پرداخت بهای خوراک محصولات صادراتی پتروشیمی دلاری شد

بر اساس دستور وزیر نفت مبالغ خوراک تحویلی به مجتمع‌های پتروشیمی که محصولات خود را صادر می‌کنند باید به ارز پرداخت شود،چنانکه بخشنامه این کار توسط وزارت نفت ابلاغ شده و دستورالعمل آن نیز تدوین شده است.

بر این اساس بهای خوراک بخشی از محصول که در داخل عرضه می‌شود ریالی و بخشی که صادر می‌شود دلاری دریافت می‌شود.

ارز مورد استفاده در خرید تجهیزات نفتی از محل بدهی پتروشیمی‌ها بابت بهای خوراک کاندنسیت، گاز و نفتای تحویل شده به پتروشیمی‌ها پرداخت خواهد شد.

در یکسال گذشته و به خصوص پس از تشدید تلاطمات ارزی، بازار محصولات پتروشیمی و همچنین موارد مربوط به ارز حاصل از صادرات این محصولات به خارج از کشور از جمله چالش برانگیزترین مسائل حوزه صنعت نفت و پتروشیمی کشور بوده است.

*فواید ۳ گانه دلاری شدن پرداخت بهای خوراک پتروشیمی‌ها

صادرکنندگان محصولات پتروشیمی که بهای خوراک گاز و مایع خود را بر اساس قیمت ارز مرجع می‌پرداختند، ارز حاصل از صادرات خود را به قیمت آزاد در بازار به فروش می رساندند و سودهای بادآورده‌ای را نصیب خود می‌کردند. این در حالی بود که بخش عمده یعنی لااقل بیش از ۵۰ درصد قیمت تمام شده محصولات پتروشیمی را بهای خوراک آنها تشکیل می‌دهد.

در عین حال صرفه صادرات محصولات باعث تمایل هرچه بیشتر پتروشیمی‌ها برای صادرات و خالی ماندن دست تولیدکنندگان پایین‌دست پتروشیمی‌ها از مواد اولیه شد.

برای مهار این مشکل دولت در ابتدا سیاست‌های غیرقابل دفاعی را در محدودیت صادرات محصولات پتروشیمی در پیش گرفت و به قدری در این کار عجله به خرج داد که حتی محصولات ساخته شده از پلیمرهای پتروشیمی نیز مجوز صادرات را از دست دادند و در بیابان‌های نزدیک مرز رها و انباشته شدند.

در عین حال صادرات محصولاتی ممنوع شد که مصرف داخل آنها تنها کسر کوچکی از تولید آنها در کشور بود و سیاست ممنوعیت صادرات بسیاری از واحدها را تا آستانه تعطیلی پیش برد.

از سوی دیگر عرضه کنندگان محصولات پتروشیمی در بورس کالا از سازوکار بورس برای افزایش قیمت محصولات خود بهره می‌بردند و بر خلاف قانون همه فروش داخلی محصولات خود را از طریق بورس کالا انجام نمی‌دادند. استفاده از همین سازوکار بود که باعث شد قیمت گریدهای پلیمر در بازار داخلی تا دو برابر قیمت فروش جهانی آن افزایش یابد.

بر این اساس دلاری شدن بهای خوراک پتروشیمی‌ها از سویی رانت کلان ناشی از تسعیر ارز پتروشیمی ها را ازبین می برد و از سوی دیگر پتروشیمی‌ها را وادار می‌کند به جای بلوکه کردن ارز حاصلل از صادرات در بانک‌های خارجی، این ارز را به کشور باز گردانند.

در عین حال با توجه به اینکه پتروشیمی‌ها موظف خواهند بود بهای خوراک بخشی از محصولات خود را که در بورس کالا عرضه نمی‌کنند به صورت ارزی بپردازند، عملا عرضه محصولات پتروشیمی خارج از بورس کالا در بازار داخل و افزایش بی‌معنای قیمت این محصولات جلوگیری می‌کند.

به علاوه تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی ترجیح می‌دهند تا جای ممکن محصولات خود را در بورس کالا به فروش برسانند تا وادار نشوند بهای خوراک خود را به دلار یا دیگر ارزها بپردازند.