نساجی، ظرفیتی برای اشتغال؛

صنعت نساجی در ایران با توجه به ظرفیت های موجود می تواند زمینه بسیار خوبی برای کاهش آمار بیکاری و راهکاری مناسب برای جبران بخشی از کاهش درآمدهای ارزی ناشی از تحریم های ظالمانه باشد.
به گزارش مجله نساجی کهن به نقل از ایرنا، در حالی که نساجی با حدود یک قرن سابقه در کشورمان ، پنج درصد سرمایه گذاری های بخش صنعت را در اختیار دارد، ۱۳درصد اشتغال واحدهای صنعتی نیز مربوط به این حوزه است.
بر اساس آمار موجود، متوسط هزینه مورد نیاز به منظور ایجاد اشتغال برای یک نفر در صنعت نساجی حدود ۲۵ درصد از متوسط هزینه ایجاد اشتغال یک نفر در کل صنعت کشور است.
آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) حاکی است؛ امسال با وجود چالش های ناشی از جنگ روانی و تحریم های اقتصادی، صادرات محصول نساجی کشور در ۹ ماهه سال ۱۳۹۷، ۲۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشت و این امر بیانگر ظرفیت های بالای این حوزه است.
به گفته مدیرکل صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت، هفت هزار و ۹۰۰ واحد تولیدی فعال نساجی در ایران وجود دارد که اقدام لازم برای تأمین مواد اولیه و سرمایه در گردش این واحدها برنامه ریزی شده است.
افسانه محرابی اظهار کرد: با حل مشکل تجارت و بازرگانی جهانی، صنعت نساجی در زمینه های واردات، صادرات و نصب ماشین آلات جدید گسترش پیدا کرد و مشکل مالی و بانکی آنها هم کمتر شد.

نساجی بهترین راه برای عبور از تحریم
همچنین مدیر دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری یزد گفت: در دوره قبلی تحریم و بر اساس آمار رسمی، ۷۰۰ دستگاه ماشین بافندگی و در آمار غیررسمی، دو هزار دستگاه ماشین بافندگی بدون حمایت دولت وارد کشور شد.
سید حسین دشتی با اشاره به اینکه صنعت نساجی، ظرفیت گسترش و مقاومت در شرایط تحریم را دارد، تدوین نقشه راه و مشخص شدن وظایف دستگاه ها را در توسعه نساجی با اهمیت خواند.
وجود کارخانه های قدیمی و با سابقه نساجی در یزد و نیز به دلیل ظرفیت بالا در اشتغال خصوصاً مشاغل خانگی، کمک بسیار مطلوبی برای توسعه و عبور از تحریم های اقتصادی است.
یزد از گذشته، نه تنها به سبب معماری ویژه و بنا‌های باستانی که بخشی از آن ثبت جهانی شد، بلکه به سبب وجود صنایع گوناگون از جمله صنعت بافندگی و نساجی معروف و شناخته شده است.
هر جای ایران نامی از ترمه، روفرشی و دستمال به میان آید، نام یزد نیز با آن همراه خواهد بود و این امر بیانگر اهمیت آن در استان و جایگاه آن در میان مردم است.
۲۵ درصد سهم اشتغال یزد و فعالیت ۲۳ هزار نفر در این حوزه، مبیین جایگاه نساجی در میان یزدی هاست و ورود آن به برخی خانه ها و محلات به عنوان شغل خانگی همچنان ادامه دارد.

** سهم ۲۷ درصدی یزد از تولیدات نساجی کشور
رئیس سازمان صمت یزد با اشاره به رتبه دوم استان با تولید ۲۷ درصد محصول این صنعت در کشور، به ایرنا گفت: هم اکنون ۶۶۲ واحد نساجی استان پروانه بهره برداری دارد؛ اگر صنوف مرتبط را به آن اضافه کنیم این تعداد به چهار هزار و ۳۰۹ واحد می رسد.
محمدرضا علمدار یزدی می گوید: هم اکنون در سه هزار و ۲۹۰ واحد تولیدی و صنعتی فعال استان بیش از ۱۰۰ هزار نفر مشغول کار هستند
وی با بیان اینکه فعالیت نساجی صنعتی از سال ۱۳۰۴ خورشیدی در ایران آغاز شد، اظهار کرد: از همان زمان فعالیت نساجی صنعتی نیز در یزد آغاز شد و امروز از پیشگامان آکادمی و صنعتی این بخش محسوب می شود.

** تمایل سریلانکا به خرید پارچه های خام در یزد
همچنین سفیر سریلانکا در تهران در نشستی با فعالان حوزه اقتصادی استان یزد توسعه روابط اقتصادی کشورش با یزد را به نفع مردم این استان و جمهوری اسلامی دانست.
«محمد شریف انیس» اضافه کرد: تلاش‌ها برای زمینه‌سازی مناسب برای سرمایه‌گذاری، انجام توافق‌های لازم و ارتباط با فعالان صنعتی و تولیدی مد نظر است.
وی، بیشترین صادرات کشورش را پوشاک ذکر کرد و یادآور شد: این کشور برای توسعه و فعالیت تجاری و بازرگانی به پارچه خام نیاز دارد و یزد در این زمینه از توانایی‌های خوبی برخوردار است.

** ۱۰ درصد سرمایه گذاری یزد در حوزه نساجی
هم اکنون نساجی سهم هشت درصدی تولید ناخالص داخلی استان و سهم ۴۲ و ۲۷ درصدی در میان صنایع فلزی و غیرفلزی را داراست.
مشاور مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی یزد در باره تأثیر اشتغال صنایع نساجی استان به ایرنا اظهار کرد: از ۹ هزار و ۸۱۸ واحد نساجی کشور، حدود دو هزار واحد آن در استان قرار دارد.
الهه اسلامی افزود: در مجموع ۱۰ درصد سرمایه گذاری یزد و ۲۵ درصد سهم اشتغال استان مربوط به این حوزه است.
وی می گوید: هم اکنون حدود ۲۳ هزار نفر در این صنعت، مشغول به کار هستند و نساجی بیشترین سهم اشتغال نسبت به سرمایه گذاری را دارد.
مشاور مدیرکل تعاون یزد خاطرنشان کرد: استان، رتبه نخست تولید محصول سنتی و رتبه دوم تولید پارچه پنبه ای، الیاف مصنوعی، ریسندگی نخ پنبه و پلی استر را داراست.
اسلامی تصریح کرد: نساجی از نظر عوامل فیزیکی، شیمیایی و ارگونومی جزو مشاغل سخت و زیان آور به حساب می آید و این امر در نبود انگیزه ورود دانش‌آموختگان این رشته به بازار کار اثرگذار است.

** اشتغال بالا با سرمایه گذاری پایین در نساجی
همچنین رئیس انجمن نساجی استان از یزد با عنوان شهر نساجی یاد و اظهار کرد: پایین بودن قیمت تمام شده کالا، بازار خوب صادرات، وجود کارگر و انرژی ارزان، نیاز اندک به ارز، نبود آلودگی زیست محیطی، کم آبخواه بودن (جز مرحله رنگریزی و تکمیل)، ارزش افزوده بالا و مزیت نسبی به دلیل مشتقات نفتی مواد اولیه از مزایای این صنعت است.
مجتبی دستمالچیان در گفت وگو با خبرنگار ایرنا یادآور شد: در صنایع نساجی، نسبت میزان اشتغال به حجم سرمایه گذاری بالاست و به ازای تولید هرکیلو گرم پارچه پیراهنی، ۱۵ نفر مشغول کار هستند.
وی خاطرنشان کرد: صنایع پوشاک با توجه به نیروی انسانی بالا، سرمایه پایین، ارزش افزوده آن حدود سه برابر است و یزد ظرفیت توسعه صنعت پوشاک را نیز داراست.
به اعتقاد رئیس انجمن نساجی یزد، دلیل رکود این صنعت ناشی از کاهش ارزش افزوده صنعت نساجی و گرانی مواد اولیه در بازه زمانی ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۲ است.

** فعالیت دو هزار واحد نساجی در یزد/ پاسخگوی ۷۰ درصد نیاز کشور
به گفته دستمالچیان، هم اکنون یکهزار و ۹۶۴ واحد کوچک و بزرگ نساجی در استان وجود دارد که بدون هیچ اتکایی به دولت، فعالیت می کنند و از مشتریان خوش حساب بانک ها هستند.
وی با بیان اینکه سرمایه گذاری در احیای واحدهای نساجی تا استفاده کامل از ظرفیت کامل تولید این واحدها باید در اولویت باشد، ادامه داد: در صنعت کاشی، ۷۰ درصد مازاد نیاز داخلی تولید وجود دارد اما در صنعت نساجی اگر با تمام ظرفیت کار شود، تنها ۷۰ درصد نیاز بازار داخلی تأمین می شود.

** یزد، قطب تولید شال و روسری کشور
این صنعتگر یزدی با بیان اینکه یزد، قطب تولید شال و روسری ایران است و با توسعه چاپ دیجیتال می تواند ارزش افزوده بالایی ایجاد کند، می گوید: برندسازی، توسعه تولید گرانول پلی استر و پلی پروپیلین، تجهیز خطوط ریسندگی الیاف کوتاه، خطوط ذوب ریسی نخ پلی استر، خط آهارزنی و چله کشی و خط چاپ و تکمیل مدرن در توسعه صنعت پوشاک بسیار مهم است.
دستمالچیان با بیان اینکه نساجی در شرایط تحریم به دلیل کاهش میزان قاچاق (به علت افزایش نرخ ارز و موانع نقل و انتقال مالی) قوی تر می‌شود، درباره نقاط ضعف معتقد است: کامل نبودن چرخه تولید در نساجی و تبدیل نشدن پارچه به کالای نهایی از مهمترین این نقاط ضعف است.
وی، نداشتن راهبرد، راهکار و ایجاد زمینه کپی کاری و تضعیف شرکت های رقیب، نبود خلاقیت در فارغ التحصیلان رشته نساجی و ضعف دانش و سرمایه را از دیگر چالش ها عنوان کرد.
رئیس انجمن نساجی یزد از ایجاد دهکده نساجی با حضور نمایندگی تمام واحدهای این حوزه برای غلبه بر واسطه ها و تأسیس تعاونی تأمین نیاز واحدهای نساجی برای خرید گروهی مواد اولیه و حمایت از کارگاه های ضعیف تر خبر داد.

** نساجی صنعت آینده ساز برای یزد
عضو هیأت علمی دانشگاه یزد بر این باور است: صنعت نساجی ،صنایع تکمیلی و تبدیلی در حوزه مواد غذایی می تواند در کنار توسعه بخش خدمات از جمله صنایع آینده ساز استان باشد.
سعید عطار افزود: احتمال اثر تحریم بر صنعت نساجی به دلیل ممنوعیت نقل و انتقال مالی و عدم شفافیت در اقتصاد ایران وجود دارد.
وی با بیان اینکه نقشه راه صنعت نساجی باید مسیر مشخصی داشته باشد، مشخص شدن مشکل یا چالش اصلی که کاتالیزوری برای حل دیگر مسائل باشد را کارکرد اصلی نقشه راه برشمرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: فرض کنیم مشکل اصلی صنایع نساجی، عدم استفاده از ظرفیت های موجود است و اگر بپرسیم که دلیل چیست، آنگاه می توانیم به لایه زیرین این مساله پی برد.
عطار خاطر نشان کرد: بر اساس آخرین نسخه سند آمایش استان، اغلب صادرات حوزه نساجی را واسطه ها انجام می دهند که این روش، چالش بزرگی برای برندسازی و حفظ ارزش افزوده این صنعت است.

** نبود گزارش از روند رشد مصرف پوشاک
عضو انجمن نساجی استان یزد نیز ناآگاهی به مسائل روز را معضل اصلی صنعت نساجی دانست و گفت: تقاضای جهانی پوشاک در سال ۲۰۱۷ معادل ۱.۸ تریلیون دلار و برای سال ۲۰۲۵ میلادی ۲.۵تریلیون دلار پیش بینی شده است.
علیرضا فرخ‌نیا با بیان اینکه آمریکا با ۳۴۱ میلیارد دلار تقاضا، بزرگ ترین مصرف کننده پوشاک در جهان است، افزود: سهم پوشاک در تجارت جهانی ۵۷ درصد است.
وی اضافه کرد: در ایران هیچ آماری از روند رشد مصرف پوشاک وجود ندارد؛ بنابر این نمی توان سیاست گذاری مناسبی در این صنعت انجام داد. با این حال حرکت نساجی به سمت محصول نهایی به دلیل اشتغال بالای زنان، کم آب بر بودن و ارزش افزوده بالا، قابل توجیه است.
این کارشناس امور اقتصادی در عین حال با تأکید بر لزوم شناخت شرایط موجود و پیشرفت دنیا در صنعت پوشاک و تدوین برنامه راهبردی و تهیه نقشه راه، نبود انگیزه در دانش آموختگان دانشگاهی را از معایب نساجی عنوان کرد.
به هر حال به نظر می رسد با توجه به اینکه یزد به لحاظ نساجی کاملترین تنوع در انواع رشته‌ها را در ایران دارد و از سوی دیگر ظرفیت بالای نیاز داخلی پوشاک در کشور در کنار مزایای زیاد آن همچون پایین بودن قیمت تمام شده کالا، بازار خوب صادرات، کارگر و انرژی ارزان، نیاز اندک به ارز، نبود آلودگی های زیست محیطی، کم آبخواهی و ارزش افزوده بالا، این صنعت می تواند راهکار مناسبی برای دور زدن تحریم ها باشد.
یزد که دومین استان تولید کننده انواع محصول نساجی است، می تواند با طراحی های جدید و شناسایی بازارهای متنوع، زمینه رشد صادرات و افزایش درآمدزایی این صنعت را فراهم کند.