در صنعت تولید فرش، مدل های مختلفی وجود دارد که می توان به موکت های تافتینگ، فرش های دست بافت و ماشینی و فرش های چاپی اشاره کرد و هر یک از آن ها با توجه به سلیقه و انتخاب خریدار، زینت بخش فضای مورد نظر می شود.
موکت های تافتیگ نوعی کفپوش هستند که نخ های خاب به کمک سوزن های مخصوص و به صورت حلقه از بین ساختار منسوج زمینه عبور می کنند؛ در نهایت برای تثبیت نخ های خاب، به پشت این موکت ها چسب و مواد تثبیت کننده می زنند. در این نوع کفپوش، رنگرزی نخ های خاب به روش رنگرزی دوک یا بوبین صورت می گیرد.
فرش های دست بافت و ماشینی نوع دیگری از کفپوش های بافته شده هستند که نخ های خاب رنگی به کمک تکنیک ها و گره های متفاوتی روی ساختار زمینه فرش بافته می شوند. این نوع فرش ها دارای ظاهری زیبا و در عین حال قیمت بالا هستند.
در کنار فرش ها و موکت های تافتینگ که از نخ رنگی برای بافت نخ های خاب استفاده می شود، فرش های چاپی نوعی دیگر از کفپوش های موجود در بازار هستند. در این مدل، فرش و موکت به صورت ساده و به صورت تک رنگ (خام) بافته می شوند و در قسمت تکمیل، عملیات چاپ به روش صفحات رنگی screen printing (چاپ تخت یا روتاری) و یا دیجیتال (تزریق رنگ از طریق نازل) بر روی آن ها صورت می گیرد. این نوع فر ش ها از جهت طراحی و رنگ بسیار انعطاف پذیر هستند.
مزیت فرش های چاپی این است که بدلیل بافت تک رنگ، نیاز به استفاده از سیستم ژاکارد نبوده و بافت فرش با سیستم دابی امکان پذیر است (مانند دستگاه leantec ALPHA 500) که فضای کمتری نیز اشغال می کند. همچنین به دلیل تک رنگ بودن این نوع فرش، تعداد توقفات دستگاه برای تعویض نخ های رنگی کاهش می یابد.
فرش های چاپی در مقایسه با فرش های ماشینیِ مشابه از نظر تعداد تراکم بافت و طرح، وضوح تصویر بهتر و شفاف تری دارند که ناشی از تراکم رنگی بالای آن ها است.
تفاوت دیگری که معمولا بین فرش ماشینی و فرش چاپی دیده می شود آن است که در فرش های ماشینی کل ریشه رنگ می شود در حالیکه در فرش های چاپی (اگر فرآیند تکمیل و پرس به خوبی انجام نگیرد) تنها سطح ریشه، رنگ را به خود می گیرد.
شرکت زیمر (zimmer) در حوزه ی تولید سیستم های چاپ بر روی فرش، جزء شرکت های پیشتاز بوده و به تولید این نوع دستگاه ها به روش های چاپ تخت (flat screen)، روتاری و دیجیتال کروموترونیک و کروموجت پرداخته است.
در چاپ های اسکرین، صفحات طرح دار و رنگی در تماس با فرش قرار می گیرد و رنگ با توجه به طرحی که روی صفحات تعبیه شده، روی سطح فرش می نشیند.
در دستگاه های کروموترونیک و کروموجت که به روش دیجیتال عمل می کنند، تزریق رنگِ نازل ها با کامپیوتر کنترل می شود. در این سیستم ها با توجه به طرح، سیگنال های دیجیتالی به نازل های رنگی داده شده و در نهایت رنگ مورد نظر به سطح فرش تزریق می شود.
با توجه به نوع چاپی که قرار است بر روی فرش صورت گیرد، می توان از سیستم های چاپ ذکر شده، استفاده کرد.
انواع چاپ
چاپ مستقیم: در این روش تمام طرح ها و الگو ها از طریق چاپ بر روی فرش نقش می بندد. مشکلی که در این روش وجود دارد آن است که باید رنگ پس زمینه روشن تر از رنگ طرح های چاپی باشد.
در چاپ مستقیم به روش اسکرین، رنگ ها توسط صفحات رنگی بر روی فرش چاپ می شود ولی در روش کروموجت، تمام رنگ ها و طرح ها توسط نازل های رنگی بر روی فرش قرار می گیرد.
چاپ برداشت: در این روش با توجه به طرح، رنگ تیره ی زمینه از روی سطح برداشته شده و رنگی روشن تر و درخشان تر بر روی زمینه، جایگزین می شود و به دو طریق انجام می شود:
– روش اول: ابتدا با کمک صفحات رنگی، رنگ پایه روی سطح فرش قرار گرفته و سپس رنگ های دیگر به کمک چاپ گر ها بر روی زمینه چاپ می شود.
– روش دوم: نقاط رنگی ابتدا روی فرش چاپ شده و بعد از آن رنگرزی روی آن صورت می گیرد.
برای چاپ برداشت، سیستم چاپ اسکرین به دلیل نفوذ بهتر رنگ در ساختار فرش، نسبت به سایر سیستم ها بهتر است.
چاپ مقاوم: در این روش با توجه به طرح و الگو، با سیستم های دیجیتال یا اسکرین، چاپ در نواحی و نقاط مورد نظر صورت می-گیرد سپس بر روی نقاط رنگ شده، برای جلوگیری از نفوذ رنگی دیگر، وکس یا هر ماده ی شیمیایی افزوده شده تا در هنگام رنگرزیِ کلِ سطحِ منسوج (فرش)، به نقاطی که از قبل روی آن چاپ صورت گرفته، رنگ نفوذ نکند.
بیشتر بخوانید: تاثیر رواج فرش های چاپی بر جایگاه طراحان فرش
شایعه های رایج در مورد فرش چاپی
فرش چاپی دوام زیادی ندارد: بسیاری تصور می کنند که فرش های چاپی پس از گذشت زمان، رنگ خود را ازدست می دهند و برای مکان های پر تردد مناسب نیستند، در صورتیکه در فرآیند چاپ و تثبیت، بین رنگ و الیاف فرش پیوند شیمیایی برقرار می-شود. از این رو، نه تنها برای مکان های کم تردد بلکه برای مکان های پرتردد مانند فرودگاه ها، ترمینال ها و حتی نمایشگاه ها نیز مناسب بوده و رنگ خود را از دست نمی دهند.
فرش های چاپی، تنوع طرح و نقش ندارند: در دهه های گذشته طراحی فرش های چاپی بسیار ساده بود ولی با بهبود فرآیند چاپ و توسعه تکنولوژی آن، ظاهر فرش های چاپی بهتر شده است.
استفاده از مواد پاک کننده سبب آسیب به فرش های چاپی می شود: باید توجه داشت که مواد سفیدکننده به تمام فرش ها آسیب می زند و به چاپی یا غیرچاپی بودن فرش بستگی ندارد. اگر برای تمیز کردن فرش چاپی، از مواد سفیدکننده استفاده نشود هیچ نگرانی بابت آسیب دیدن آن وجود ندارد.
مزایای فرش با چاپ دیجیتال
رفوگری: در رفوگری فرش، هماهنگی بخش رفو شده با سایر نقاط، اهمیت بالایی دارد. اگر پس از انجام رفوگری، نخِ همرنگِ بخشِ آسیب دیده در انبار موجود نباشد، قسمت اصلاح شده با سایر نقاطِ فرش هماهنگ نخواهد شد و بیشتر به چشم می آید. ولی در فرش های چاپی، ایجاد دوباره ی رنگِ مورد نظر برای منطقه آسیب دیده، حتی پس از سالیان، به راحتی امکان پذیر است.
کاهش زمان سفارش تا تولید: از آنجایی که در چاپ دیجیتال به تولید ذخایر بزرگ رنگی قبل از فرآیند چاپ نیاز نیست، زمان سفارش محصول تا تولید آن، کاهش می یابد.
آزادی در طراحی: این فرش ها به طراحی پیکسل شده مطابق با شانه و تراکم فرش، نیاز نداشته، در نتیجه می توان بدون محدودیتی در انتخاب تعداد و نوع رنگ، بر روی فرش طرح ها و الگوهای بسیاری مطابق با سلیقه شخصی ایجاد کرد. از آنجایی که در چاپ دیجیتال، کنترل نازل ها و تزریق رنگ به روش دیجیتال صورت می گیرد، در هر بخشی از فرش می توان طرح های متنوع و زیبا با طیف رنگی گسترده و درجه بندی متفاوت، خلق کرد.
بیشتر بخوانید: ضرورت کاربرد کامپیوتر در طراحی فرش ماشینی
گردآوری: ندا نعیمی، تحریریه کهن
ارسال مقالات و ترجه جهت انتشار در سایت : info@kohanjournal.com
جهت دریافت آخرین خبرها و به روز ترین نمایشگاه های نساجی و فرش ماشینی ایران و جهان در فرم زیر ثبت نام کنید
