ممنوعیت وارداتی تا اطلاع ثانوی
روزنامه آرمان در صفحه اقتصاد به منظور بررسی اقدام های صورت گرفته به وسیله مسوولان برای مهار واردات بی رویه و حمایت از تولید کنندگان داخلی به گفت وگو با احمد پور فلاح پرداخت.
در این گفت وگو که در شماره سه شنبه ۱۵ تیر ۱۳۹۵ هجری خورشیدی با عضو اتاق بازرگانی منتشر شد، آمده است: در حال حاضر با یک رکود در کشورمان روبه‌رو هستیم. با توجه به رکود حاکم در کشور تولیدات داخلی در انبارها انباشته شده اند. از طرف دیگر می‌توان یکی از دلایل رکود در اقتصاد را افزایش روزافزون واردات در کشور دانست که در دولت گذشته افزایش چشمگیری داشت. در همین راستا روز گذشته قائم مقام وزیر صنعت از ارسال فهرست ۸۷۰ قلمی کالاهای دارای مشابه تولید داخلی به دولت خبر داد و گفت که در صورت تایید دولت با واردات این کالاها مقابله می‌شود. احمد پورفلاح، عضو اتاق بازرگانی در گفت و گو با «آرمان» در این زمینه توضیحاتی ارائه می‌دهد.
**قائم مقام وزیر صنعت از ارسال فهرست ۸۷۰ قلمی کالاهای دارای مشابه تولید داخلی به دولت خبر داد و گفت که در صورت تایید دولت با واردات این کالاها مقابله می‌شود. ارزیابی شما چیست؟
به طور کلی، اگر اقتصاد سالم و روان باشد محدودیت و ممنوعیت وارداتی معنایی ندارد. اگر ما به طرف اقتصاد بازار و تعیین قیمت ها توسط عرضه و تقاضا حرکت می‌کنیم، باید محدودیت و ممنوعیت واردات را رها کنیم. متاسفانه شرایط ویژه ای در اقتصاد ایران حاکم است که می‌طلبد چنین اقداماتی را انجام دهیم. به طور مثال، اگر امروز تولید کنندگان ما به دلیل رکود حاکم در اقتصاد با عرضه بسیار بیشتر از تقاضا مواجهند و انبارهایشان پر است باید ممنوعیت در واردات را اعمال کنیم. اگر در چنین شرایطی محصولات مشابهی را که در کشورمان تولید می‌شود وارد کنیم هم نیروی کار و هم سرمایه گذار داخلی متضرر می‌شوند.
برای مصارف بخش خصوصی نیز به طور مثال اگر تولید دستمال کاغذی را بیشتر از تقاضا داریم لزومی ندارد از مبادی رسمی جنس مشابه وارد کشور کنیم و تولیدکننده خود را تحت فشار قرار دهیم. البته این اقدام بسیار دیر در دستور کار دولت و مسئولان مربوطه قرار گرفته است. راهکار اصلی ابتدا ساماندهی نظام تولیدی کشورمان است و سپس باید به تدریج به سمت ارتباط با W.T.O حرکت کنیم. باید به شرایط آرمانی و ایده‌آل برسیم که اجازه دهیم هر جنسی وارد کشور شود و استفاده از آنها را به مصرف‌کننده واگذار کنیم.
به عبارت دیگر مصرف‌کننده باید انتخاب کند از چه کالایی استفاده کند و ما فقط باید شرایط را برای انتخاب بهتر مصرف کننده فراهم آوریم. مصرف کننده باید بداند کدام کالا را استفاده کند یا از استفاده از چه محصولی باید پرهیز کند.
متاسفانه باید گفت این در شرایط امروز اقتصاد ایران امکان‌پذیر نیست. ایران در حال حاضر در شرایط استثنایی قرار دارد و هشت سال تحریم را پشت سر گذاشته است. متاسفانه هنوز کمرنگ شدن تحریم را در فضای کسب و کار نمی‌بینیم. بنابراین برای اینکه مصرف کننده به دنبال کالاهای خارجی و وارداتی نرود باید از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها استفاده کنیم. باید شرایطی در کشور به وجود بیاوریم که تولید کننده داخلی شرایط مانور برای تولید خود داشته باشد. به‌طور کلی، در چنین شرایطی کاملا موافق ممنوعیت‌های وارداتی هستم، اما در شرایط عادی و سلامت اقتصادی یکی از مخالفان ممنوعیت در واردات و صادرات بودم و هستم.
**به نظر شما می‌توانیم تغییر در تعرفه های وارداتی را جایگزین ممنوعیت های وارداتی کنیم؟
در حال حاضر یکی از اقسام محدودیت های وارداتی، افزایش تعرفه‌هاست. مسلم است که به عنوان مثال نمی‌توانیم واردات فرش ماشینی را به طور ۱۰۰ درصد ممنوع کنیم، اما می‌توانیم تعرفه های واردات آن کالا را تا حد امکان افزایش دهیم. بنابراین می‌توانیم با افزایش تعرفه از محصولات وارداتی که مشابه آنها در داخل تولید می‌شود، جلوگیری کنیم.
مهم‌ترین نکته ای که در این رابطه باید به آن توجه کنیم این است که هر چه تعرفه‌ها افزایش پیدا کند باید نگران مبادی ورودی غیر رسمی باشیم. اکنون که تولیدکننده در شرایط کنونی به شدت متضرر شده و با انبارهای پر از کالای خود رو به رو شده بهتر است از ورود کالا های مشابه به داخل کشور جلوگیری کنیم. این اقدام هم به گمرک و افرادی که در مرز ها مشغول به کار هستند، مربوط می‌شود.
**با توجه به اینکه به ممنوعیت واردات کالاهای مشابه در شرایط کنونی اشاره کردید، به نظر شما این ممنوعیت ها موجب افزایش قاچاق نمی‌شود؟
این را در نظر داشته باشید که ما نمی‌توانیم به دلیل اینکه یک پدیده منفی در اقتصادمان داریم، از اخذ یک تصمیم درست جلوگیری کنیم. درست است که در شرایط عادی قاچاق اقتصاد ایران را آزار می‌دهد. به هر حال باید مساله قاچاق به افرادی که در مرزها زحمت می‌کشند محول شود، اما به طور طبیعی ما در مورد یک اقتصاد سلامت بحث می‌کنیم.
کشور هایی که به W.T.O پیوستند زمانی که لازم است به‌طور مثال برای حمایت از تولید داخلی ورود گندم را از آمریکا یا ورود سیب را از فرانسه ممنوع می‌کنند. این موضوعات در بلند مدت موجب می‌شود تا سرمایه‌گذار داخلی نتواند به خوبی فعالیت کند و در ادامه باعث جلوگیری از ورود سرمایه‌گذار خارجی نیز خواهد شد. به طور کلی این ممنوعیت‌ها مزایای بیشتری دارند که می‌توانیم ریسک قاچاق را هم بپذیریم.
**بهتر نیست که تولید کشورمان را ساماندهی کنیم و محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های وارداتی را رها کنیم تا تولیدات داخلی در رقابت با تولیدات خارجی بتوانند کیفیت خودشان را افزایش دهند؟
این مساله ای که اشاره کردید ایده آل است، اما بحث بر سر کیفیت محصولات نیست. به عنوان مثال کاشی و سرامیک ایران در سراسر دنیا از بهترین کیفیت برخوردار است، اما در حال حاضر رونق در بازار کاهش چشمگیری داشته است. به دلیل محدودیت‌های تحریم، هزینه‌های سر بار و عدم حمایت از صادرکننده، تولیدکننده نه شانسی در فروش در داخل کشور دارد و نه می‌تواند به صادرات دل خوش کند. در واقع به جز کاشی و سرامیک ما اقلام زیادی داریم که از نظر کیفی در دنیا حرف اول را می‌زنند، اما به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد شانس صادرات ندارند.
با این شرایط تولیدکنندگان داخلی قدرت مانور در جهان را ندارند و شانس صادرات خود را از دست داده اند. همانطور که گفته شد باید به W.T.O بپیوندیم و در های اقتصادی را باز کنیم. به نظر می‌رسد این اقدام در شرایط کنونی بهترین راه است و چاره ای جز ممنوعیت وارداتی نداریم. البته باید ریسک قاچاق را بپذیریم و باید تولیدکننده بیمارمان را حمایت کنیم.
**با توجه به اینکه شما یکی از فعالان اقتصادی موفق در شرایط رکودی اقتصاد ایران هستید، شرایط تولید کشور را امیدوار کننده می‌دانید؟
به طور کلی بعد از برجام از سرعت بالای معضلات اقتصادی در کشورمان کاسته شده اما باید اذعان داشت که آهنگ رشد، بهبود و رسیدن به فضای توسعه مطلوب کند است. برخی تصور می‌کردند در عرض چند هفته راه توسعه اقتصادی در کشور طی می‌شود که این اشتباه بود. من از کسانی بودم که تاکید داشتم در شرایطی که تحریم ها برداشته شود فقط سه تا چهار سال زمان میبرد تا به شرایط عادی برسیم. البته باید توجه داشت که اگر تحریم ها لغو شود فقط ۳۰ تا ۳۵ درصد از مشکلات اقتصادی ایران برطرف می‌شود و ۶۵ درصد مشکل زیرساختی داریم.
در نتیجه باید گفت که با شرایطی که مشاهده می‌شود می‌توان نگاه خوشبینانه داشت. برای این کار باید دست دولت باز شود و از فشار های گوناگونی که در تمام بخش ها به آن وارد می‌شود، کاسته شود. به طور کلی دولت اگر بتواند مسائل مربوط به یارانه ها را سامان دهد و بتواند خود را کوچک کند می‌توانیم به بهبود شرایط اقتصادی امیدوار باشیم.
