اصلاح آشفته بازار تامین قطعات نساجی ضروری است

گفتگو مجله نساجی کهن با مهندس مهدی شیروانی – مدیر عامل شرکت تکنوتکس

لطفا در ابتدا کمی در مورد سوابق تحصیلی و شغلی خود را برای خوانندگان ما بفرمایید.

از اواخر دوران دانشجویی کارم را بعنوان مدیر تولید شرکت فرش گل نقش راوند آغاز کردم و حدود ۱۰ سالی به تجربه در زمینه فرش ماشینی پرداختم بعد از آن در شرکت بافت خوب کاشان واحد ریسندگی در راه اندازی ماشین آلات خط تولید ریسندگی مشغول و بعد از شروع کار کارخانه بعنوان مدیر شرکت واحد ریسندگی و مسئول کنترل کیفی واحد بافندگی فرش و ریسندگی در این شرکت فعالیت خودم را ادامه دادم و از تجربیات جناب آقای مهندس آریانپور مدیر شرکت بافت خوب بهره بردم.

همزمان با کار در شرکت بعنوان مشاور در راه اندازی چند پروژه راه اندازی شرکتها نیز فعالیت داشتم و در حال حاضر مشاور راه اندازی شرکت ریسندگی و بافندگی زرتار می باشم. در طول دوران کاری ام در صنعت نساجی یکی از دغدغه های اصلی ام تولید محصول با کیفیت و پایین آوردن هزینه های شرکت بود یکی از مواردی که باعث افزایش هزینه ها و بالطبع بالارفتن قیمت تمام شده محصول میباشد هزینه بالای قطعات و لوازم جانبی در شرکت هاست از اینرو همیشه دنبال تهیه قطعات با کیفیت و مقرون به صرفه بودم تا بتوانم تا حدی باعث کاهش هزینه ها باشم.

در این دوران با خیلی از تولیدکنندگان قطعات داخلی و خارجی آشنا شدم و اکثر قطعات آنها را از نظر کیفی تست کرده و مورد بررسی دقیق قرار دادم و متاسفانه در این راه به مواردی برخوردم که عده ای بعنوان قطعه فروش فقط بخاطر منافع مالی خود نه تنها قطعات بی کیفیت بلکه با قیمت بالایی به شرکت ها می فروشند لذا تصمیم گرفتم با همکاری دوستانم در دانشگاه و افراد فنی باتجربه نساجی ، کلینیک نساجی تکنوتکس را راه اندازی کنم به این امید که بتوانیم گره کوچکی ازمشکلات صنعت نساجی را بگشائیم و آن “مشاوره و تهیه قطعات نساجی با کیفیت و قیمت رقابتی برای صنایع نساجی” است.

شما بیش از سی سال در بخش فرش ماشینی فعالیت دارید به طور کلی نقاط ضعف و قوت صنعت فرش ماشینی ایران را چطور ارزیابی می کنید؟

به نظر من یکی از نقاط ضعف شکل گیری رقابت ناسالم میان تولید کنندگان فرش ماشینی برای خرید و واردات ماشین آلات جدید است زیرا آنها مدام در پی سفارش دستگاه هایی هستند که فرش هایی با شانه و تراکم بیشتر تولید کنند و همیشه اولین باشند. در این شرایط هر تولید کننده فرش ناچار می شود برای عقب نماندن از بازار رقابت قبل از اینکه سود خوبی را از تکنولوژی موجود کارخانه خود به دست آورد دستگاه جدیدی را تهیه کند این درحالی است که صنعت فرش با مشکلات صادرات مواجه است و در داخل نیز بازار خوبی ندارد.

چنین رقابت ناسالمی بازار آشفته ای را ایجاد می کند که با ادامه این شیوه از بازگشت سرمایه برای هر تکنولوژی جلوگیری می کند و کارخانجات متضرر خواهند شد. با توجه به تولید فرش با شانه بالا و بالطبع قیمت بالای آن نقش طبقه متوسط جامعه در خرید فرش در ایران کمرنگ تر شده این امر نیز باعث رکود بازار داخلی شده است.

نقطه قوت در صنعت فرش ماشینی را میتوان به طراحی های نو و سبک ها و نو‌آوری های جدید اشاره کرد از نقشه های سنتی گرفته تا نقشه های ایده آل و کلاسیک که برای هر سلیقه مشتری طرح و رنگ وجود دارد.

شرکت تکنوتکس چه خدماتی را به صنایع نساجی و فرش کشور ارائه می دهد؟

با توجه به بازاریابی دیجیتال که امروزه در تمامی صنایع کاربرد وسیعی پیدا کرده و در ایران استفاده از فناوری های دیجیتال دربازار مصرف کننده (B2C)و برای برخی اقلام مصرفی از جمله فرش رواج پیدا کرده است ولی در خصوص بازار قطعات و مواد اولیه و ماشین آلات نساجی B2B این روند کمتر دیده میشود و اغلب تولیدکنندگان لوازم یدکی نساجی از روش های قدیمی و سنتی برای بازریابی و توزیع محصولات خود استفاده میکنند و این امر باعث شده تا محصول تولیدی از طریق واسطه ها و دلال ها به مصرف کننده که همان شرکتهای تولیدی نساجی هستند برسد که این خود از مهمترین عامل افزایش قیمت قطعات یدکی میباشد.

در کشورهای در حال توسعه که بخش عمده صنایع نساجی آنها B2B است در بازاریابی دیجیتال و برقراری ارتباط با مشتریان به پیشرفتهای خوبی رسیده اند تحریم ها در ایران باعث شد شرکتهای معتبر اروپایی قطعات و لوازم یدکی خود را به ایران ندهند. لذا ما مصمم شدیم که این مشکل را به طریقی حل نماییم و کمکی به صنعت نساجی کرده باشیم. ابتدا وب سایت WWW.TECHNOTEX.IR را راه اندازی کردیم تا از این راه قطعات و لوازم یدکی ماشین آلات نساجی را بدون کمترین واسطه از تولید کننده تهیه و به دست مصرف کننده برسانیم.

هدف تکنوتکس گره گشایی در صنعت نساجی است. ما در تکنوتکس با ایجاد دپارتمان های تخصصی نساجی از جمله دپارتمان فرش ماشینی و ریسندگی و….. با بکارگیری نیروهای متخصص از دانشگاه و افراد با تجربه در صنعت نساجی سعی داریم تا فاصله بین صنعت و دانشگاه را از بین ببریم و بیشترین برنامه ما مشاوره دادن تخصصی و رفع مشکلات تولید در صنایع نساجی است.

در زمینه تهیه قطعات یدکی مورد نیاز در صنعت نساجی خصوصا به طور تخصصی در ریسندگی با اکثر تولیدکنندگان داخلی و خارجی ارتباط مستقیم برقرار کردیم و توانسته ایم قطعات را با کمترین هزینه به دست مصرف کنندگان که همان شرکتهای نساجی هستند برسانیم.

ما در تکنوتکس قطعاتی را ارائه مینماییم که از نظر کیفیت بالا و قیمت مناسب برخوردار باشند چرا که معتقدیم فروش پایان کار نیست و در زمینه ماشین آلات دست دوم نساجی نیز سعی در شناسایی فروشنده ها و مشاوره به خریداران هستیم تا خریداران با خیال آسوده و آینده نگری به آینده صنعت نساجی در این زمینه سرمایه گذاری کنند. تکنوتکس داری ثبت علامت تجاری و سایت نیز دارای مجوز نماد الکترونیک میباشد.

به نظر شما علت بی انگیزگی دانشجویان در رشته نساجی چیست؟ چطور میتوان دوباره دانشگاه های نساجی را رونق داد؟

زمانی که دانشجویان میخواهند انتخاب رشته کنند دنبال رشته های هستند که از نظر درآمد مالی در سطح خوبی باشند و با تحقیق و مشاوره از دیگران این کار را انجام میدهند وقتی در مورد نساجی تحقیق میکنند و مشاوره میگیرند اکثرا به این نتیجه میرسند که بعد از دوران تحصیل در دانشگاه و فارغ التحصیلی در رشته نساجی نمیتوانند خودشان برای خود کار مستقلی را شروع کنند و نیاز به سرمایه گذاری زیادی دارند و باید در یک شرکت نساجی مشغول کار شوند که این بزرگترین معضل برای دانشجو است.

بعد از کلی دوندگی زمانی که در یک شرکت استخدام میشوند بطور مثال مسئول کنترل کیفیت (که شرکتها برای گرفتن علامت استاندارد اجبارا باید یک مهندس نساجی را استخدام کنند) با حداقل حقوق باید کار کنند و دلیل بعدی را میتوان به عدم تطابق بین دروسی که در دانشگاه یاد گرفته اند و تکنولوژی بروز ماشین آلات نساجی دانست.

هنگامی که دانشجو بعد از گذراندن دروس دانشگاهی که اکثرا قدیمی و مربوط به ماشین آلاتی است که از رده خارج شده است وارد چرخه کار و صنعت میشود نمیتواند در محل کار خود پاسخگو مشکلات شرکت باشد لذا کارفرمایان زیاد رغبتی برای جذب فارغ التحصیلان رشته نساجی نمی کنند و هیچ ارگان و اداره ای هم نیست تا مشکلات فارغ التحصیلان این رشته را حل کنند و اکثر کسانی که سرکار هم هستند از حقوق دریافتی که بعضا از حقوق یک کارگر هم کمتر است ناراضی اند دفاع کنند.

برای رونق بخشیدن به رشته نساجی به نظر من ابتدا باید ایجاد انگیزه در کارفرمایان بشود و زمانی که احساس نیاز شد با بورسیه کردن دانشجو در رشته ای که شرکت نیاز دارد آن را پرورش دهند دانشگاه نیز باید یک بروز رسانی در دروس داشته باشد و با تکنولوژی روز دنیا در صنایع نساجی همگام باشد.

یک مسئله که به نظر من باید در دانشگاه ها در رشته نساجی انجام شود گرایش های صنعت نساجی را بیشتر و تخصصی تر نمایند و مثلا نساجی گرایش ریسندگی، گرایش بافندگی فرش ماشینی، گرایش بافندگی پارچه و … تا دانشجو در زمینه ای که علاقمند هست کسب علم نماید و در صنعت نیاز وکارآیی بیشتری خواهد داشت نکته بعدی اینکه باید دروس علمی با عملی تواما باشد و کارآموزی ها به طور جدی پیگیری شود و اینطور نباشد که زمانی که دانشجو وارد یک شرکت و سالن تولید میشود با یک صحنه جدیدی روبرو شود که حتی نام دستگاهها را هم بعضا نمی دانند.

دروسی مانند بازرگانی فروش و دیجیتال مارکتینگ و P.L.C و مدیریت و … دروسی که در حال حاضر جز لاینفک صنعت نساجی است در رشته نساجی آورده شود.

در اینجا جا دارد از اساتید خودم در رشته نساجی که در زمان خود واقعا سعی داشتند که دانشجو را با صنعت آشنا کنند تا بعد از فارغ التحصیلی بتوانند راحت تر وارد چرخه تولید بشوند تشکری داشته باشم : جناب آقای دکترشیخ زاده ، دکتر دیاری ، دکتر جهانگیر ، دکتر اخباری و … کلیه اساتید دانشگاه آزاد کاشان.

به نظر شما سرمایه گذاری های آینده در صنعت فرش ماشینی باید چه سمت و سویی داشته باشد و در چه بخش هایی انجام شود تا سود ده باشد؟

در همیــن رابطــه بایــد اشــاره کــرد، فنــاوری، بــه ســـرعت، رو بـه رشـــد و بـازاری بـا رقابـت فشـرده بـــه مشـــتریان حـــق انتخـــاب بیشتـــر میدهــد. امـــروزه، در نظـــر گرفتـــن نیـــاز مصرف کننــده و انتقـــال مفاهیـــم از طریـــق طراحـــی محصولاتـی کــــه بــــا مصــرف کننــــدگان ارتبــــاط عمیــق و احساســــی برقــرار میکننــد، بــــه انــــدازه عملکــرد اصلـــی محصـول اهمیـــت دارد.

باتوجه به این موارد باید به سویی قدم برداشت که مشتری ما آنرا میطلبد در دنیای امروز حرف اول را بازاریابی میزند سیستم های کسب و کار قدیمی که ابتدا فرش را با سلیقه خودشان میبافتند و بعد دنبال مشتری می گشتند و همیشه میخواستند سلیقه خودشان را به مشتری تحمیل کنند جایگاهی ندارد.

با گذشت زمان رقابت بین تولید کنندگان هر روز کم و کمتر میشود و شرکتهای موفق اند که بازار هدف مشخصی را دنبال می کنند و ابتدا با بازاریابی دقیق و حرفه ای از درخواست مشتری اطلاعات کامل داشته باشند که در بازار داخلی و خارجی مصرف کنندگان دنبال چه فرش و نقشه ای هستند و همان را تولید کنند دیگر فرشها با کیفیت پایین و نقشه های قدیمی در بازار جایگاهی ندارد حتی کشورهای مثل عراق و افغانستان هم طالب آنها نیستند.

نکته مهم دیگر این است که خیلی از شرکتها دنبال افزایش شانه ماشین آلات بافندگی فرش هستند که تا ۱۷۰۰ شانه آن هم راه اندازی و تولید شده و به این نکته که نخ های آنها از کجا تهیه بشوند نیستند اگر زمانی ما نتوانیم نخ های ظریف که در حال حاضر بیشتر وارداتی هستند را تهیه کنیم به مشکل بزرگی خواهیم خورد و خیلی از شرکتهای ریسندگی توانایی تولید نخ خیلی ظریف را ندارند و سرمایه گذاری در ریسندگی با تکنولوژی بالا به نظر من قابل توجیه میباشد و همچنین کارخانه جاتی که مواد اولیه شرکت های ریسندگی را تامین کنند از مواردی است که برای سرمایه گذاری قابل تامل است.

یک نخ فرش خوب چه خاصیتی باید داشته باشد؟

از مهمتریــن ویژگــی هــای نــخ هــای مناســب بــرای تولیــد یــک فــرش بــا کیفیــت مــی تــوان بــه مــوارد ذیــل اشــاره نمــود. اســتفاده از الیــاف یــا تــاو و مــواد اولیــه بــا کیفیــت تاثیــر بســزائی در کیفیــت نــخ مــورد مصــرف در فـرش ماشینی دارد، ظرافت الیاف مصرفی با نمره نخ تولیدی رابطه مستقیم دارد هر چه نمره نخ بالاتر میشود باید از الیاف با ظرافت پایین تری استفاده کرد.

همچنین هرچه تراکم و شانه فرش بالاتر میرود باید از نخ با نمره (متریک) بالاتر(نازک تر) استفاده کرد از خواص مهم نخ در فرش ماشینی خاصیت برگشت پذیری آن است که الیاف اکریلیک و پشم بیشترین خاصیت برگشت پذیری را دارند.

دوم اینکه نخ مورد مصرف باید از نظر نقاط نازک و ضخیم یکنواخت و دارای استجکام بالا و استاندارد باشد و هرچه cv% نمره و یکنواختی نخ ، پایین تر باشد کیفیت نخ بهتر خواهد بود. سوما پرز نخ مصرفی باید در حد پایین باشد پرز زیاد هم در موقع بافندگی باعث کاهش راندمان تولید شده و هم بعد از تولید باعث افت کیفیت فرش و در نتیجه نارضایتی مصرف کننده میشود.

از نظر شید رنگ کاملا یکنواخت باشد و دورنگی در آن نباشد. دارای T.P.M استاندارد باشد که میزان تاب با پارامتر نمره آن تغییر میکند و اصطلاحا در نخ پاملخی ایجاد نکند. افکت ظاهری خوبی داشته باشد که این خاصیت را با هیت ست کردن در نخ بوجود می آید که اصطلاحات مغز نخ بصورت دانه اناری میشود.

آیا نساجی واقعا یک صنعت ورشکسته است؟ چرا عده ای اصرا دارند صنعت را ورشکسته جلوه دهند؟

صنعت نساجی یکی از قدیمی ترین و مهم ترین صنایع جهان است که به دلیل اشتغال زایی بالا و نقش صنعتی و اقتصادی فوق العاده ، مورد توجه اغلب کشورها و اقتصادهای بزرگ دنیا قرار دارد در ایران نیز صنعت نساجی دیرینه کهن دارد که هم بخش دولتی و هم بخش خصوصی در این صنعت سرمایه گذاری کرده است.

ورشکستگی بعضی از صنایع نساجی مربوط به مقطعی است که در دهه ۷۰ ارز تک نرخی شد و این مسئله باعث آسیب به واحدهایی شد که دولتی بودند و از رانت ارز چند نرخی استفاده می کردند این امر در آن دوران باعث تعطیلی بعضی از کارخانجات نساجی دولتی شد.

در دهه ۸۰ قانونی تحت عنوان بازسازی و نوسازی صنایع تصویب شدکه طبق آن کارخانجات میتوانستند با حفظ اشتغال و تولیدشان میتوانستند زمین های کارخانه شان که اغلب در بافت شهری قرار گرفته بود و ارزش بالایی پیدا کرده بود را بفروشند و در شهرک های صنعتی مشغول فعالیت شوند یا اینکه به بخش خصوصی واگذار کنند که متاسفانه این قانون بدون نظارت اجرا شد و اکثر کارخانجات که داخل بافت شهری قرار گرفته بود یا به بخش خصوصی واگذار شد که در نهایت منجر به بسته شدن شرکت و فروخته شدن زمین های آن گردید بدون اینکه شرکتی در جای دیگر تاسیس گردد.

بطور مثل کارخانجات مخمل و ابریشم و ریسندگی و کارخانه راوند در کاشان که تبعات عدم نظارت بر چنین قوانینی همچنان ادامه دارد. نکته بعد واردات بی رویه در بعضی از محصولات نساجی مانند پارچه و پوشاک و ورود با مجوز یا قاچاق آن باعث شد بعضی از شرکتها نتوانند با چنین بازاری رقابت کنند و باعث بسته شدن کارگاهها شد بسته شدن چند شرکت و بیکاری کارگران آن باعث شد که در ذهن مردم صنعت نساجی یک صنعت ورشکسته نقش ببندد ولی ما در دهه اخیر شاهد رشد این صنعت و افزایش روز افزون واردات ماشین آلات نساجی در ایران هستم خصوصا در صنایع فرش که شرکتها همچنان در حال توسعه و راه اندازی پروژه های جدید هستند.

آیا میزان کم صادرات فرش ماشینی تنها با موضوع تحریم ها مرتبط است؟ یا محصولات ما برای بازارهای جهانی به خصوص از نظر قیمت و طرح مناسب نیست؟

یکی از مهمترین مباحث اقتصاد ایران بحث صادرات غیر نفتی و نقش آن در رونق اقتصادی و رفاه مردم بوده است و با توجه به تحریم های اقتصادی و بانکی اعمال شده علیه ایران مشکلات عدیده ای را در زمینه مبادلات تجاری هم در بخش واردات و هم در بخش صادرات بوجود آورده است و صادر کنندگان را با چالش ها و مشکلات فراوانی مواجه کرده و از طرفی با توجه به افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی در چند ماه اخیر و با عنایت به اینکه ظرفیت ها تولیدی ، خصوصا فرش ماشینی رقابت پذیر شده میتوان گفت با وجود همه موانع و مشکلات ، صادرات فرش سود آور شده است.

در چند دهه اخیر هم از لحاظ تکنولو‍ژی و هم در زمینه خلاقیت و طراحی های خلاقانه پیشرفت های بسیاری در فرش ماشینی داشته ایم و با بازاریابی حرفه ای که صورت گرفته، تولیدکنندگان توانسته اند فرش های با سلایق مختلف برای کشورهای هدف تولید کنند و صادرات خوبی هم داشته باشند ولی بخاطر تحریم ها و مشکلات انتقال ارز صادر کنندگان فرش نتوانستند به بازار هدفشان برسند و کشورهای رقیب همچنان در زمینه گرفتن بازارهای اروپا گوی سبقت را از ما ربوده اند.

حتی صادرات ما به افغانستان هم با توجه به اوضاع نابسامان در کشور افغانستان نیز به مشکل برخورد کرده است. این حجم تولید فرش در ایران از میزان تقاضای داخلی فراتر هست و اگر مشکل صادرات حل نشود نه تنها بازارهای صادرات را از دست خواهیم داد بلکه به مرور تولیدکنندگان فرش با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد که امیدواریم مسئولین با تدابیری که می اندیشند این مشکل به زودی حل شود.

بخش ریسندگی نخ فرش در ایران را از نظر کیفیت و تکنولو‍ژی چطور ارزیابی می کنید؟

شرکتهای ریسندگی نخ فرش ماشینی در ایران را میتوان به دو دسته عمده تقسیم کرد. شرکتهای که تقریبا در ۲۰ سال گذشته راه اندازی شده اند و دسته دوم شرکتهای که حدودا از ۱۰ سال گذشته به بعد راه اندازی شده اند.

در حال حاضر با افزایش تکنولوژی در ماشین آلات بافندگی فرش و افزایش تراکم و شانه در فرش نیازمند به نخ های با کیفیت و ظرافت بالا هستیم در گروه اول بدلیل قدیمی بودن ماشین آلات قادر به تولید نخ ظریف نیستند و قیمت تمام شده نخ آنها بدلیل فرسوده بودن ماشین آلات و انرژی بالای که مصرف میکنند دیگر مقرون به صرفه نیستند که تولیدی داشته باشند و باید ماشین آلات آنها بهینه سازی و به روزرسانی شود.

خوشبختانه گروه دوم شرکتهای هستند که با تکنولوژی روز دنیا همراه هستند و قابلیت تولید نخ های مورد نیاز در فرش ماشینی را دارند نخ های با نمره ۳۰متریک به بالا که برای فرش ۱۰۰۰ شانه به بالا استفاده میشود.