هر سال افزایش صادرات داشتیم

وزیر صنعت، معدن و تجارت گزارشی از عملکرد هشت ساله این وزارتخانه ارائه داد.

بخشی از متن سخنان مهدی غضنفری در جلسه اخیر رییس جمهوری و هیات دولت در حضور مقام معظم رهبری به این شرح است:

گزارشی که از صنعت، معدن و تجارت کشور ارایه می کنم بیشتر عملکرد هشت ساله است و کمتر به وضعیت جاری می پردازد. اگر فرصتی بود به وضعیت جاری اشاره می کنم. این گزارش حالت مقایسه ای دارد. همانطور که انتظار می رفت در پایان دولت این گزارش به محضر شما ارایه شود.

دراین فصل‌بندی ساده، نخست به سرمایه گذاری اشاره می کنم که منجر به چه مقدار ظرفیت شده و سپس ظرفیت هایی که منجر به تولید و نهایتا تجارت خارجی یا صادرات می شود و تجارت داخلی یا واردات محور بعدی گزارش را در بر می گیرد.

در حوزه سرمایه گذاری آمارها نشان می دهد که در دولت های هفتم و هشتم ۱۶ هزار میلیارد تومان در صنعت و معدن سرمایه گذاری داشتیم. عدد مشابه برای سرمایه گذاری دراین حوزه در دولت نهم و دهم ۱۱۵ هزار میلیارد تومان است که رشد ۷.۲ برابری را نشان می دهد.

این سرمایه گذاری منجر به احداث واحدهای تولیدی شده که اصطلاحا از طریق پروانه های بهره برداری شناسایی می کنیم در دولت های هفتم و هشتم بیش از ۳۲ هزار پروانه بهره‌برداری صادر شد که این مجوزها در هشت سال اخیر به ۵۵ هزار پروانه بهره برداری رسید. این تعداد با رشد ۱.۷ برابری نشان می دهد که سرمایه گذاری انجام شده منجر به احداث کارگاه و کارخانه شده است .

افزایش تولید خودرو، فولاد، سیمان و مس

میزان سرمایه گذاری انجام شده منجر به ظرفیت سازی خیلی خوبی در حوزه تولید شده که برخی از این شاخص ها را اشاره می کنم. مثلا در تولید خودرو در انتهای سال ۱۳۸۳ که آغاز کار دولت نهم بود، ظرفیت سالانه ۹۶۰ هزار دستگاه بود و این شاخص در پایان سال ۱۳۹۱ به دو میلیون دستگاه رسید. یعنی ظرفیت تولید خودرو بیش از دو برابر شد ظرفیت هشت سال قبل از آن از ابتدای سرمایه گذاری از ۴۰ سال قبل تا پایان سال ۱۳۸۳ بود .اما ظرفیت جدید مربوط به دولت های نهم و دهم است.

ظرفیت تولید فولاد نیز در پایان سال ۱۳۸۳ حدود ۱۰ میلیون تن بود که در سال ۱۳۹۱ با رشد دو برابری این ظرفیت به حدود ۲۴ میلیون تن افزایش یافت. همچنین ظرفیت تولید محصولات فولادی به عنوان حلقه های بعدی تولید فولاد در سال ۱۳۸۳ حدود ۱۳میلیون تن بود که در سال ۱۳۹۱ با رشد بیش از دو برابری به بیش از ۳۳ میلیون تن رسید.

همچنین ظرفیت تولید سیمان درانتهای سال ۱۳۸۳ حدود ۳۳ میلیون تن بود که با رشد بیش از دو برابری این ظرفیت در سال ۱۳۹۱ به بیش از ۸۰ میلیون تن افزایش یافت. یه خاطر دارم که یکی از کارهای ما در وزارت بازگانی این بود که چگونه تولیدات محدود سیمان در آن سال ها را توزیع کنیم چرا که باید به نحوی توزیع می شد که به پروژه ها برسد اما در حال حاضر صادرات سیمان ۱۵ میلیون تن است.

تولید مس کاتدی در سال ۱۳۹۱ نیز با رشد ۱.۵ برابری به ۲۵۵ هزارتن رسید. این رقم در پایان سال ۱۳۸۳ حدود ۱۹۰ هزارتن بود. ظرفیت تولید کاشی و سرامیک در دولت های هفتم و هشتم ۱۷۶ میلیون متر مربع بود که این ظرفیت تولید در سال ۱۳۹۱ با رشد بیش از دو برابری به ۳۸۰ هزارتن رسید.

اما اینکه آیا این ظرفیت سازی ها منجر به تولید شده یا خیر؟ آیا نبض تولید کارمی کند و آیا واقعا صنایع در حال گردش هستند و تولید مشغول کار است، باید عرض کنم که در کل دولت هفتم و هشتم ۵۶ میلیون تن فولاد تولید شد درحالی که در خلال کار دولت نهم و دهم ۹۳ میلیون تن فولاد تولید شد که رشد نزدیک به ۱.۷ برابری را نشان می دهد واقعا رخ داده و تولید به بازار آمده است. حجم تولید سیمان در دولت های نهم و دهم نیز با رشد دو برابری به ۴۰۰ میلیون تن رسیده است. این رقم در دو دولت قبل از آن ۲۰۳ میلیون تن بود .

در باره مقادیر تولید خودرو و سواری نیز باید عرض کنم که این رقم دردولت های نهم و دهم نسبت به هشت سال قبل از آن با رشد سه برابری از ۳.۳ میلیون دستگاه به ۱۰ میلیون دستگاه رسید. همچنین حجم تولید یخچال ، ماشین لباسشویی و تلویزیون به عنوان چند قلم لوازم خانگی در دولت های هفتم و هشتم ۱۹ میلیون دستگاه بود حال آنکه در هشت سال اخیر با رشد ۱.۴ برابری به ۲۷ میلیون دستگاه افزایش یافت.

وضعیت معدن در هشت سال اخیر

نکته مهم بحث معدن است که می تواند کاملا جانشین نفت شود، قدرت ارز آوری خیلی خوب و اشتغالزایی خیلی بالایی دارد در مورد معدن آمارها همین وضعیت رشد را نشان می دهد. به عنوان مثال میزان پروانه های اکتشاف در حوزه معدن در دولت های نهم و دهم با رشد ۱.۳ برابری به میزان ۱۳هزار فقره رسید. این عدد در دولت های هفتم و هشتم ۱۰ هزار فقره بود. پروانه بهره برداری به عنوان شاخصی است که آیا سرمایه گذاری منجر به ایجاد واحد تولیدی و بهره برداری شده یاخیر ؟

در دولت های هفتم و هشتم ۴.۶ هزار پروانه بهره برداری صادر شد. این پروانه ها در هشت سال اخیر با رشد ۱.۳ برابری به ۶۰۰۰ فقره رسیده است .همچنین میزان سرمایه گذاری در حوزه معدن در دولت های نهم و دهم با رشد ۶.۵ برابری از ۵۰۰ میلیارد تومان (دولت های هفتم و هشتم ) به ۳۰۳ هزار میلیارد تومان رسید.

فعالیت ۵۰۰۰ معدن در ایران

یکی از اقدامات خوبی که در دولت دهم انجام شد، اما متاسفانه دیر به سراغ آن رفتیم کارگروه معدن بود. این اقدام از افتخارات دولت دهم محسوب می شود که براساس کار این کارگروه تقریبا توانمندی معدنی تمامی استان ها و سرمایه گذاری های مورد نیاز شناسایی شده به دلیل اینکه کمی دیر این کار را آغاز کردیم خروجی های آن را برای ارایه گزارش نداریم اما به نظرم کار خیلی خوبی آغاز شده است.

همچنین تعداد معادن فعال نشان می دهد که کار معدنی چگونه است؟ در حال حاضر تعداد معادن فعال کشور ۵۰۰۰ فقره است و با توجه به اینکه این تعداد در انتهای سال ۱۳۸۳ حدود ۳۶۰۰ معدن بود، مشخص می شود که دراین خصوص رشد ۱.۴ برابری را در سال های اخیر را شاهد بوده ایم .

درباره میزان استخراج واقعی معادن نیز باید عرض کنم که این رقم در انتهای سال ۱۳۹۱ با رشد ۲.۵ برابری به ۳۹۰ میلیون تن رسید. در انتهای سال ۱۳۸۳ حدود ۱۵۶ میلیون تن بود که این رشد نشان می دهد در این زمینه کارهای خوبی انجام شده است.

هر سال افزایش صادرات داریم

صادرات غیرنفتی نیز در سال های اخیر از رشد خیلی خوبی برخوردار بود و تبدیل به یک شاخص قابل قبولی در اقتصاد کشور شد می توان روی آن تکیه کرد حتی در شرایط تحریم سال گذشته یکی از منابع ارزی ما صادرات غیرنفتی بود که تولید کنندگان می توانستند واردات خود را انجام دهند .

صادرات غیرنفتی بدون معیانات گازی در دولت هفتم و هشتم جمعا ۳۸ میلیارد دلار بود، در دولت نهم و دهم ۱۷۰ میلیارد دلار یعنی ۴.۵ برابر شد. اگر صادرات غیرنفتی را با میعانات گازی نیز در نظر بگیریم این میزان درهشت سال گذشته با رشد ۵.۷ برابری به ۲۱۵ میلیارد دلار رسید.

شاخصی که به نظرم من خیلی ارزشمند است و امیدواریم که همیشه حفظ شود ، رشد صادرات در سال های مختلف است در هشت سال نخست (دولت های هفتم و هشتم ) رشد صادرات غیرنفنتی ۱۳ درصد بود. در این سال ها رشد صادرات غیرنفتی ۲۲ درصد بود که نشان از رشد ۱۰۷ برابری دارد. این نرخ رشد یعنی اینکه هر سال افزایش صادرات داریم.

در خصوص صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز باید عرض کنم که این رقم در دولت های هفتم و هشتم ۲.۷ میلیارد دلار بود و در دولت های نهم و دهم با رشد ۷.۸ برابری به ۲۱ میلیارد دلار رسید که بیانگر توان بالای دانش و تبدیل آن به محصول و فروش در کشورهای خارجی است .

همچنین نسبت صادرات به واردات نشان می دهد که این میزان با رشد ۱۲۲ درصدی از ۰.۲۳ به ۰.۵۱ رسید و نسبت واردات به صادرات نیز با رشد منفی ۵۵ درصد از ۴.۳ به ۱.۹۵ رسیده است.

در بخش دیگری از عرایضم به طور خاص در مورد صادرات صنعتی و معدنی به جز پتروشیمی می پردازم. این آمار در سال ۱۳۸۳ برابر با ۲.۹ میلیارد دلار بود و در سال ۱۳۹۱ با رشد شش برابری ۱۷.۷ میلیارد دلار شد. یعنی اینکه سرمایه گذاری جواب داد تولید صورت گرفت و تولیدات صادر شد.

همچنین به نمونه ای از توانمندی های مهندسی کشور اشاره می‌کنم. بومی سازی در برخی صنایع مادر (بیش از ۷۰ درصد صنعت سیمان، ۶۵ درصد صنعت فولاد، ۶۵ درصد صنعت آلومینیوم و ۵۰ درصد صنعت مس) این اعداد گویای آن است که در صنعت سیمان بیش از ۷۰ درصد به تکنولوژی با توان خارجی نیاز نداریم و در حوزه فولاد، مس نیز کارخانه سازی را خودمان انجام می دهیم.

ساخت کارخانه تولیدی (سیمان ، لبنیات و …) در برخی کشورها توسط متخصصان ایرانی یکی از اقدامات خوبی است که دولت های نهم و دهم انجام شده و همچنین فهرستی از تولید کالاهای دانش بنیان یا به خارج از کشور صادر کردیم و یا اینکه برای ساخت آنها قرارداد منعقد کردیم همچون کشتی اقیانوس پیما و برخی موضوعات دیگر.

از جمله اقدامات خوبی که در این دولت انجام شد ، بهسازی نظام توزیع بود. سامانه های بسیاری به کار گرفته شد برای آنکه کالا از گمرک تا مغازه را بتوان به طور کلی کمیت و کیفیت و آن را رصد کرد.

در خصوص تحریم نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت پیشانی حملات تحریم ها بود. با همکاری بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی توانستیم با موفقیت عمل کنیم و ذخیره سازی های خوبی انجام شد.

تحویل دولت با سه ماه ذخایر کالای اساسی

با توجه به شرایط کشور در سال ۱۳۹۱ ناچار شدیم ۱۸ میلیون تن کالای اساسی را برای جلوگیری از بروز مشکل برای مردم ذخیره سازی کنیم. گاهی هم اگر مسئله ای پیش می آمد آن را جبران می کردیم و در حال حاضر نیز که دولت مسئولیت را به دولت بعدی تحویل می دهد به میزان دو تا سه ماه ذخایر کالای اساسی در انبارها داریم و انشالله تحویل دولت بعدی می دهیم که با آسودگی بتواند کار خود را شروع کند و فعالیت های خود را ادامه دهد.

رشد تولید و تجارت ایران و جهان

آخرین گزارش مربوط به رتبه های تولید و تجارت ایران در جهان است. براین اساس رتبه تولید سیمان در سال ۱۳۸۴ معادل ۱۵ بود که در سال ۱۳۹۱ به ۵ ارتقا یافت. رتبه ۲۱ تولید فولاد نیز در سال ۱۳۸۴ در سال گذشته به ۱۶ رسید. در مورد تولید خودرو رتبه ایران رتبه ۱۸ ایران به ۱۳ در سال ۱۳۹۰ ارتقا یافت اما به دلیل برخی مشکلات در حوزه تولید خودرویی این جایگاه را از دست دادیم و به رتبه ۱۸ بازگشتیم. در مورد تولید آلومینیم و سایر کالاها نیز رتبه ۲۶ ایران در سال ۱۳۸۴ به ۲۳ درسال ۱۳۹۱ ارتقا پیدا کرد .