راهکارهای مقابله با بحران مالی جهانی
مدیرکل برنامه ریزی سازمان توسعه تجارت تشریح کرد: تاثیرات محتمل بحران مالی جهان در تجارت ایران شامل کاهش درآمدهای نفتی، کاهش ارزش صادرات به دلیل کاهش قیمت نفت و در نتیجه کاهش قیمت محصولات پتروشیمی و کاهش ارزش صادرات محصولات فلزی به دلیل کاهش بهای فلزات است.
محمدرضا ایزدیان با بیان این مطلب در خصوص بحران مالی و اقتصادی جهانی و تاثیرات آن بر اقتصاد کشورمان اظهار داشت: بحران مالی و اقتصادی جهان را می توان در چهار محور دامنه بحران، نوع و ماهیت بحران، حوزه جغرافیایی و زمان و پایداری بحران بررسی کرد.
وی افزود: در بررسی دامنه بحران می توان به ریشه های بحران در حوزه واقعی اقتصاد که شامل جنگ عراق و افغانستان و علائم رکود در اقتصاد آمریکا در اوایل قرن حاضر و رسوخ آن به حوزه های مالی و بازارهای سرمایه ای است، اشاره کرد.مدیرکل برنامه ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: در بررسی نوع و ماهیت بحران می توان به اینکه این بحران جزء بحران های مربوط به ادوار تجاری (دوره های رونق و رکود) است یا خیر و مسائلی نظیر سوء مدیریت، فساد و زیاده طلبی پرداخت.ایزدیان در مقایسه مشخصات تجارت خارجی ایران و ارتباط آن با بحران مالی و اقتصادی جهانی گفت: بخش اعظم صادرات ایران نفت است و صادرات غیرنفتی در سال های اخیر رشد قابل توجهی داشته و تا حدود ۲۰درصد از کل صادرات ایران ارتقا پیدا کرده است.
در زمینه واردات نیز بخش اعظم واردات ایران یعنی ۸۰ تا ۹۰ درصد، شامل مواد اولیه و واسطه ای بوده از سوی دیگر در سال های اخیر واردات کالاهای مصرفی اندکی رشد داشته است. وی افزود: ترکیب ساختار صادرات غیرنفتی ایران شامل محصولات و میعانات گازی، پتروشیمی، محصولات فلزی و آهن آلات، فرش، پسته، زغفران، خاویار، خرما و محصولات صنعتی و معدنی و کشاورزی شامل پوشاک، مصالح ساختمانی و میوه و تره بار است و ترکیب ساختار واردات ایران مربوط به ماشین آلات سرمایه ای، اقلام واسطه ای (ckd)، آهن آلات، مواد شیمیایی، برخی اقلام مصرفی با دوام نظیر خودرو و cbu و لوازم خانگی است. مدیرکل برنامه ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: مقاصد صادراتی نفت عمدتا کشورهای اروپایی و جنوب شرقی آسیا، میعانات گازی عمدتا جنوب و شرق آسیا و پتروشیمی عمدتا جنوب و شرق آسیا است. محصولات صنعتی نیز عمدتا به کشورهای اروپایی و برخی بازارهای جدید در آمریکا و سایر محصولات به بازارهای پیرامونی کشور صادر می شود. همچنین مبادی وارداتی ماشین آلات و اقلام سرمایه ای عمدتا کشورهای اروپایی، چین، کره و ژاپن است و نهاده های واسطه ای نیز از کشورهای اروپایی، جنوب و شرق آسیا و مواد اولیه از کشورهای آسیایی وارد می شود
وی در تشریح پیامدهای درجه اول بحران اخیر جهانی گفت: پیامدهای اصلی بحران اخیر شامل کاهش شدید ارزش سهام در اغلب بورس های اصلی جهانی و مراکز بحرانی، کاهش اعتماد مصرف کننده در آمریکا، علائم رکود در اقتصادهای آمریکایی و اروپایی و کاهش نرخ رشد اقتصادی مراکز اصلی بحران است.
ایزدیان در تشریح پیامدهای درجه دوم بحران اظهار داشت: پیامدهای درجه دوم بحران شامل کاهش ارزش سهام در کشورهای عربی، کاهش تقاضای جهانی نفت و کاهش قیمت نفت، کاهش قیمت های جهانی کالاها نظیر فلزات و پتروشیمی، کاهش تقاضای کالاهای مصرفی که به صورت کند و تدریجی آغاز شده است و کاهش شدید سفته بازی و معاملات کاغذی در کالاها است.
وی افزود: پیامد های درجه سوم شامل کاهش نرخ رشد امور زیربنایی و عمرانی کشورهای عربی، کاهش نرخ رشد اقتصادهای نوظهور جنوب و شرق آسیا و کاهش نرخ رشد اقتصادی کشورهای اروپایی تا پایان سال ۲۰۰۹ است.وی افزود: درصورت کارآیی نظام توزیع، بحران می تواند باعث کاهش قیمت فلزات شیمیایی وارداتی و تاثیر مثبت آن بر قیمت تمام شده در داخل کشور باشد؛ چرا که بنگاه های اقتصادی ما اتکای زیادی به نهاده های واسطه ای و اولیه دارند. ایزدیان گفت: برای مقابله با بحران های مالی و اقتصادی جهان باید برنامه ریزی مناسبی در توسعه جدی تر صادرات غیرنفتی به ویژه کالاها با تمرکز بیشتر بر بازارهای پیرامونی داشته باشیم.
وی افزود: طراحی مجدد دیپلماسی تجاری و اقتصادی، به دنبال بحران، بررسی وضعیت تامین منابع مالی، ارزیابی وضعیت سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال های آتی، تغییرات الگوهای سرمایه گذاری و جذب منابع مالی آزاد می تواند راهکارهایی باشد تا بتوانیم تاثیرات این بحران ها را در تجارت خارجی خود به حداقل برسانیم.
