کارخانه نساجی گل‌بهار؛ از قطب صنعتی تا ویرانه‌ای خاموش

کارخانه نساجی گل‌بهار، یکی از بزرگ‌ترین مراکز تولید پارچه در افغانستان، که در ۷۰ کیلومتری شمال کابل واقع شده، امروز تنها سایه‌ای از شکوه گذشته‌اش است. این مجتمع صنعتی زمانی بیش از ۹۰۰۰ نفر را در استخدام داشت و علاوه بر اشتغال‌زایی گسترده، امکانات رفاهی متعددی همچون مسکن، سینما، مهدکودک و مدرسه برای کارکنان خود فراهم کرده بود.

اما چهار دهه جنگ، بی‌ثباتی‌های سیاسی و دخالت‌های خارجی، این مرکز تولیدی را به ویرانه‌ای تبدیل کرده‌اند و امید هزاران خانواده‌ای که روزی به آن دل بسته بودند را از میان برده‌اند.

غلام دستگیر خان، یکی از کارگران پیشین این کارخانه، با اندوه از آن دوران یاد می‌کند:
«مردم خوشحال بودند، زندگی خوبی داشتند. حدود ۸۵۰۰ نفر اینجا کار می‌کردند.»

در دوران اوج فعالیت، کارخانه گل‌بهار روزانه ۲۲۰ هزار متر پارچه تولید می‌کرد و هزاران کارگر از ولایت‌های کاپیسا و پروان با اتوبوس‌های ویژه به محل کارشان منتقل می‌شدند.

قاری محمد سید ایوبی، معاون وقت مدیر کارخانه، تأکید می‌کند که پیامدهای ۴۰ سال جنگ باعث نابودی این مجموعه شده است. او می‌گوید با وجود تماس با دولت و بخش خصوصی برای بازسازی، هزینه‌های بازسازی آن بسیار سنگین است و از توان داخلی کشور فراتر می‌رود.

این کارخانه که نیم قرن پیش در زمینی به وسعت ۲۳۲ هکتار احداث شد، اکنون تنها با ۶۰ کارمند به فعالیت محدود خود ادامه می‌دهد، آن‌هم تنها برای نگهداری از تجهیزات باقی‌مانده، فروشگاه‌ها و واحدهای مسکونی.

ایوبی باور دارد که احیای این کارخانه می‌تواند نقشی کلیدی در ثبات اقتصادی و اجتماعی افغانستان ایفا کند:
«در صورت راه‌اندازی مجدد، این مجموعه حداقل برای ۵۰۰۰ نفر شغل ایجاد خواهد کرد. بسیاری از هم‌وطنان ما به‌خاطر فقر ناگزیر به مهاجرت می‌شوند؛ برخی در مسیر جان می‌بازند، برخی دیگر مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. این کارخانه می‌تواند آینده‌ای بهتر را برای آن‌ها در داخل کشور رقم بزند.»

گل‌بهار تنها قربانی جنگ‌های طولانی‌مدت در بخش صنعت افغانستان نیست. مراکز مهم دیگری مانند کارخانه نساجی بگرامی نیز به سرنوشت مشابهی دچار شده‌اند.

با وجود این، حکومت سرپرست افغانستان بارها از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی دعوت کرده است تا در احیای زیرساخت‌های صنعتی مشارکت کنند؛ با این امید که این گام بتواند زمینه‌ساز بازسازی اقتصاد، کاهش فقر و بازگشت امید به شهروندان شود.

برای مشاهده جدیدترین اخبار صفحه اینستاگرام مجله نساجی کهن را دنبال کنید.