نگاهی به آثار حضور گسترده ابر شرکت‌های غربی در هند

ورود کشور هند به بازارهای جهانی، سود مالی بیشتری را برای ابر شرکت‌های چند ملیتی و از سوی دیگر، پوشاک و نرم‌افزارهای ارزان تری را برای مصرف‌کنندگان غربی به ارمغان آورده است. البته این روند توسعه، منجر به به وجود آمدن یک لایه غلیظ تیره از آلودگی هوا بر فراز این کشور گردیده است.‏
در سال‌های اخیر و در سایه حضور ابر شرکت‌های غول‌پیکر صنعتی در کشور هند، رشد اقتصادی این کشور با افزایشی خیره‌کننده روبه‌رو گردیده و پوشاک و نرم‌افزارهای ارزان قیمت تولید هند، در بازارهای بسیاری از مناطق دنیا عرضه می‌گردد.

اما این دستاوردها به بهای نابودی محیط زیست، آلودگی هوای این کشور، از بین رفتن جنگل‌ها و مراتع و نابودی کشاورزی بومی و سنتی هندوستان به دست آمده است. باید دانست که این ابر شرکت‌ها به دلیل فرصت بالای چانه‌زنی خود، به هیچ یک از اصول اخلاقی تجارت و کسب و کار پای بند نبوده و با مصرف لجام گسیخته زغال‌سنگ، محیط زیست این کشور را با یک فاجعه زیست‌محیطی روبه‌رو نموده‌اند که زندگی ۲ میلیارد نفر از مردم مناطق جنوب شرق آسیا را با تهدیدی جدی روبه‌رو کرده است.

ورود کشور هند به بازارهای جهانی، سود مالی بیشتری را برای ابر شرکت‌های چند ملیتی و از سوی دیگر، پوشاک و نرم‌افزارهای ارزان تری را برای مصرف‌کنندگان غربی به ارمغان آورده است. البته این روند توسعه، منجر به به وجود آمدن یک لایه غلیظ تیره از آلودگی هوا بر فراز این کشور گردیده که می‌تواند به رواج قحطی و گرسنگی‌های گسترده در آسیای جنوبی بینجامد.

این ابرهای قهوه‌ای اتمسفری که یک مایل و نیم ضخامت دارند، از موادی نظیر ترکیبات گوگرد، نیترات‌ها و ترکیبات مشتق از نفت تشکیل شده که هم اینک بر فراز اکثر قسمت‌های شبه قاره هند قابل مشاهده است. در فاصله ماه‌های اکتبر تا مه هر سال، این لایه در این مناطق و به ویژه بر فراز اقیانوس شمال هند، به راحتی قابل مشاهده است. این آلودگی‌ها که از فضا و زمین همانند یک جریان مه تیره و تار دیده می‌شود، باعث سایه افکندن و کاهش دمای اقیانوس شده، در حالی که رطوبت بیشتری را نیز در خود جذب می‌نماید.
به تازگی یک گروه بین‌المللی از دانشمندان وابسته به برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، سازمان بررسی‌های ملی اقیانوس‌شناسی و هواشناسی و مؤسسه مطالعات اقیانوس اسکریپس (‏Scripps‏)، اعلام نمودند که این ابرهای قهوه‌ای می‌تواند به تضعیف سیستم آب و هوایی ساحلی این منطقه (که منجر به بارندگی در منطقه جنوب آسیا می‌گردد)، بینجامد. این مدل‌های علمی نشان می‌دهند که قحطی‌های این منطقه که در گذشته در هر دوره ۱۰ ساله، برای دو تا سه سال به وجود می‌آمدند، ممکن است برای شش سال یا بیشتر تداوم یابد. لذا بدین ترتیب، تأمین غذای حدود ۲ میلیارد نفر با تهدیدی جدی روبه‌رو می‌گردد.

از اوایل سال‌های دهه ۹۰ میلادی، درهای اقتصاد کشور هندوستان به روی تجارت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی گشوده شد، استفاده از سوخت‌های فسیلی روندی فزاینده یافت و ابرهای قهوه‌ای بر فراز این منطقه پدیدار گشتند.
رشد و توسعه افسارگسیخته هند در سال‌های اخیر، در سایه سرمایه‌گذاری خارجی ۵۷ میلیارد دلاری، از سال ۱۹۹۱ میلادی تاکنون (۳۸ میلیارد دلار آن از سال ۲۰۰۰ میلادی تاکنون انجام شده است) و صادرات ۲۰ میلیارد دلاری این کشور به ایالات متحده در سال ۲۰۰۶ میلادی، به دست آمده است. ابر شرکت‌های غربی که در هندوستان به کسب و کار مشغولند، رشد تجاری خود را به دلیل نقش‌آفرینی در میدان اقتصادی این کشور و نه در حاشیه آن، به دست می‌آورند. حضور این ابر شرکت‌ها، ابر سیاهی از آلودگی را بر فراز این کشور به وجود آورده که بیش از نیمی از آن به وسیله سوزاندن زغال سنگ و بقیه آن به دلیل استفاده از موتورهای دیزل در نیروگاه‌های تولید برق در این کشور به وجود آمده است. همچنین تلاش‌های انجام شده در جهت الزام ابر شرکت‌های غربی به تن دادن به استانداردهای آلودگی موجود در کشورهایشان، به دلیل نیازهای کوتاه مدت موردنظر دولت هند، ناکام بوده است. البته بخش اعظم منافع ناشی از رشد سریع اقتصادی کشور هندوستان، نصیب عده‌ای اندک از مردم این منطقه می‌شود. نگاهی به آمارهای منتشر شده و یا زندگی روزمره مردم، تأیید می‌نماید که شکاف اقتصادی بین ثروتمندان و افراد نیازمند، رو به فزونی نهاده است.

در سال ۱۹۹۰ میلادی و پیش از آغاز جهش اقتصادی این کشور،‌ هندوستان در “شاخص توسعه انسانی”، در میان کشورهای یک سوم پایانی این لیست قرار داشت. در این لیست، شانس دستیابی افراد به یک زندگی سالم و طولانی و همچنین دارا بودن استانداردهای مناسب زندگی،‌ مورد سنجش قرار می‌گیرد. اما در سال ۲۰۰۶ میلادی و پس از سال‌ها رشد سریع اقتصادی، نکته قابل توجه این است که جایگاه هند در این فهرست، حتی تنزل نیز یافته است.
باید دانست که دستاوردهای نوین اقتصادی هندوستان، نصیب افراد زیادی نشده است، اما ویرانی‌های زیست‌محیطی ناشی از آن مطمئناً نصیب همگان می‌گردد. در میان همه این موارد، بدتر از همه این است که آلودگی هوای مناطق شهری، به رشد ابتلا به بیماری‌های تنفسی در میان همه افراد فقیر و ثروتمند انجامیده است. به علاوه، سیطره این ابرهای قهوه‌ای می‌تواند اقتصاد پایدار مناطق روستایی را به سوی بحران‌های ناشی از قحطی و خشک سالی سوق دهد.
اقتصادهای هرمی شکل هرگز عملکردی آن گونه که تبلیغ می‌شود، نداشته‌اند. البته در هندوستان، باید اقتصاد این کشور را اقتصادی غیرمتوازن و وارونه دانست.

امروزه منطقه “آنانتاپور” قحطی‌زده‌ترین بخش جنوبی این کشور به شمار می‌رود. در این ناحیه که ۶/۳ میلیون نفر زنگی می‌کنند، خشک سالی و قحطی، مشکلات فراوانی را برای ساکنان آن به وجود آورده است.
اخیراً من از چند روستای منطقه آنانتاپور بازدید کردم که در آنها کشاورزان در سایه کمک‌های یک مؤسسه غیرانتفاعی توسعه مناطق روستایی، توانسته بودند با احداث یک سیستم آبیاری، به احداث چند باغ بزرگ میوه بپردازند. در یکی از روستاها نیز یک گروه تشکیل شده از ۱۵ خانواده کشاورز، با تغییر در روند بیست ساله کاشت یکنواخت بادام زمینی و تنوع تولیدات خود با محصولات مغذی که در برابر خشک سالی مقاوم بوده و از سوی خودشان نیز قابل مصرف و یا فروش باشد، نظیر ارزن و ذرت خوشه‌ای، وضعیت زندگی خود را بهبود داده بودند. البته اگرچه هم اینک وضعیت این خانواده‌های کشاورز اندکی بهبود یافته، اما در آینده نزدیک و در سایه سیطره ابرهای قهوه‌ای، مطمئناً همه دستاوردهای آنان از بین خواهد رفت.
اگرچه ما در ایالات متحده، نمی‌توانیم سیاست گذاری‌های رهبران هند در استفاده گسترده از سوخت‌های فسیلی را تغییر دهیم، اما باید دانست که این ابرهای قهوه‌ای، تنها بر فراز خاک این کشور محصور نخواهند ماند.
همه ما می‌دانیم که شبه قاره هند با بزرگ‌ترین سیستم راه‌آهن حمل و نقل مسافر در سراسر دنیا به هم متصل گردیده است که این شبکه به نسبت اتومبیل‌ها، آلودگی زیست‌محیطی کمتری دارد. همچنین ظرفیت بالقوه بهره‌گیری هند از انرژی‌های خورشیدی و باد، در جایگاه‌های سوم و پنجم دنیا قرار دارد. لذا می‌توان از این وضعیت هم حداکثر استفاده را نمود.
‌هند جدید جهانی شده، پایه‌های اقتصاد خود را بر مبنای صنایع آلوده‌کننده قدرت‌های صنعتی دنیا، قرار داده است. ولی باید دانست که این وضعیت می‌تواند بزرگراهی به سوی گرسنگی و فلاکت باشد. ‏
منبع خبرگزاری فارس