پایداری در صنعت نساجی به چه معنی است؟

آیا صنعت نساجی پایدار است؟

بله امکانش هست. در حال حاضر این بزرگترین صنعت صادرات محور در بسیاری از کشورهای در حال توسعه جهان نطیر هندوستان بنگلادش پاکستان کشورهای آفریقایی و … است. بسیاری از فعالان صنعت نساجی و پوشاک جهان در حال کار بر روی این موضوع هستند که چگونه این بخش تاثیر بلند مدتی بر اقتصاد کشورها خواهد داشت. صنایع نساجی برای محیط زیست بسیار مضر است و در کشورهای نامبرده ادامه این وضعیت بدون چاره اندیشی می تواند به یک بحران بین المللی و انسانی منجر شود.

آب و مواد شیمیایی مخلوط با مواد شیمیایی آلوده و مختلف شرکت های شستشو، رنگرزی و تکمیل دائماً ما را به چالش می کشند. به همین دلیل، پایداری در بخش نساجی بسیار مهم است. پایداری توسعه پایدار شرکت های نساجی است که نیازهای فعلی را بدون آسیب رساندن به محیط زیست تامین می کند و نسل های آینده را قادر می سازد تا نیازهای خود را برآورده کنند.

۳ رکن اساسی پایداری در صنعت نساجی

رکن زیست محیطی: این موضوع تأکید زیادی بر ستون محیط زیست مانند کاهش ردپای کربن، ضایعات بسته بندی، مصرف آب و تأثیر کلی آنها بر محیط زیست دارد. شرکت‌ها دریافته‌اند که تأثیر مفید بر روی کره زمین می‌توانند تأثیر مالی مثبتی نیز داشته باشند. پنج مرحله پایداری محیط زیست فاز مواد اولیه، پروسه ساخت و تولید، خرده فروشی و توزیع، مصرف کننده و بازیافت است.

رکن اجتماعی: پایداری اجتماعی بر حمایت از کارکنان، ذینفعان و جامعه ای که در آن فعالیت می کند متمرکز است که می توانند به طرق مختلف به کسب و کار کمک کنند، مانند افزایش تعامل اخلاقی و کارکنان، بهبود مدیریت ریسک، باز کردن بازارهای جدید و غیره.

رکن اقتصادی: پایداری اقتصادی شیوه‌هایی است که از رشد اقتصادی بلند مدت حمایت می‌کند بدون اینکه تأثیر منفی بر جنبه‌ های اجتماعی، زیست‌محیطی و فرهنگی جامعه بگذارد. این رکن بر فعالیت‌های خاصی مانند انطباق، حکمرانی مناسب، مدیریت ریسک و غیره تمرکز دارد.

شیوه های پایدار در صنعت نساجی چیست؟

نساجی پایدار به معنای فرآیند تولیدی است که سازگار با محیط زیست خواهد بود به این معنی که تمام مواد و فرآیندها، ورودی ها و خروجی ها سالم و ایمن برای مردم و محیط زیست در تمام مراحل چرخه زندگی خواهند بود.

تولید و فرآوری منسوجات پایدار که از منابع تجدیدپذیر یا بازیافتی می‌آیند نه تنها به کاهش اثرات منفی بر محیط‌ زیست کمک می‌کند، بلکه میلیون‌ها کارگر را برای کسب درآمد عادلانه و تضمین شرایط کاری مناسب حمایت می‌کند.

نیاز مبرم به پایداری در صنعت نساجی

استفاده از منابع طبیعی در چند سال اخیر بسیار افزایش یافته است. مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت نساجی منجر به افزایش آلودگی منابع آب شده است که در حال حاضر منجر به کمبود آب شده است.

منسوجات در طول عملیات تولید، مقدار زیادی سوخت فسیلی مصرف می کنند. سوخت های فسیلی حاوی مقدار زیادی کربن هستند و با اکسیژن واکنش می دهند و دی اکسید کربن تشکیل می دهند که میزان گرمایش جهانی را در جهان افزایش می دهد.

صنایع پوشاک نیز باید خطرات زیست محیطی را از بین ببرند و کارایی فرآیند را بهبود بخشند.

اما چگونه می توان به پایداری در صنعت نساجی دست یافت؟

۱) انتخاب مواد اولیه

تولید منسوجات پایدار با مواد اولیه پایدار شروع می شود. مواد اولیه پوشاک پایدار به پارچه هایی اطلاق می شود که از منابع سازگار با محیط زیست مانند ابریشم مصنوعی، ویسکوز، مودال و غیره و مواد طبیعی به دست می آیند. مواد طبیعی بسیار پایدارتر هستند. برخی از محبوب ترین مواد طبیعی مورد استفاده در صنعت پوشاک عبارتند از پنبه، پشم، کتان، کنف، توت و رامی. پارچه های ارگانیک قابل بازیافت و زیست تخریب پذیر هستند.

۲) طراحی زیست محیطی

رویکرد طراحی زیست محیطی همه عوامل ممکن را در نظر می گیرد، به عنوان مثال اکولوژیکی، قابل بازیافت بودن، ارگونومی، دوستی با محیط زیست که می تواند بر محیط زیست تأثیر بگذارد. به طراحی محصولاتی با آسیب کمتر محیطی اشاره دارد و همچنین باعث افزایش خواص زیبایی شناختی و عملکردی یک محصول می شود. اخیراً، یک حرکت سنجیده در ترویج رویکردهای طراحی اکو در صنعت مد رخ داده است.

۳) جایگزین های سازگار با محیط زیست برای تولید سنتی

جایگزین های سازگار با محیط زیست وجود دارد که توسط شرکت های نساجی برای حل مشکلات زیست محیطی استفاده می شود. چنین جایگزین هایی عبارتند از:

• سفید کردن (رنگرزی هوا و صرفه جویی در مصرف آب، سفید کننده لیزری، سفید کننده و تکمیل ازن)
• استفاده از تکنولوژی های جدید چاپ  مانند تکنولوژی چاپ دیجیتال کلاریس زیمر
• مرسریزاسیون (مرسریزاسیون سلول های الکتروشیمیایی)
• طراحی مد با دور ریز صفر در پروسه تولید، مانند فناوری های بافندگی بدون درز و فناوری طراحی سه بعدی یکپارچه.
• روش‌های فرآیند مرطوب جایگزین (سفید کردن بدون کلر، فرآیندهای رنگرزی با دمای سرد یا پایین، استفاده مجدد از حمام رنگ، سفیدکننده‌های اکو، چاپ دیجیتال،  بازیافت آب و … )
• تولید چرم های وگان

۴) بسته بندی

بسته بندی پایدار به معنای بسته بندی است که سه اصل پایداری کاهش-استفاده مجدد و بازیافت را در خود دارد. هدف اصلی بسته بندی پایدار این است که تا حد امکان آسیب کمتری به محیط زیست وارد کند. این را می توان با استفاده از مواد بازیافتی یا ایجاد قابلیت بسته بندی خاص به دست آورد.

۵) زنجیره تامین

بخش جدایی ناپذیر شرکت های نساجی و پوشاک، مدیریت زنجیره تامین است که برای موفقیت شرکت و رضایت مشتری لازم است. کار تحلیلی و گزارش دهی خوب با استفاده از فناوری های مدرن برای بهبود مستمر فرآیندها در سراسر زنجیره تامین در این بخش ضروری است.

۶) حمل و نقل

حمل و نقل کالاهای نساجی و پوشاک در سفر خود از قاره ای به قاره ای دیگر و یابین کشورها ممکن است از طریق سفر هوایی، آبی، کشتی، راه آهن، جاده و … صورت گیرد. فرآیند حمل و نقل انرژی مصرف می کند که منجر به تخلیه منابع طبیعی و انتشار دی اکسید کربن می شود که به نوبه خود بر محیط زیست تأثیر منفی می گذارد.

چالش های آینده

صنعت نساجی به طور جدی با تهدیدهایی از جمله افزایش هزینه آب و برق، نیروی انسانی متخصص ویژه، افزایش هزینه نیروی کار، تغییرات آب و هوایی، کمبود منابع، شرایط اقتصادی آسیب پذیر و غیره مواجه است. بنابراین، چالش آینده درک این تهدیدها و انجام اقدامات مناسب برای محافظت از آینده، حفاظت از محیط زیست و بهبود زندگی مشتریان، کارگران و تامین کنندگان در سراسر جهان است که باید در سطوح مختلف از سیاست گذاری و اداری کلان کشورها تا تولیدکنندگان خرد و کوچک همه گیر شود.

نتیجه گیری

برای حفظ بخش نساجی در آینده نزدیک، باید بر پایداری در صنعت نساجی با بهبود بهره‌وری منابع، بهره‌وری مشترک، کارایی هزینه، رضایت مشتری، شهرت برند، شرایط محیطی و غیره و اطمینان از شرایط بهداشتی بهتر استفاده‌کنندگان و کارگران تمرکز کنیم.

در این بین توجه به استانداردهای نساجی و پوشاک بین المللی نظیر اوکوتکس و راهکارهای کاهش مواد مضر برای انسان و محیط زیست حایز اهمیت است. به طوز خاص باید بخش هایی از صنعت نساجی که بیشترین آلودگی را دارند یعنی بخش مواد رنگزا و مواد شیمیایی و بخش رنگرزی و تکمیل را هدف قراردارد.