آیا هیولای چاپ دیجیتال صنعت فرش ماشینی را متحول می کند؟
دانلود نسخه دیجیتال مجله کهن
اگر اهل فیلم های علمی – تخیلی باشید حتما فیلم هایی با مضمون حمله مورچه ها و عنکبوت ها را دیده اید. اهالی دهکده ای دور افتاده متوجه تعدادی مورچه تازه وارد میشوند. کم کم مورچه ها از منابعی ناشناس تغذیه می کنند بزرگتر و قدرتمند تر می شوند و تغییراتی در دی.ان.ای آنها رخ می دهد و کار به جایی می کشد که کل شهر یا کشور را زیر سیطره خود می گیرند و در آخر کار به دخالت اف.بی.آی و … می رسد. شاید بهترین مثالی که بتوان برای حرکت، رشد و انفجار صنعت چاپ دیجیتال در نساجی بیان کرد همین فیلم های علمی – تخیلی باشد.
طبق آمارهای منتشر شده رشد صنعت چاپ دیجیتال به حدی زیاد است که به اعداد دو رقمی رسیده و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۳ یعنی تنها ۵ سال دیگر حجم تجارت در این بخش از صنعت نساجی دو برابر شود و به بیش از ۲ میلیارد متر مربع چاپ روی انواع کالاهای نساجی برسد. صنعت چاپ دیجیتال از جمله بخش هایی است که از هم اکنون توجه بسیاری از کارشناسان صنعت نساجی را به خود جلب کرده و عده ای به آن به عنوان یک انقلاب قریب الوقوع در صنعت نساجی نگاه می کنند که می تواند بسیاری از معاملات و پیش بینی ها و سرمایه گذاری های آینده را دچار نوسانات و اختلالات جدی کند و بسیاری از پروسه های تولید کنونی را تغییر داده و یا به دست فراموشی بسپارد.
صنعت چاپ دیجیتال در نساجی آنقدر جذاب و گیراست که از تولید کننده ماشین آلات گرفته تا کارخانه دار و مصرف کننده را مجذوب خود کرده است. به ویژه که بازار پرسرعت این سالهای مد و فشن، رشد مصرف گرایی و افزایش سرعت تغییر سلیقه بازار و مشتری همه و همه چاپ دیجیتال را صدا میزنند. تغییرات انجام شده در دی.ان.ای ماشین آلات چاپ نساجی آنقدر زیاد بوده که توانسته است از دستگاهی که صرفا برای چاپ یک لوگو بر روی کلاه یا تی شرت استفاده می شد، دستگاهی با قابلیت چاپ روی فرش های بافته شده بسازد و این باید زنگ ها را برای ما به صدا در آورد.
فرش های ماشینی مناسب برای چاپ دیجیتال
شاید به طور سنتی چاپ برروی فرش های ماشینی قابل تصور نبود و تا چند سال پیش تنها برای فرش های تافتینگ و موکت قابل استفاده بود اما حالا این رویا به حقیقت پیوسته که بتوانیم بر روی فرش بافته شده که از یک دستاه بافندگی فیس تو فیس وندویل یا شونهر خارج می شوندیک طرح و نقشه را چاپ کنیم. تکنولوژی هایی مانند دستگاه چاپ کلاریس زیمر (ZIMMER COLARIS) می تواند با تکنیک آغشته سازی و اشباع عمق نفوذ رنگ را تا پشت فرش نیز افزایش دهند. البته چاپ بر روی فرش های تافتینگ به سبب اینکه پشت این فرش ها در دو مرحله لایه های نگه دارنده و محافظت کننده پایل ها چسبانده می شوند و پشت فرش ها دیده نمی شود و نیز به دلیل دولایه لاتکس و لایه دوم پشتی، نرمی و لطافت و انعطاف پذیری کمتری هم دارد، عمق نفوذ رنگ بر روی فرش چندان اهمیت ندارد در حالی که فرش های بافته شده هم نرمی و شکل پذیری بالایی دارند و هم پشت آنها کاملا دیده می شوند و مورد قضاوت قرار می گیرند. بنابراین موفقیت تکنولوژی کلاریس زیمر در ایجاد عمق نفوذ رنگ تا پشت فرش یک قدم بزرگ رو به جلوست. در بحث استحکام و دوام نیز فرش های بافته شده فرق های جدی با فرش های تافتینگ دارند و بسیار با کیفیت تر هستند.
به طور متوسط تراکم در هر متر در فرش های تافتینگ ۳۱۵ ردیف می باشد در حالی که فرش های بافته شده ۱۰۰۰ ردیف خاب در متر و بالاتر از آن نیز امکان پذیر است. تعداد خاب ها در هر متر مربع در فرش های تافتینگ حدود ۱۰۰ هزار عدد ولی در فرش های بافته شده حدود ۱ میلیون و بالاتر می باشد.
فرش های ماشینی به نسبت فرشهای تافتینگ برای ورود به پروسه چاپ دیجیتال مزایای دیگری هم دارند. مثلا فرش های بافته شده راحت تر می توانند مورد بازیافت قرار گیرند. فرش های تافتینگ به دلیل اینکه اجزای تشکیل دهنده زیادی مانند خاب فرش، پود، لایه پشتی اولیه، مقدار زیاد لاتکس و لایه پشتی ثانویه برای پایدار نگه داشتن خاب فرش دارند، کار را در پروسه بازیافت و جداسازی مواد بسیار سخت می کنند اما فرش های بافته شده به روش فیس تو فیس که با دستگاه هایی نظیر شونهر و وندویل تولید میشوند قابلیت بافت با تنها یک نوع نخ را دارند. مثلا نخ فرش پلی استر که این روزها با محبوبیت نیز مواجه شده است گزینه مناسبی برای تولید یک فرش ۱۰۰ درصد پلی استری است که قابلیت بازیافت خوبی دارد. اگر در پروسه تولید فرش ماشینی از بافتهای استاندارد مناسب مانند W-BINDING استفاده شود به دلیل فیکس شدن بسیار خوب نخ های خاب در زمینه فرش عملا خاب ها آنقدر محکم هستند که نیازی به لاتکس خوردن پشت فرش ندارند. نوع رایج تر بافت که در ماشین آلات فرش بافی فیس تو فیس زاکارد استفاده می شود بافت V-BINDING می باشد که نیاز به لایه نازکی از آهار در پشت نیاز دارد.
فرش ماشینی، هزینه تولید بالا اما با کیفیت
فرش های ماشینی نسبت به فرش های تافتینگ شاید هزینه تولید بالاتری داشته باشند اما مزایا و کیفیت بالایی دارند که این هزینه بالاتر را توجیه می کند. شرکت هایی که بخواهند وارد بخش چاپ دیجیتال فرش ماشینی بشوند از دست بازتری برای انتخاب ماشین بافندگی خود برخوردارند چرا که برای آغاز فرایند چاپ دیجیتال برروی فرش تنها نیاز به یک فرش بافته شده با زمینه سفید و ساده داریم.
مثلا ماشین بافندگی مدل آلفا ۵۰۰ اشتابلی با ژاکارد سه حالته خود می تواند یک گزینه خوب باشد. آلفا ۵۰۰ دارای عرض بافت ۵.۳ متر است که امکان تولید فرش های بزرگ پارچه و با عرض بالا را نیز فراهم می کند که در بسیاری از سفارشات عریض به ویژه در پروژه های بزرگ یک ویژگی مهم است. ویژگی مهم ماشین آلفا ۵۰۰ این است که با عرض ۵.۳ متری می تواند طیف وسیعی از بافت های با ساختار دبلیو W را ببافد و دست تولید کننده از این جهت برای انتخاب بافتهای مختلف با ساختار دبلیو بسیار باز است. در این ماشین انواع نخ ها مورد استفاده قرار می گیرد و تراکم ردیف های بافت در هر متر بالغ بر ۱۰۰۰ ردیف قابل بافت می باشد.
در پروسه فرش های چاپی بهترین نخ فرش نایلون می باشد و البته جایگزین ارزان تر آن یعنی پلی استر نیز یک جایگزین خوب است. نخ فرش نایلون بهترین و باکیفیت ترین گزینه است که اغلب در بازارهای آمریکا و چند کشور پیشرفته دیگر مصرف دارد و اغلب بازارهای کشورهای دیگر به طور گسترده از پلی استر که ارزان است استفاده می کنند اما امکان استفاده از پنبه ، پشم و ویسکوز هم وجود دارد.متاسفانه تا به امروز امکان چاپ دیجیتال بر روی فرش های پلی پروپیلن وجود ندارد. اما یک گزینه عالی برای شرکت هایی که می خواهند صرفا فرش های چاپی تولید کننده می تواند ماشین LEANTEC ۵۰۰ ALPHA باشد که فاقد ژاکارد است و برای بافت فرش های با بافت ساده و خام بسیار مناسب است. این ماشین که به یک سروو کنترل دابی تا ۱۶ شفت مجهز شده است و به دلیل عدم وجود ژاکارد حجم کوچکی دارد، در فضایی که حتی یک ماشین استاندارد فرش بافی هم جا نمی شود می توان آنرا نصب و راه اندازی کرد.
بافت این فرش ها بسیار ساده است دیگر دغدغه نخ های رنگی و تمام شدن نخ ها در کریل و یا تعویض رنگ بندی برای شیفت کردن از یک نقشه بر روی نقشه با رنگ بندی جدید ، از دست دادن زمان و توقف های بیهوده ماشین بافندگی معنایی ندارد و تنها ماشین می تواند با یک نوع نخ به طور شبانه روزی کار کند.
فرش های چاپی و ویژگی های منحصر به فرد
در فرش های چاپی به دلیل امکان چاپ مستقیم رنگ برروی سطح خام زمینه فرش، امکانات اضافی در اختیار طراحان و تولیدکنندگان قرار میگیرد. مثلا نقشه های فرش می تواند به راحتی از ترکیب زمینه سفید و نقطه های رنگی که توسط جت رنگرزی دستگاه پاشیده می شود نقش های خلاقانه ای را ایجاد کنند همچنین امکان استفاده از رنگ های نئون، شبرنگ، رنگ های با قابلیت دید در شب، ضد لک کردن، ضد باکتری کردن، افزایش دوام نوری و شستشو و … وجود دارد.
برخی از مزایا و معایب این سیستم در زیر آورده شده است:
-در پروسه چاپ دیجیتال روی فرش امکان استفاده از بی نهایت رنگ و طیف رنگی وجود دارد.
-در چاپ دیجیتال امکان نمونه گیری سریع در خط تولید وجود دارد و دیگر نیازی به تهیه نمونه رنگ در لابراتوار نمی باشد
-در این نوع چاپ نیازی به محل ویژه ای برای نگهداری رنگ ها وجود ندارد و همه رنگ هادر تانکرهای تعبیه شده در دستگاه نگهداری می شوند.
-بهره وری بسیار بالا
-بدون داشتن حداقل سفارش (حتی یک متر فرش با طرح خاص نیز به راحتی قابل تولید است)
-در کل خط چاپ فرش تنها ۵ نوع ماده اولیه به کار گرفته می شود
-نیاز به فضای معقول و نیاز به سرمایه گذاری کمتر
-سازگار با محیط زیست
-قابلیت چاپ هرنوع عکس و تصویر
-ثبات بالای رنگی، نوری و شستشو
-هماهنگی صددرصدی با مد و سلیقه بازار
-واکنش به نیاز و ترند بازار در کمترین زمان ممکن و امکان بهره برداری از تمایلات مقطعی در جامعه
- سرعت چاپ دیجیتال برروی فرش نسبت به چاپ دیجیتال روی پارچه پایین تر است
- کار با این سیستم نیاز به دقت بسیار بالایی دارد
- رنگ های چاپ دیجیتال روی فرش نسبتا گران می باشد و برای سفارش های بالا مقرون به صرفه می شود.
- توقف پروسه تولید در صورت تمام شدن یکی از رنگ ها
رواج چاپ دیجیتال فرش ماشینی و چالشی برای صنایع وابسته
به نظر میرسد با رواج چاپ دیجیتال در صنعت فرش ماشینی، بسیاری از بخش های وابسته به این صنعت با تغییرات جدی روبرو شود. یکی از این بخش ها طراحی فرش شامل طراحان فرش ماشینی و استودیوهای طراحی فرش هستند که قطعا با چالشی جدی روبرو خواهند شد. از آنجایی که چاپ دیجیتال این امکان را به مدیران شرکت ها میدهد که حتی یک تخته فرش را نیز تنها با چند کلیک با هر طرح و نقشه و تصویری چاپ کنند و نتیجه را تنها چند دقیقه بعد ببینند، قطعا قدرت ریسک و تنوع در تولید کنندگان به شدت بالا می رود و از طرفی هزینه های طراحی و خرید طرح به شدت افت پیدا خواهد کرد. چاپ دیجیتال می تواند حتی یک فرد طراح تازه وارد و یا فردی که با نرم افزارهای گرافیکی و طراحی استاندارد مانند فتوشاپ آشنایی خوبی دارد را قادر سازد تا طرحی را به دستگاه بدهد و پس از چند دقیقه طرح برروی فرش ظاهر شود. بنابراین پیش بینی می شود موقعیت طراحان فرش و به ویژه استودیوهای طراحی فرش که هزینه های خاص خود را دارند با مشکلات جدی مواجه شوند و قطعا با ساده تر شدن کار شرکت های تولید کننده فرش ماشینی حاضر به پرداخت هزینه های چند ده میلیونی برای طرح فرشی که موفقیت آنها در بازار معلوم نیست، نخواهند بود.
آنچه مسلم است با زیاد شدن خطوط تولید فرش ماشینی با چاپ دیجیتال، انقلابی در تنوع و طرح‌ها و نقشه های فرش در بازار رخ خواهد داد چرا که دیگر برای قدرت تخیل و خواست مشتری محدودیتی وجود ندارد.
سرمایه گذاری ها در سراسر جهان ادامه دارد
با قدرت نمایی صنعت چاپ دیجیتال فرش ماشینی سرمایه گذاری بر روی این تکنولوژی در سراسر جهان آغاز شده است. سال گذشته شرکت بلژیکی s-print سه و نیم میلیون یورو برای خرید و راه اندازی خط جدید چاپ دیجیتال فرش ماشینی سرمایه گذاری نمود.
این خط که قابلیت چاپ تا ۴۰۰ dpi را داراست ساخت شرکت زیمر می باشد و قدرت خارق العاده در چاپ هر نوع طرح و رنگ و طیف رنگی را دارد. این شرکت اعلام کرده است که توانایی ارائه خدمات به تمام مصرف کنندگان از مشتریان صنعتی، برگزارکنندگان رویداد های خاص و نمایشگاه ها گرفته تا چاپ تصاویر شخصی مشتریان خانگی برروی فرش را دارد.
در این خط که قابلیت چاپ به کمترین متراژ یعنی دو متر مربع را هم داراست انتخاب و تغییر رنگ ها از سی.ام.وای.کی به آر.جی.بی و انتخاب و جانمایی طرح ها بر روی فرش تنها با چند کلیک در نرم افزار این ماشین امکان پذیر است این خط تولید که حدود ۵۶ متر طول دارد در حال حاضر در محل جدید کارخانه در بلژیک نصب و راه‌اندازی شده است.
در ایران نیز فرش محتشم کاشان در این بخش پیشقدم شده و برای اولین بار موفق به تولید فرشهای دیجیتال با تکنولوژی کلاریس زیمر گردیده است فرش های این شرکت در بازار داخلی و به ویژه بازارهای صادراتی با موفقیت و استقبال بسیار خوبی مواجه شده است. همچنین خطوط تولیدی جدیدی نیز در ایران در جهت چاپ دیجیتال در قزوین و اصفهان خریداری شده که در حال نصب و راه اندازی می باشد.
اطلاعات بیشتر در مورد خرید فرش ماشینی را در کانال اینستاگرام ما دنبال کنید
نگارش : بهنام قاسمی
