نساجی آذربایجان شرقی دیگر رونقی ندارد / اغلب کارخانه های بزرگ این صنعت در رکود یا تعطیلی کامل به سر می برند

نویسنده: سعیده دلال علیپور

با وجود این که صنعت نساجی یکی از قدیمی ترین صنایع استان آذربایجان شرقی است، اما این روزها به دلایل مختلف، اغلب کارخانه های بزرگ این صنعت در حال رکود یا تعطیل کامل به سر می برند.

رئیس هیات مدیره انجمن تخصصی نساجی آذربایجان شرقی در این باره می گوید: از قدیم الایام منطقه آذربایجان به دلیل واقع شدن در مسیر جاده ابریشم نقش زیادی در توسعه این صنعت داشت، به طوری که در آن دوران قسمت عمده نیاز بازارهای داخلی و خارجی از طریق صنعت نساجی این منطقه تامین می شد و آثار باقی مانده در موزه های داخلی و خارجی از قدمت هزاران ساله فرش دستباف و ابریشم و نیز منسوجات کلاقه ای که مختص آذربایجان است، حکایت دارد.

سید حسین پروینی می افزاید: متاسفانه باتوجه به مشکلات ساختاری و نبود برندهای ثبت شده پوشاک در استان و نبودحمایت از طراحی و مد و ورود اجناس قاچاق از کشورهای ترکیه و چین و آسیای شرقی اقبالی برای تولیدات نساجی با ارزش افزوده بالاوجود ندارد و این باعث شده تولیدات این صنعت نیاز مصرف کنندگان را تامین نکند.

یوسف دارابی، مدیرعامل یکی از کارخانه های بزرگ نساجی استان نیز در این باره اظهار می دارد: متاسفانه چندسالی است فقط تعداد انگشت شماری از کارخانه های بزرگ در سطح استان فعالیت می کنند و عمده کارخانه های بزرگ در حال رکود یا توقف کامل بسر می برند، اما در سطح کارگاهی، هنوز هم تعداد زیادی کارگاه در حال فعالیت است که عمده محصولات تولیدی آنها در داخل مصرف می شود و به غیر از موارد جزئی هیچ گونه صادراتی به خارج از مرزهای کشور وجود ندارد.

مریم امیری رئیس اداره توسعه صنعتی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز با اشاره به این که هم اکنون حدود ۹۱۴ واحد دارای پروانه بهره برداری است که ۶۵۰ واحد آن در تبریز است، می گوید: هرچند از زمان تاسیس اولین کارخانه ریسندگی و بافندگی به شکل مدرن در تبریز بیش از یکصد سال می گذرد و از آن زمان به بعد بر رونق و توسعه آن افزوده شد اما امروزه می بینیم که این واحدها بتدریج به تعطیلی کشیده می شود.

امیری تصریح می کند: با این حال آذربایجان و بخصوص تبریز، همچنان قطب صنعت بافندگی است و در زمینه تولید حوله ، کش ، قیطان و نوار حرف های زیادی برای گفتن دارد.

فرسوده بودن ماشین آلات

رئیس اداره توسعه صنعتی سازمان می افزاید: توسعه یک صنعت منوط به ورود تکنولوژی مدرن و به روز کردن تجهیزات و ماشین آلات است و چون در صنعت نساجی به غیر از صنایع گونی بافی پلی پروپیلن و چند واحد دیگر اکثر ماشین آلات فرسوده و مستعمل است و قابلیت رقابت از لحاظ تکنولوژی، مصرف کارگر و مصرف انرژی با نمونه های مشابه خارجی را ندارد، لذا در صورت گشایش اعتبار بسیاری از مشکلات مربوط به نوسازی ماشین آلات حل خواهد شد.

پروینی، رئیس هیات مدیره انجمن تخصصی نساجی استان نیز با اشاره به فرسوده بودن تجهیزات و ماشین آلات نساجی در استان می گوید: به طور متوسط عمر ماشین آلات نساجی در استان حدود ۲۰ سال است در حالی که طبق استاندارد اگر بیشتر از ده سال از این ماشین آلات کار کشیده شود بازدهی و کارایی خود را از دست می دهد.

وی ادامه می دهد: بنابر این می توان ادعا کرد وضع صنعت نساجی در استان چندان مطلوب نیست. زیرا باتوجه به قدمت ماشین آلات و فرسوده بودن آنها و کمبود مواد اولیه و مشکلات نقدینگی کارخانه ها، بیش از ۳۰ درصد واحدهای نساجی غیرفعال و بخشی نیز نیمه فعال است.

وی به عمده ترین مشکلات فعالان این عرصه اشاره می کند ومی گوید: علاوه بر مستهلک بودن ماشین آلات یا به روز نبودن تکنولوژی، کمبود نقدینگی، مشکل تامین مواد اولیه مرغوب بخصوص انواع نخ یا پنبه مرغوب، مشکلات تامین و ورود قطعات یدکی و عضو نبودن در سازمان تجارت جهانی که صادرات را محدود به کشورهای همجوار کرده است، از دیگر مشکلات است.

پروینی دامپینگ محصولات انباری کشورهای ترکیه، چین، هندوستان و قاچاق منسوجات و پوشاک، فراهم نبودن بستر کسب و کار و قوانین دست و پاگیر، فراهم نبودن ارتباطات مالی وپولی صنعتی و تکنولوژیک با کشورهای توسعه یافته و دسترسی نیافتن به بازارهای هدف، بالابودن بهره بانکی برای بخش تولید و کمبود نقدینگی کارخانه ها و مشکلات سیستم بانکی و نیز نهادینه نکردن فرهنگ تولید ملی، افتخار ملی و اشتغال فرزندان این مرز و بوم برای مصرف کالاهای استاندارد ملی را از عمده مشکلات صنعت نساجی در استان برمی شمرد.

ورود کالاهای بی کیفیت

دارابی، مدیرعامل یکی از کارخانه های نساجی استان نیز در این رابطه معتقد است: یکی از مهم ترین مشکلات این صنعت نیاز آن به مبالغ زیاد نقدینگی برای سرمایه در گردش و خرید مواد اولیه، قطعات یدکی، پرداخت حقوق و مزایا و سایر هزینه های جانبی است که با افزایش نرخ ارز که باعث شد نیاز به نقدینگی حداقل سه تا چهار برابر افزایش یابد و با در نظر گرفتن میزان نقدینگی ثابت برای هر واحد تولیدی لطمات جبران ناپذیری به آنها وارد شد به طوری که مدیران این واحد ها یا واحدهای خود را تعطیل کردند یا مجبور به تامین نقدینگی خود از بازارهای غیررسمی شدند.

وی می افزاید: از طرفی به دلیل شوک های اعمال شده به صنعت در چند دوره متوالی اکثریت قریب به اتفاق کارخانه ها دارای معوقات بانکی انباشته شده زیادی است که با وجود صرف وقت و انرژی زیاد مدیران این واحدها در تعامل با موسسات مالی هنوز لاینحل باقی مانده است.وی درباره راهکارهای توسعه این صنعت می گوید: به نظر من ایجاد رغبت در سرمایه گذاران، ایجاد تشکل های صنفی فعال در سطح استان، کمک به نوسازی کارخانه ها و کارگاه های فعال، ایجاد بانک اطلاعاتی صنایع نساجی، تشویق به برندسازی و مصرف کالاهای ایرانی، از جمله مواردی است که می تواند در رشد و شکوفایی این صنعت در استان موثر باشد.

دارابی با تائید بی کیفیت بودن محصولات نساجی وارداتی می افزاید: متاسفانه این گونه محصولات سلیقه مصرف کننده نهایی را بشدت پایین آورده و هیچ نهادی تاکنون به این وجه واردات توجه جدی نکرده است.

از آنجا که واردات محصولات نساجی با پشتیبانی کشور صادرکننده صورت می گیرد و هیچ نظارتی در این زمینه در گمرکات وجود ندارد باعث ورشکستگی صنعت داخلی می شود.