نمایشگاه تولیدات داخلی سوریه به کار خود پایان داد

«سوریه»؛ جایگزین تجاری ترکیه و امارات؟

نویسنده: مینا یوسفی

عکس: نگار متین‌نیا

نمایشگاه تولیدات داخلی سوریه در ایران روز گذشته در حالی به کار ۵ روزه خود پایان داد که برخی انتقادها به نحوه برگزاری این نمایشگاه، نوع محصولات و قیمت کالاهای عرضه شده همچنان پابرجا است.
طی روزهای نهم تا ۱۳ اردیبهشت ماه بر پایه آنچه مسوولان «زمینه سازی برای روابط قوی بین دو کشور» عنوان می کنند، نمایشگاهی از محصولات داخلی کشور سوریه در ایران برپاشد تا به این ترتیب بیش از ۲۶۰ شرکت اجناس خود را در کشورمان به نمایش بگذارند و علاوه بر فروش کالاها زمینه انعقاد قراردادهای تجاری و راه اندازی نمایندگی هایی را در کشور فراهم آورند.
اما این نمایشگاه در حالی برای نخستین بار در کشور برپاشد که هم شرکت کنندگان و هم بازدیدکنندگان نکات منفی زیادی را برای آن برمی شمارند.
نمایشگاه اخیر نخستین رویداد تجارت خارجی سوریه پس از ناآرامی های این کشور نیز تلقی می شود.
با این وجود علاوه بر مشکل تبلیغات محدود و اطلاع رسانی ناکافی که به اعتقاد شرکت کنندگان موجب استقبال کم مردم و حضور کمرنگ بازرگانان شد، به گفته بازدیدکنندگان عادی و حرفه ای نیز نمایشگاه تولیدات داخلی سوریه در ایران در مجموع نوآوری چندانی برای عرضه نداشت.
برخلاف رویه معمول صنعت نمایشگاه ها و انتظارات پیشین، این نمایشگاه نه برای عرضه کالاهای خاص و هموارکننده رابطه تجاری دو کشور، بلکه تنها به محلی برای فروش برخی کالاهای مشابه تولیدات داخلی تبدیل شد.
بر اساس اصول صنعت نمایشگاهی، هدف از برگزاری چنین نمایشگاه هایی کمتر فروش کالاعنوان می شود و اغلب شرکت کنندگان در چنین نمایشگاه هایی که عنوان بین المللی هم دارد بیشتر به دنبال یافتن نمایندگی ها و بازارهای جدید در کشور میزبان هستند. در واقع هدف فروش، بیشتر در جشنواره های عرضه کالادنبال می شود.
اما با این حال نمایشگاهی که تا دیروز در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران و با اختصاص ۲ سالن اصلی این مجموعه دایر بود به محلی برای فروش کالاهای سوری که اغلب اقلام مصرفی را شامل می شد بدل شد.
به این شکل که از میان شرکت کنندگان حضور غرفه های پوشاک و البسه به طور چشمگیری خودنمایی می کرد و پس از این اجناس هم چند غرفه به مواد خوراکی، لوازم آرایشی و بهداشتی و در نهایت نیز تعدادی غرفه به شرکت های صنعتی اختصاص داشت.
البته آن طور که پیش تر سفیر سوریه در ایران اعلام کرده بود قرار بود در این نمایشگاه ۲۶۰ شرکت سوریه ای شامل تولید کنندگان البسه، پارچه های پنبه ای، نساجی، مهندسی، مواد آرایشی، صنایع شیمیایی، تولیدات غذایی و دیگر اقلام حضور داشته باشند، اما این نمایشگاه بیشتر به عرضه کالاهای مصرفی تبدیل شد.

واردات کالاهای مشابه داخلی؟
در واقع با وجودی که بیشتر روابط تجاری ایران و سوریه حول کالاهای صنعتی می گردد، اما از بین چهار ردیف غرفه موجود در دو سالن، تنها یک ردیف به شرکت های صنعتی اختصاص داشت و مابقی در اختیار دارندگان اجناس مصرفی بود.
آمار پایگاه های اطلاع رسانی هم موید غالب بودن کالاهای صنعتی بر کالاهای مصرفی در مبادلات دو کشور است. البته هنوز جزئیات آمار تجارت خارجی کشور در سال ۹۰ مشخص نشده است، اما نگاهی به تجارت خارجی ایران با سوریه در سال ۸۹ نشان می دهد که عمده کالاهای وارداتی از این شریک تجاری به ایران شامل شمش آهن و فولاد، روغن زیتون، برخی ضایعات صنعتی، کتاب و بروشور و مقوا بوده است.
این همان نکته ای است که برخی از بازدیدکنندگان در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» بر آن تاکید داشتند.
به طور مثال یکی از این افراد که خود از تولیدکنندگان قطعات لوازم برقی در کشور است، هدف خود از بازدید نمایشگاه سوریه را برقراری ارتباط با تولیدکنندگان سوری عنوان می کند اما در عین حال می گوید: به خاطر غیبت تولیدکنندگان کالاهای مهم نتیجه ای به دست نیاورده است.
به اعتقاد این تولیدکننده که در بازدید خود اغلب کالاهای عرضه شده را لباس و پوشاک دیده است، بسیاری از اجناس موجود در نمایشگاه مذکور مشابه داخلی در کشور دارند که این به طور قطع به تولید ملی آسیب می زند و با شعار امسال در تضاد است.

غیبت پررنگ تولیدات صنعتی
یکی دیگر از بازدیدکنندگان که خود صادرکننده بود و برای یافتن روابط جدید با طرف سوری به نمایشگاه آمده بود از غیبت صنایع در نمایشگاه انتقاد می کند و می گوید: در حالی که عمده روابط تجاری دو کشور بر اساس مواد صنعتی است؛ اما در نهایت تعجب شاهد حضور کالاهای مصرفی آن هم با قیمت های بسیار گران هستیم.
او می گوید: در واقع سوریه که از نظر صنعتی از ایران بسیار عقب تر است، بازار خوبی برای فروش تولیدات مواد اولیه صنعتی کشور است و در صورت برقراری روابط تجاری عادلانه تولیدکنندگان قطعات صنعتی کشور می توانند بازار مطمئنی را برای خود بیابند، اما با این حال سوریه همچنان ترجیح می دهد که مواد اولیه صنعتی خود را از کشورهایی همچون کره، ژاپن و آلمان تهیه کند.
این فعال اقتصادی در تکمیل توضیحات خود نیز به قیمت کالاهای عرضه شده در نمایشگاه اشاره می کند و در حالی که معتقد است پوشاک سوری در این نمایشگاه با قیمت های بسیار بالاعرضه شده، می گوید: این در حالی است که سوریه در جهان جایگاه چندان بالایی در تولید لباس ندارد و در این کشور قیمت پوشاک چندان گران نیست.
در واقع همانطور که بازدیدکنندگان اشاره می کردند، در حالی بسیاری از غرفه های نمایشگاه تولیدات داخلی سوریه در ایران به فروش پوشاک اختصاص یافته بودند که اجناس این نمایشگاه به دلار و با نرخ های بسیار بالاعرضه می شدند.
به طور مثال یک مانتوی زمستانی که اتفاقا از فصل گذشته نیز محسوب می شود، با قیمت ۳۵ دلار به فروش می رسید و تقریبا بقیه اجناس نیز با قیمت هایی بالای ۲۰ دلار عرضه می شد.
البته فروشندگان این کالاها در واکنش به این انتقاد، به «مارک دار» بودن اجناس خود اشاره می کنند و می گویند: دلیل واکنش تعجب برانگیز بازدیدکنندگان نیز نوسانات نرخ ارز در کشور است.
به هر ترتیب به نظر می رسد در حالی اجناس مصرفی در نمایشگاه سوریه به دلار عرضه شدند که نه تنها اغلب این اجناس مشابه داخلی دارند، بلکه افزایش شدید قیمت دلار در چند ماه گذشته، پرداخت هزینه های سنگین این چنینی را برای مردم غیرمنطقی می کند.
این در حالی است که به اعتقاد فعالان اقتصادی کشور سوریه بازار مناسبی برای صادرات خدمات مهندسی ایران محسوب می شود.

چه کسی از تعرفه های ترجیحی سود می برد؟
البته بهانه برگزاری این نمایشگاه نیز امضای تفاهمنامه تعرفه ترجیحی بین دو کشور بوده است. آن طور که مسوولان می گویند: این نخستین بار است که ایران با کشوری دیگر تفاهمنامه تعرفه ترجیحی امضا می کند و از این رو این نمایشگاه می تواند آغازگر تبادلات تجاری گسترده میان دو کشور باشد.
به گفته حامد حسن، سفیر سوریه در ایران نیز روابط اقتصادی بین دو کشور به موازات روابط سیاسی فی مابین دنبال می شود و اساس شکل گیری این روابط نیز حمایت از ملت مظلوم فلسطین، مقابله با سلطه آمریکا در منطقه و حمایت از همه ملت های مقاوم برای بازپس گیری حقوق شان است.
به گفته حامد حسن، روابط میان ایران و سوریه عمیق و بر اساس منافع و مصالح مشترک است و آنچه می توان گفت این است که روابط مذکور برای هر دو ملت کاملامفید بوده است.

نمایشگاه ایران در سوریه
احمد حاتم زاده، مسوول میز روابط ایران و سوریه در امور بین الملل اتاق بازرگانی ایران و دبیر شورای همکاری ایران و سوریه نیز در این مورد و در پاسخ به انتقادهای مطرح شده به تراز تجاری دو کشور اشاره می کند و با بیان اینکه میزان صادرات ایران به سوریه چند برابر میزان واردات از این کشور است تاکید می کند که امضای تفاهمنامه تعرفه ترجیحی و برگزاری چنین نمایشگاهی بیشتر به نفع ایران است.
به گفته او نیز آنچه نمایشگاه ایران و سوریه را از رونق انداخت، تبلیغات ناکافی در سطح شهر بود.
او همچنین در مورد چینش کالاهای سوری در نمایشگاه و انتقاد به حجم کالاهای مصرفی، بر کیفیت این اجناس تاکید می کند و به «دنیای اقتصاد» می گوید: هنوز کالاهای سوری در ایران شناخته شده نیستند و در صورت ادامه مراودات تجاری سوریه می تواند جایگزینی برای کالاهای ترکیه ای و اماراتی باشد.
احمدزاده همچنین به تجار ایرانی توصیه می کند که واردات خود را بیشتر از کشور سوریه انجام دهند.
آن طور که دبیر شورای همکاری ایران و سوریه می گوید: قرار است در تابستان امسال نیز نمایشگاه کالاهای ایرانی در سوریه گشایش یابد.
به هر حال با وجود تمام این توضیحات، نمایشگاه تولیدات داخلی سوریه در حالی به کار خود پایان داد که فعالان اقتصادی برگزاری چنین نمایشگاهی را در سطح پایین تر از انتظارات و از نظر اقتصادی غیرقابل دفاع عنوان می کنند.

روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۲۶۳۱ به تاریخ ۱۴/۲/۹۱، صفحه ۵ (بازرگانی)