تراز تجاری صنعت نساجی منفی‌تر شد
طی شش ماه نخست سال ۱۳۹۳ صادرات منسوجات و پوشاک کشور (بدون احتساب فرش دستباف) در حدود ۳۰۰ میلیون دلار و واردات این محصولات ۶۷۵ میلیون دلار بوده است.
بر اساس گزارش منتشره از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، طی شش ماه نخست سال 1393صادرات منسوجات و پوشاک کشور (بدون احتساب فرش دستباف) در حدود ۳۰۰ میلیون دلار بوده که نسبت به صادرات محصولات مذکور در مدت مشابه سال ۹۲ شاهد افت ۶ درصدی بوده است. این در حالی است که واردات این محصولات به کشور طی مدت مذکور با ۸ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۶۷۵ میلیون دلار رسیده است. بر این اساس تراز تجاری صنعت نساجی و پوشاک کشور طی مدت ۶ ماهه نخست سال جاری منفی ۳۷۵ میلیون دلار بوده است.
چنانچه ارزش واردات ماشین آلات که بالغ بر حدود ۱۷۸ میلیون دلار می‌باشد و در روند توسعه این صنعت نقش اساسی بازی می‌کند را از ارزش کل واردات صنایع نساجی و پوشاک کسر کنیم به رقم تقریبی ۵۰۰ میلیون دلار واردات می‌رسیم که باز هم تراز تجاری صنعت نساجی منفی ۲۰۰ میلیون دلار در طی شش ماه خواهد بود.
با بررسی آمار و ارقام فوق‌الاشاره مشخص می‌گردد که ارزش واردات منسوجات و پوشاک به کشور به مراتب بیشتر از صادرات آن بوده و می‌توان اظهار داشت که به ازای هر ۱ دلار صادرات این محصولات، در حدود ۱.۶۶ دلار منسوجات به کشور وارد شده است.
لازم به ذکر است که آمار واردات ذکر شده مربوط به واردات از مبادی رسمی کشور می‌باشد و همانگونه که بارها عنوان گردیده، منسوجات و پوشاک از جمله اقلامی هستند که حجم و ارزش واردات آن‌ها از مبادی غیررسمی و کالای همراه مسافر به مراتب بیشتر از واردات رسمی آن‌ها می‌باشد. لذا به نظر می‌رسد که کل واردات این محصولات می‌باید چندین برابر آمار واردات فوق‌الاشاره باشد.
از سوی دیگر روند رو به کاهش صادرات صنایع نساجی، تأمل و بررسی مسئولین مربوطه را می‌طلبد. با چنین روندی به نظر نمی‌رسد که صادرات این صنعت در پایان سال ۹۳ به بیش از ۶۰۰ میلیون دلار بالغ گردد و این در حالی است که شاهد ارزش صادرات ۹۰۰ میلیون دلاری این صنعت طی سال‌های گذشته نیز بوده‌ایم.
بر اساس اطلاعات منتشره به جز کفپوش‌های ماشینی با رشد ۲ درصدی، سایر زیرشاخه‌های این صنعت طی مدت مذکور کاهش ارزش صادرات داشته‌اند. این امر نه تنها در خصوص کالاهای نهایی صنایع نساجی و پوشاک همچون پوشاک (کاهش ۱۶ درصدی) رخ داده بلکه شاهد کاهش صادرات ارزش صادرات انواع الیاف (منفی ۱۶ درصد) از کشور نیز بوده‌ایم.
ادرات الیاف به ویژه الیاف پلی‌استر از جمله نقاط قوت صادرات صنایع نساجی کشور طی سال‌های اخیر بوده که متأسفانه در سال جاری روند صادرات آن رو به کاهش بوده است که وضع عوارض ضد دامپینگ از سوی کشور ترکیه بر ضد ایران در کاهش این روند تاثیر بسزایی داشته است.
از سوی دیگر آمارها مشخص می‌کند که واردات منسوجات به کشور، آن‌هم نه در حوزه مواد اولیه بلکه در خصوص کالاهای نهایی با رشد قابل توجه نسبت به مدت مشابه همراه بوده‌اند. بر اساس اطلاعات منتشره، واردات انواع الیاف و پنبه به کشور طی این مدت به ترتیب با کاهش ۱۳و ۴ درصدی در ارزش واردات روبرو بوده است .این در حالی است که ارزش واردات انواع کفپوش‌های ماشینی، انواع پتو، انواع پارچه (به جز شماره تعرفه مربوط به واردات پارچه چادرمشکی) و انواع پوشاک طی مدت مذکور به ترتیب با رشد ۳۷۹درصد، ۲۰۴درصد، ۷۳ درصد و ۷۴ درصد روبرو شده‌اند.
با کمی تأمل بر روی اعداد و ارقام پیش گفته، مشخص می‌گردد که سیاست و تصمیمات اتخاذ شده از سوی مسئولان امر موجب شده تا کالاهای آماده به مصرف سایر کشورها همچون چین و ترکیه به بازارهای داخلی ایران سرازیر شده و از سوی دیگر قدرت رقابت محصولات صنایع داخلی در بازارهای جهانی کاهش یابد. با توجه به حجم سرمایه‌گذاری و اشتغال صورت گرفته از سوی صنایع نساجی و پوشاک در کشور، به نظر می‌رسد که اتخاذ تصمیمات کارشناسانه برای برون رفت از شرایط حادث شده ضروری می‌باشد و در غیر این صورت شاهد بروز خسارات جبران‌ناپذیر بر پیکر این صنعت کهن در آینده‌ای نه چندان دور خواهیم بود.
* علیرضا حائری، عضو هیئت‌مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران
