این ۱۲ نفر

این ۱۲ نفر- نوید هادی عشر

صنعت فرش ماشینی ایران که در ۲۳ مهر ماه سال ۱۳۵۱، با راه اندازی نخستین کارخانه تولید فرش در راوند کاشان شروع به فعالیت نمود، همواره شهرکاشان را نه تنها به عنوان زادگاه خود، بلکه به عنوان قطب تولید فرش ماشینی این مرز و بوم می شناسد.
طبق آمار و ارقام اعلام شده، در حال حاضر ظرفیت نصب شده ماشین آلات فرش بافی در ایران حدود ۱۳۵ میلیون متر مربع است و میزان تولید نیز در حدود ۸۵ میلیون متر مربع در سال می باشد. شهر کاشان با حدود ۶۴۵ واحد تولید فرش ماشینی، دارای سهم ۶۰ درصدی در صنعت فرش ماشینی ایران است. بنابراین می توان گفت که تولید سالیانه کارخانجات فرش ماشینی کاشان تقریباً ۵۱ میلیون متر مربع است.. متاسفانه هیچ گاه نگاه نقادانه منطقی به رشد صنعت فرش ماشینی در کاشان وجود نداشته است. فقدان نقد منطقی، سبب شد بسیاری از پتانسیل های که می توانست جرقه صادرات شود منجر به کپی برداری از برند های داخلی گردد.

مروری بر تمامی مصاحبه ها و نظرات کارشناسان صنعت نساجی متاسفانه مشترکا تداعی کننده جناح بندی برای واحد های کوچک و بزرگ است. هر چند که تب و تاب این بحث های تکراری مربوط به دهه ۷۰ بود اما همچنان اثرات آن باقی است. صنعت فرش ماشینی در کاشان ۳۵ سال پیش از فرش راوند آغاز شد. پس از آن با وقوع انقلاب اسلامی و آغاز جنگ بسیاری از مدیران با تجربه آن رفتن را بر ماندن ترجیح دادند. صنایع راوند کاشان که خود بسان دانشگاهی بزرگ نیروهای زیادی را در بخش های مختلف تولید ، تعمیرات ، نگهداری و…… آموزش داده بود، آرام آرام نحیف می شد. در اواخر دهه ۶۰ به یکباره در حدود ۱۲ تن از مدیران شرکت صنایع راوند کاشان به طور دسته جمعی استفاء دادند . هر چند که این ۱۲ نفر در این سالها آنقدر اطلاعات ، تجربه و دانش کسب کرده بودند که بتوانند در صنعت ایران انقلابی بپا کنند.

کپی ماشین آلات با فندگی فرش بلژیکی که از مدتها پیش شروع شده بود با همت دست جمعی این ۱۲ نفر عملی شد. و در مدت کوتاهی روانه بازار شد. و تولید فرش ماشینی آغاز شد. این ماشین آلات هنوز در کاشان در حال تولید هستند که نمونه های مختلف آن قابل دسترسی می باشند. پس از مدت اندکی به سبب نیاز بازار تشنه انروز هجوم برای خرید ماشین آلات فرش آغاز شد و تقریبا تاسیس کارخانه فرش به اهم واجبات مردم کاشان تبدیل شد.
در کنار اخذ پروانه و خرید ماشین آلات ، عده ی در پشت جبهه با تهیه نقشه ، پانچ و خدمات دیگر خدمت رسان صنعت فرش ماشینی کاشان بودند. رفته رفته با بزرگ شدن واحد های بافندگی نیاز به تامین کنندگان مواد اولیه و واحد های تکمیلی بیش از پیش احساس می شد.

در برهه کوتاهی فرش راوند از تکمیل فرش های تولیدی کارخانجات دیگر سر باز زد تا بدین گونه نقشی در کاهش رشد صنعت فرش ماشینی کاشان داشته باشد. اما به زودی این مشکل نیز حل شد و کارخانه تکمیل فرش هم احداث شد و پس از آن واحدهای زیادی تولید نخ ۵و۱۰ اکریلیک و……… دست به دست هم چرخه تولید فرش را تکمیل کردند.

با گذشت زمان و آموزش نیروهای بومی و جذب متخصصان دیگر شهرها از جمله اصفهان تولید کاشان وارد فاز جدیدی شد. دوره جدید که شامل ساخت انواع قطعات یدکی و ارائه سرویس های محلی برای ژاکارد و تعویض نقشه و غیره بود باعث شد تا مشکلات واحد های کوچک مرتفع و امکان تولید ارزانتر فراهم آید. درست از همین زمان به بعد علاقه برای تاسیس واحد های فرش ماشینی بشدت افزایش یافت تا اینکه به وضهیت فعلی رسید.
کاملا مشهود است که صنعت فرش ماشینی در کاشان در یک رویه کاملا بی برنامه رشد کرده است که البته بدون در نظر گرفتن مختصات رشد صنعتی ، بزرگ شدن این صنعت مزایای زیادی برای کاشان و کشور داشته است. حال اگر با اعمال محدودیت ها و اعطای حمایت های منطقی این صنعت ملزم به پیروی از برنامه مدون بود و استاندار های تدوین شده را می پذیرفت امروز نباید به آمار صادرات ترکیه با حسرت نگاه می کردیم.