پنبه؛ احیاگر خاموش زمین و صنعت

پنبه پس از سال‌ها غیبت، دوباره در خاک‌های شرق مازندران جوانه زده است؛ جایی که خاطره صنعت نساجی هنوز زنده است و بوی پارچه از سوله‌های خاموش نساجی بهشهر و قائمشهر در ذهن نسل‌ها باقی مانده.

در شرایطی که تغییرات اقلیمی، بحران آب و سیاست‌های ناپایدار کشاورزی کشاورزان را با سردرگمی روبه‌رو کرده، بازگشت پنبه به زمین‌های منطقه، به‌ویژه در بهشهر، امید تازه‌ای برای احیای تعادل در الگوی کشت ایجاد کرده است. این محصول کم‌آب‌بر نه‌تنها به‌صرفه است، بلکه از الیاف، دانه‌های روغنی و کنجاله آن در صنایع مختلف استفاده می‌شود و ارزش چندمنظوره دارد.

در گذشته، کشت پنبه در مازندران هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم در مزرعه، فرآوری، نساجی، بسته‌بندی و صادرات ایجاد می‌کرد. احیای آن می‌تواند دوباره موتور خاموش صنایع نساجی را روشن کرده و روح توسعه را به روستاهای کم‌رمق بازگرداند.

طبق آمار، امسال ۲۵ هکتار از زمین‌های بهشهر، به‌ویژه در دهستان میانکاله، زیر کشت پنبه رفته است. این در حالی است که در دو دهه گذشته سطح زیر کشت به‌شدت کاهش یافته و حتی در برخی سال‌ها به صفر رسیده بود. برداشت محصول از دهه نخست مهر آغاز می‌شود و میانگین عملکرد هر هکتار حدود ۳ تن است که در زمین‌های مرغوب تا ۵ تن می‌رسد.

با وجود مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی، پنبه هنوز وارد چرخه حمایت‌های جدی نشده است. کارشناسان هشدار می‌دهند بدون خرید تضمینی، بیمه کشاورزی و توسعه صنایع تبدیلی، روند احیای این محصول ناپایدار می‌ماند.

احیای پنبه فقط یک اقدام کشاورزی نیست؛ این حرکت می‌تواند با بازسازی صنایع نساجی، ایجاد اشتغال پایدار و استفاده بهینه از منابع آبی، ابعادی اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی داشته باشد. در شرایطی که بسیاری از روستاهای مازندران با بیکاری و مهاجرت مواجه‌اند، هر هکتار کشت پنبه معادل هکتاری از امید است.

اگر این مسیر ادامه یابد، طلای سفید می‌تواند نه‌تنها خاک‌های بهشهر، بلکه خاطره فراموش‌شده تولید در مازندران را دوباره زنده کند و حتی به الگویی موفق برای دیگر استان‌های شمالی تبدیل شود.

برای مشاهده جدیدترین اخبار صفحه اینستاگرام مجله نساجی کهن را دنبال کنید.