صنف یا خانه طراحان ارائه می کرد و در مقابل رسید دریافت می کرد . رقابت سالم بین دفاتر طراحی برای تولید طرح های بهتر و بیشتر و متفاوت تر باعث می شد که همیشه طرح های جدید و خلاقیتهای تازه بوجود آید و لبهای تشنه صنعت فرش ماشینی را سیراب کند . می شد طرح ها را از نظر کمی و کیفی به داوری منصفانه و کارشناسانه نشست و در پایان سال بهترین طراح را به بازار رسماً معرفی کرد . در صورتیکه طرح ارائه شده طراح ، به یک شرکت تولیدی ، مورد پسند شرکتهای دیگر قرار می گرفت با صنف تماس میگرفتند  و طراح اصلی آن را شناخته و به خود وی مراجعه می کردند و در صورتیکه طراح راقب بود می توانست طرح خود را به مشتری جدید ارائه کند و یا نکند . در صورتیکه شرکتی یا طراحی بدون اجازه دست به کپی این طرح و تولید آن می زد ، با توجه به شناسنامه دار بودن آن نزد صنف طراحان و ایجاد ارتباط صنف با مجامع امور صنفی و خوشه صنعتی فرش ماشینی و دیگر مراجع قانونی به عنوان متولیان ذی ربط ، می توانست اقدامات حقوقی آن را برای احقاق حقوق خود انجام دهد . آیا این ها همه خود باعث نمی شد که دست از کپی کاری ناجوانمردانه بردارند و با گذشت ایام این قانون نهادینه شود و درسالهای آتی با نظم خاصی در این رشته رو برو باشیم ؟!

امروز شاهد رشد قارچ گونه کپی کاران هستیم و در مقابل ، خشک شدن ریشه طراحان واقعی ! چرا پیشگیری قبل از درمان را انجام نمیدهیم ؟

۷- به نظر شما استقبال شرکت های تولید کننده فرش از طرح های خوب و هنرمندانه چگونه است؟ تولید کنندگان تا چه حد از اهمیت یک طرح خوب در موفقیت آگاهی دارند؟

انسان ذاتاً به دنبال زیبایی است . مصرف کننده به دنبال پوششی با طرحی زیبا برای محیط زندگی خویش است و تولید کننده هم طبعاً با آنهمه رنجی که می برد به دنبال این است که همیشه برتر باشد و رضایت مشتریان خود را بدست آورد ، در نتیجه در برخی موارد مشاهده می کنیم که بعضی از مدیران فهیم ما نه تنها به دنبال طرحی تازه و اورجینال و هنر مندانه هستند که حتی از پیشنهاد ما  در زمینه تعویض رنگهای خود و استفاده از پالت جدید با روی باز استقبال می کنند. خوشبختانه بسیاری از تولید کنندگان به اهمیت طرح خوب و اورجینال با رنگ آمیزی اصولی و حرفه ای پی برده اند و از آن استقبال می کنند ، فقط تنها یک درد مشترک بین طراح واقعی و تولید کننده فهیم وجود دارد و آنهم این است که چرا مجری و متولی در این صنعت وجود ندارد تا دست نابلدان و کپی کاران را کوتاه کند ؟! تنها دلیلی که امروز باعث می شود تولید کننده ، طرح اورجینال و زیبا را دیگر به صورت اختصاصی خرید نکند ، ترس از آن است که فردای تولید فرش وی با طرحی اورجینال و اختصاصی ، دیگر تولید کنندگان یا کپی کاران به اصطلاح طراح ، حقوق مادی و معنوی وی را ذایل خواهند کرد . به قول آقای مهندس آریانپور( مدیریت فهیم شرکت فرش خوب ) تا دیروز فرش را از دفاتر نمایندگی ما خرید می کردند و با پشت خوانی یا گرفتن عکس آن را کپی می کردند و  امروز درجه وقاهت به این اندازه رسیده که فرش را صبح می خرند و از روی آن با خیال راحت عکس می گیرند و غروب همان روز فرش را بر میگردانند به این بهانه که به سایز اطاق ما نمی خورد . یعنی اگر قبلاً بابت سرقت هنر خود هزینه میکردند ، امروز دیگر حاضر به پرداخت هزینه هم نیستند !!!

مصاحبه اختصاصی مجله کهن با شرکت طراحی بینا

۸- به نظر شما چه راهکارهایی برای تقویت هنر طراحی وجود دارد؟ تا چه حد پیشرفت طراحی می تواند تضمین کننده پیشرفت صنعت فرش ماشینی ما باشد؟

در اینکه پیشرفت هنر طراحی می تواند باعث رشد صنعت نساجی شود ، هیچ شکی نیست . کما اینکه ورود تکنولوزیهای جدید هم متقابلاً باعث شد تا هنر طراحی هم دگرگون شود . و باید گفت این دو لازم و ملزوم یکدیگرند . پس زمانی که می توانند به یکدیگر کمک رسانی کنند ، چرا باید کمر به نابودی هر دو بست ؟  و اما آموزش طراحی بهترین و عاقلانه ترین راهکار به نظر می آید . در این مورد نیز گروه طراحی بینا در ابتدای فصل تابستان ۹۱ اقدام به چاپ برگه های تبلیغاتی آموزش طراحی نمود و برای تک تک شرکتهای فرش ماشینی واقع در کاشان و حومه ارسال کرد . دلایل اینکه یک شرکت تولیدی باید همانطور که نیاز به یک حسابدار یا مشاور مالی در شرکت خود دارد ، در نتیجه باید یک مشاور طراحی دوره دیده و کارشناس  در کنار مدیریت خود داشته باشد و بسیاری از مسائل دیگر را مطرح کرد. اقدام به اطلاع رسانی گسترده حتی در سطح محیطهای دانشجویی و نمایشگاههای فرش نمودیم اما متاسفانه به جز عده ای انگشت شمار ، مابقی حتی یک تماس ساده هم در این رابطه نگرفتند . باور کنید تا زمانی که آموزش اصولی و حرفه ای داده نشود ، نخواهیم توانست توقع داشته باشیم که طراحان حرفه ای و طرح های اصولی داشته باشیم .

۹ – رمز موفقیت طراحان کشور ترکیه در بخش فرش ماشینی چیست؟

خوشبختانه گروه طراحی بینا مورد توجه شرکتهای خارجی از جمله بلژیک و ترکیه قرار گرفته است . در سفری که در خرداد ماه امسال به ترکیه داشتیم ، شاهد شرکتهایی بودیم که نقشه اورجینال و اختصاصی ایرانی طلب می کردند . حتی نام طرحی که به آنها دادیم را هم عوض نکرده اند یا نام ترکی روی آن نگذاشته اند ، بلکه با همان نام و تحت عنوان فرش با طرح ایرانی به دنیا صادر می کنند . الحق و الانصاف که هم پشت جبهه و هم خط مقدم خود را تقویت کرده اند . متولیان این صنعت ، کارگاههای آموزش رایگان طراحی فرش برگزار کرده اند ، وقتی مشاهده می کنی  که دختر یا پسر ترک با علاقه در حال نقطه کردن فرضاً یک گل شاه عباسی است بر روی کاغذ شطرنجی و یا در کامپیوتر ، از طرفی خوشحال می شوی و از سوی دیگر خواه ناخواه متاثر می شوی که چرا ما در کشوری مانند ایران نه ؟!!! تنها رمز موفقیت آنها در بخش طراحی را میتوان در اهمیتی که متولیان این صنعت از یک سو و از سویی دیگر تولید کنندگان ترکیه ای به طرح و طراحی داده اند یافت و بس .

۱۰- با توجه به حضور شما در چهارمین نمایشگاه فرش ماشینی تهران، نمایشگاه را چطور ارزیابی کردید؟

به جا بود که پس از سالها کار حرفه ای در این رشته ، در نمایشگاه شرکت کنیم و به یاری خدا این امر محقق شد . از نتیجه آن بسیار راضی و خشنود هستیم و امیدواریم بتوانیم در سالهای آتی هم در نمایشگاههای داخلی و حتی خارجی شرکت کنیم و برای آن برنامه هم داریم . تعداد شرکت کنندگان در این نمایشگاه نسبت به سالهای قبل کمتر شده بود و بالطبع با توجه به کاهش قدرت خرید مردم ، تعداد بازدیدکنندگان از نمایشگاه کمتر شده بود ولیکن از سویی شاید بتوان گفت حرفه ای ترها مانده بودند. اما مدیران سایر شرکتها که خود در نمایشگاه شرکت نکرده بودند ولی برای بازدید هم آمده بودند قابل ستایش است و جای تشکر و قدر دانی دارد.

بازدید از غرفه گروه طراحی بینا به دلیل آنکه کارهای اورجینال و مدادی و رنگ و نقطه شده با قلم مو و گواش را به نمایش گذاشته بود هم مورد استقبال تولید کنندگان و هم دانشجویان و اساتید طراحی قرار گرفت و حتی مردم هم با شوق زیاد نسبت به هنر دست استقبال نشان دادند.

امسال بخش کارگاه طراحی فرش ماشینی در نمایشگاه دایر شده بود . هر چند که تولید کنندگان در حال بازاریابی و مشغولیات غرفه خود بودند ولی به جا بود تا حد اقل یک نفر را مسئول می کردند تا در این کارگاه شرکت کرده و از بحثها و نظرات مطرح شده در این کارگاه استفاده می کردند. باور کنید هر بار که به فضا و امکانات زیادی که بابت این امر اختصاص داده شده بود نگاه می کردم ، بسیار متاثر می شدم . یک لحظه فکر کنید اگر چنین اتفاقی در کشورهای اروپایی یا حتی ترکیه می افتاد آیا چنین صحنه ای را مشاهده میکردیم ؟::مصاحبه اختصاصی مجله کهن با شرکت طراحی بینا ::

چرا و تا چه وقت منتظر خواهیم بود تا دیگران بکارند و ما بخوریم . چرا ما نکاریم تا دیگران بهره ببرند ؟!

کاش مسئولین محترم و زحمتکش برگزار کننده نمایشگاه به جای آنکه در آخرین سالن و در گوشه و کنارها محلی را برای غرفه طراحی انتخاب کنند ، امیدوارم در سالهای آتی نسبت به اختصاص بهترین مکان برای غرفه طراحی اقدام کنند ، چرا که اگر روند کار بدین گونه پیش رود و طرح های تکراری و کپی و یکسان و غیر حرفه ای در نمایشگاه به نمایش درآید مطمئن باشید که روز به روز با رکود این صنعت مواجه خواهیم شد.

۱۱- در پایان هر مساله و یا مطلبی مهمی را که فکر می کنید در سوالات ما گنجانده نشده است رابیان فرمائید؟

اول به خاطر اینکه بازهم بنده و به طور کلی گروه طراحی بینا را قابل دانستید و فرصت را در اختیار ما قرار دادید تا به اظهار نظرات خود بپردازیم بسیار سپاسگذارم .

آنچه از سوی بنده به نمایندگی از گروه طراحی بینا گفته شد ، تنها درددلی خالصانه بود و دلسوزی ما به سهم خود نسبت به این صنعت . که البته در مصاحبه قبلی متاسفانه بخشی از آنچه را که عقیده ما بود و گفتیم را متاسفانه وارونه تعبیر کردند ، بدون آنکه منظور واقعی ما را بدانند نسبت به ما بد بین شدند و قضاوتی ناحق کردند .  از همه شما خوانندگان عزیز خواهشمندم در صورتیکه نسبت به آنچه دیگران می گویند یا می نویسند به جای نقد و بررسی در خفا و بدون حضور گوینده یا نویسنده بیائیم تا با دعوت یکدیگر سخنان و اعمال یکدیگر را به نقد و بررسی بنشینیم. پذیرای قدوم سبزتان هستیم .

مصاحبه اختصاصی مجله کهن با شرکت طراحی بینا

تحریریه مجله ۷۷۲۴۵۷۸۰

دوست عزیز لطفا در صورت کپی کردن این مطلب منبع را ذکرکنید.