تکمیل چرخه تولید چرم سبک
صادرات سالامبور و موضوع‌های مربوط به چرم سنگین همواره یکی از موضوع‌های پر بحث در صنعت چرم بوده و این درحالی است که تبدیل پوست گوسفندی به سالامبور با هزینه‌های بسیاری همراه است به گونه‌ای که حدود ۸۰ درصد آب مصرفی این صنعت به این بخش اختصاص داشته و آلودگی‌های زیادی نیز درپی دارد و درواقع سود نهایی این فرآیند در ارزش‌افزوده است که سالامبور را به چرم سبک و محصول نهایی تبدیل می‌کند.
اما با صادرات سالامبور این ارزش‌افزوده در جیب خارجی‌ها خواهد رفت. تمامی صنعتگران این حوزه بر جلوگیری از صادرات سالامبور و تکمیل چرخه تولید چرم در داخل تاکید دارند اما آنچه موضوع بحث صاحب‌نظران این صنعت است، این است که آیا وضع عوارض صادراتی سالامبور راه‌حل مناسبی برای جلوگیری از صادرات و تقویت تولید داخلی به‌منظور تکمیل چرخه چرم است یا خیر؟
کمبود تقاضای جهانی، دلیل کاهش صادرات
علی حسن‌زاده دلیر، رییس انجمن صنایع چرم با دفاع از وضع عوارض صادراتی درباره انتقاد برخی از فعالان این صنعت در زمینه تاثیر عوارض صادراتی سالامبور بر کاهش صادرات چرم گفت: عوارض صادراتی با هدف تقویت صنعت است تا به سمت تولید کالای نهایی حرکت کنیم و کاهش صادرات به کاهش تقاضای جهانی و بحران‌های بین‌المللی بر می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه عوارض صادراتی باید حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد وضع شود، افزود: درحال‌حاضر عوارض صادراتی ۱۰ درصد است که در هر جلد پوست سالامبور رقمی حدود هزار تومان خواهد شد که این عدد نمی‌تواند تاثیرگذاری چندانی داشته باشد.
دلیر با اشاره به اینکه برخی از قصابان علت گرانی گوشت را عوارض صادراتی پوست اعلام می‌کنند، تصریح کرد: این دو موضوع هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند، به این علت که از هر جلد پوست گوسفندی حدود ۵۰ کیلو گوشت تولید می‌شود که با احتساب عوارض هزار تومانی، تاثیر عوارض صادراتی بر هر کیلو گوشت ۲۰ تومان خواهد شد که این دو موضوع هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارد.
رییس انجمن صنایع چرم با بیان اینکه تولید سالامبور آلودگی‌های محیط‌زیستی بسیاری ایجاد می‌کند، گفت: هزینه‌های بسیاری برای تبدیل پوست گوسفندی تمیز به پوست سالامبور لازم است و اگر این میزان هزینه تنها برای تولید سالامبور باشد منفعتی نخواهد داشت و باید به ارزش‌افزوده‌های بعد از مرحله سالامبور توجه داشته باشیم.
عوارض صادراتی؛ لازم اما ناکافی
برخی دیگر از صاحب‌نظران این عرصه، وضع عوارض صادراتی را لازم اما ناکافی می‌دانند و معتقدند تنها جلوگیری از صادرات به تقویت تولید و ایجاد ارزش‌افزوده کمک نمی‌کند. عباس ترکمان، نایب‌رییس انجمن چرم ایران درگفت‌وگو با صمت درباره سیاست عوارض صادراتی برای پوست سالامبور گفت: از سال‌های قبل از انقلاب موضوع خام‌فروشی در زمینه پوست گوسفندی و سالامبور مطرح و عوارض صادراتی برای جلوگیری از این مقوله وضع شده است اما تاکنون به تنهایی نتوانسته راهگشا باشد. وی با تاکید بر اینکه خام‌فروشی هیچ‌گونه ارزش‌افزوده‌ای برای کشور به همراه ندارد، افزود: با توجه به اینکه مواد اولیه چرم در دنیا اندک است می‌توان با نگاه درست به این مقوله و تشویق صنعتگران به تولید چرم نهایی، ارزش‌افزوده زیادی برای کشور ایجاد کرد. درحال‌حاضر بین ۷۵ تا ۸۰ درصد آب مصرفی در این صنعت مربوط به سالامبور است و در کشوری که در بحران آب به سر میبرد صرف چنین هزینه‌ای اگر در این مرحله رها شود و تبدیل به ارزش‌افزوده بیشتری نشود به هیچ وجه به نفع کشور نیست.
ترکمان با تاکید بر اینکه عوارض صادراتی لازم است اما کافی نیست، گفت: صرف تعیین عوارض صادراتی راهگشا نیست، این صنعت اشتغالزایی بسیاری دارد و باید با برنامه به این بخش نگاه شده و نظرات انجمن‌های تخصصی چرم در این برنامه‌ها لحاظ شود.
اشتغالزایی و ارزش‌افزوده بعد از مرحله سالامبور
نایب‌رییس انجمن چرم ایران درباره کمبود تقاضا در داخل برای چرم سبک به‌منظور تولید کالای نهایی گفت: درحال‌حاضر بازار چرم سبک به خاطر بحران‌های جهانی با کاهش قیمت روبه‌روست و به‌طور کلی تقاضای جهانی پایین است و آنچه در این میان حائز اهمیت است، این است که نباید کمبود ظرفیت برای تولید کالاهای نهایی چرم سبک را دلیل مناسبی برای صادرات خام‌فروشی بدانیم. چرم سبک خود یک کالای نهایی است و باید پوست گوسفندی و سالامبور را به چرم سبک تبدیل کنیم و به شکل چرم بفروشیم.
ترکمان با اشاره به اینکه پوست خامی که امروز صادر می‌شود، هیچ‌گونه اشتغالزایی و ارزش‌افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند، افزود: برای هزار جلد پوست گوسفند ۶ نفر به کار گرفته می‌شود این درحالی است که اگر به چرم تبدیل شود ۳۵ نفر مشغول به‌کار خواهند شد و اگر تبدیل به محصول چرمی شود برای چند برابر اشتغالزایی خواهد کرد. وی با تاکید بر اینکه اگر پوست صادر شود بهتر از این است که سالامبور صادر شود، ادامه داد: این صنعت آب بسیاری مصرف می‌کند و آلودگی‌های زیست‌محیطی زیادی نیز به همراه دارد بنابراین اگر این میزان هزینه شود اما در مرحله سالامبور اقدام به فروش کنیم جز هزینه اضافی کار دیگری انجام نشده است.
نایب رییس انجمن چرم ایران با بیان اینکه ۱۰ تا ۱۵درصد عوارض صادراتی برای سالامبور تعیین شده است، گفت: کشورهایی همچون عربستان و جمهوری آذربایجان که صنعتی ندارند، این مقوله را ممنوع کرده‌اند. این در حالی است که در ایران زیرساخت‌های صنعت وجود دارد و با کمی برنامه‌ریزی می‌توان سرمایه‌گذار جذب و با وجود دانش فنی در داخل چرم سبک تولید کرد.
ترکمان با اشاره به اینکه عوارض صادراتی موجب کاهش قیمت در داخل خواهد شد، گفت: برای جلوگیری از تبعات این مسئله باید این عوارض صرف توسعه و گسترش صنعت چرم سبک شود. وی با بیان اینکه سالانه بین ۱۸ تا ۲۲ میلیون کشتار گوسفندی انجام می‌شود، گفت: این ظرفیت خوبی است که با ایجاد زیرساخت می‌توان ارزش‌افزوده بسیاری تولید کرد. نایب‌رییس انجمن چرم ایران با اشاره به بحران جهانی و کاهش قیمت چرم گفت: از آنجا که چرم یک کالای لوکس و مد روز محسوب می‌شود اتفاقات جهانی بر بازار آن تاثیر خواهد گذاشت.
آثار عوارض صادراتی بر قیمت چرم
به گزارش صمت، اما برخی دیگر از فعالان این عرصه معتقدند مضرات وضع عوارض بیش از فایده آن خواهد بود و این مسئله هیچ کمکی به ارتقای این صنعت یا ایجاد ارزش‌افزوده بالاتر در صنعت چرم نخواهد کرد. محمد لاهوتی، نایب‌رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم ایران علت کاهش قیمت پوست خام را عوارض صادراتی و بحران‌های جهانی دانست و گفت: در ۶ ماه گذشته بین ۶۰ تا ۷۰درصد از بهای پوست خام کاسته شده که بخشی این موضوع متاثر از قیمت‌های جهانی و بخشی مربوط به وضع عوارض صادراتی است که علت اصلی این امر از منظر جهانی کاهش تقاضا و از منظر داخلی کاهش کیفیت پوست است. وی افزود: هجوم بیش از حد کالاهای ایرانی به بازارهای هدف قبل از اجرا شدن عوارض بود اما هم‌اکنون قیمت کالاهای ایرانی در جهان تا مرز ۶۰ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته، گرچه کاهش قیمت جهانی بوده اما هیچ کالایی به اندازه محصولات ایرانی چنین کاهش قیمتی نداشته است!
عوارض صادراتی سالامبور؛ هزینه یا منفعت؟
نایب‌رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم ایران تصریح کرد: به‌طور قطع کاهش قیمت پوست با قیمت چرم و محصول نهایی ارتباط مستقیم دارد اما از آنجا که در داخل میزان تقاضا کمتر از ۱۵ درصد از میزان کل پوست استحصالی از نوع گوسفندی بوده و تولیدکنندگان محصولات چرمی در داخل بسیار محدود هستند و تعرفه واردات چرم نیز یکی از بالاترین رقم‌های تعرفه وارداتی کشور است بنابراین رقابت بسیار اندک بوده و در عمل به دلایل پیش گفته قیمت محصول که به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد به میزان قیمت‌های جهانی در داخل کشور کاهش نمی‌یابد.
وی گفت: با توجه به صادرات بیش از ۸۰ درصد پوست گوسفندی به‌صورت سالامبور و وتبلو و همچنین وضع عوارض صادراتی براساس نرخ‌های صادراتی گمرک که مربوط به سال‌های قبل است امروزه صادرکنندگان به ظاهر عوارض ۱۰درصدی را پرداخت می‌کنند ولی در واقع بیش از ۳۰ درصد عوارض به ناحق و براساس فروش نهایی پرداخت می‌شود و با وجود پیگیری‌های اتحادیه تاکنون موفق به تعدیل قیمت‌ها براساس نرخ روز و واقعی نشده‌ایم.
نایب رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم ایران گفت: با توجه به جایگاه بالای ایران در جهان درباره استحصال پوست سبک متاسفانه به این صنعت نه تنها توجهی نشده بلکه موقعیت‌های گذشته را یکی پس از دیگری از دست داده است. وی ادامه داد: از آنجایی که تولیدات این صنعت می‌تواند از پوست تا محصول نهایی را در بر بگیرد بنابراین یکی از صنایع مهم، اشتغالزا و ارزآور بوده و از مسئولان انتظار می‌رود با مدنظر قرار دادن ظرفیت‌های این صنعت و توجه واقعی به این صنعت به دنبال رفع موانع ساختاری، حمایت منطقی و اجرا کردن مصوبات مغفول مانده آن باشند. لاهوتی با بیان اینکه به طور قطع با وضع عوارض صادراتی هیچ کمکی به ارتقای این صنعت یا ایجاد ارزش‌افزوده بالاتر نخواهد شد، تصریح کرد: همانگونه که در سال ۹۱ صادرات ۲۰۰ میلیون دلاری با وضع عوارض به ۱۵۰ میلیون دلار تقلیل پیدا کرد و کاهش صادرات کراست و چرم که محصول با ارزش‌افزوده بیشتر بود به مراتب بیش از سالامبور که کالایی عوارضی بود، نشان داد مضرات وضع عوارض بیش از فایده آن خواهد بود. بنابر این گزارش، آنچه مسلم است و تمامی فعالان این عرصه بر آن تاکید دارند تکمیل چرخه چرم در داخل کشور و تقویت تولید داخل در این زمینه است و عوارض صادراتی به‌طور قطع راه‌حل نیست بلکه تنها مقدمه‌ای است تا با برنامه‌ریزی هدفمند این کالای با ارزش در داخل حفظ شود تا با فرآوری روی آن به کالای ارزشمندتری تبدیل شود. به‌طور قطع این امر نیازمند تدبیر و برنامه‌ریزی دولت برای این صنعت است.
