چه پارچه‌هایی آب‌رفت دارند؛ پشم، پنبه یا ریون؟

الیاف پارچه زمانی که در معرض گرما، رطوبت و حرکت مکانیکی مانند چرخش ماشین لباسشویی قرار می‌گیرند، تمایل دارند دوباره به حالت اولیه و چین‌خورده خود بازگردند. همین ویژگی موجب چروک شدن یا کوچک شدن لباس‌ها می‌شود.

آب‌رفتن لباس‌ها پدیده‌ای آشناست که بسیاری از ما پس از شست‌وشو با آن مواجه شده‌ایم. حتی رعایت کامل دستورالعمل‌های شست‌وشو نیز همیشه مانع از این اتفاق ناخوشایند نمی‌شود. دلیل اصلی این مسئله در ساختار فیبرهای نساجی نهفته است.

الیاف طبیعی مانند پنبه و کتان به‌طور ذاتی حالتی چین‌خورده و نامنظم دارند. در کارخانه‌های نساجی، این الیاف کشیده و صاف می‌شوند تا به نخ‌هایی منظم تبدیل گردند؛ اما الیاف در حقیقت حافظه‌ای قوی دارند و با قرار گرفتن در معرض گرما، رطوبت و حرکت، دوباره به حالت ابتدایی خود بازمی‌گردند. همین ویژگی است که باعث چروک و آب‌رفتن پارچه‌ها می‌شود.

استفاده از آب داغ این فرآیند را تشدید می‌کند، زیرا حرارت موجب شکستن پیوندهای هیدروژنی میان زنجیره‌های سلولزی می‌شود. همچنین، خاصیت آب‌دوستی الیاف طبیعی باعث می‌شود آب به داخل آن‌ها نفوذ کرده و موجب تورم، انعطاف‌پذیری و در نهایت بازگشت به حالت اولیه شود. شدت این تغییرات به نوع بافت پارچه هم وابسته است؛ به‌طوری که پارچه‌های با بافت آزاد بیشتر مستعد آب‌رفتن هستند و پارچه‌های با بافت فشرده مقاومت بیشتری نشان می‌دهند.

الیاف حیوانی مانند پشم فرآیندی متفاوت دارند. سطح این الیاف پوشیده از فلس‌های ریز است که هنگام شست‌وشو در هم قفل می‌شوند و موجب فشردگی و جمع‌شدگی پارچه می‌گردند؛ فرآیندی که به آن «نمدی‌شدن» گفته می‌شود. در مقابل، الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر به دلیل ساختار بلوری منظم و مقاوم خود، به‌ندرت دچار آب‌رفتن می‌شوند.

برای مشاهده جدیدترین اخبار صفحه اینستاگرام مجله نساجی کهن را دنبال کنید.