نقش شرکت های توسعه صادارت در افزایش صادرات فرش ماشینی

نگارش : بهنام قاسمی

صادرات فرش ماشینی از مباحث مهمی است که شاید کمتر کسی باشد که ورود به آن را ضروری نبیند. در واقع صادرات پل صراط صنعت فرش ماشینی است. جایی که عبور از آن به معنی رستگاری و موفقیت است وافتادن جز خسران و تیرگی چیزی در بر ندارد. عبور از این پل برای صنعت فرش ماشینی ما حیاتی است. بنابراین باید برای مواجهه با آن به خوبی خودسازی کرده و مجهز باشیم.
یکی از ابزارهایی که برای رشد صادارت بسیار کار گشاست و در کشور ما تقریبا کمرنگ است تاسیس و فعالیت شرکت های مدیریت صادرات است. شاید تعداد شرکت های مدیریت صادرات در صنعت فرش ماشینی که به طور تخصصی و حرفه ای بر روی این محصول فعالیت کنند به اندازه تعداد انگشتان یکدست هم نباشند.
اما شرکت های مدیریت صادرات چطور عمل می کنند ؟
اگر بخواهیم محصولات توليد شده در كارگاه‌هاي كوچك و متوسط را به عاملي صادراتي براي اقتصاد كشور بدل كنیم در گام نخست و قبل از هر اقدامي بايد زمينه به كار‌گيري شركت‌هاي واسطه‌يي را مهيا کرد. ايده‌يي كه در بسياري كشورها در راستاي رفع موانع توسعه صادرات بنگاه‌هاي كوچك و متوسط استفاده مي‌شود، به‌كار‌گيري واسطه‌هاي صادراتي است. واسطه‌هاي صادراتي شركت‌هاي تخصصي هستند كه محصولات داخلي و خدمات را به نمايندگي از بازارهاي خارجي بازاريابي مي‌كنند كه عمدتا به عنوان شركت مديريت صادرات شناخته مي‌شوند. شركت مديريت صادرات يكي از انواع واسطه‌هاي صادراتي است كه براي كمك به بنگاه‌هاي اقتصادي در جهت ورود به بازارهاي جهاني ايفاي نقش مي‌كند. اين شركت‌ها بسته به شرايط و نياز مي‌توانند مديريت تمام يا بخشي از فعاليت‌هاي صادراتي بنگاه‌هاي كوچك و متوسط را به عهده بگيرند.

 واسطه‌ها چگونه عمل مي‌كنند
براساس تعاريف شركت‌هاي مديريت صادرات، يك شركت كاملا مستقل است كه مانند يك دپارتمان انحصاري فروش صادراتي براي صادركننده‌ها عمل مي‌كند. اين شركت‌ها معمولا از طرق عقد قرارداد رسمي، جهت مديريت امر صادرات، اخذ نمايندگي تمام يا بخشي از محصولات يك شركت يا حق انحصاري فروش در بازارهاي خارجي اقدام مي‌كنند. اين شركت‌ها در صورت اخذ نمايندگي شركت صادر‌كننده، پس از يافتن مشتري و عقد قرارداد، با نام خود صادركننده اصلي فعاليت مي‌كنند. فاكتورها به نام خود توليد‌كننده صادر مي‌شود و به توليد‌كننده در تمامي مراحل و جزييات انجام صادرات كمك مي‌كند، در اين حالت صادركننده خود ريسك عدم پرداخت پول را مي‌پذيرد و ممكن است قيمت را به توليد‌كننده پيشنهاد دهد ولي در اين حالت تصميم و قيمت نهايي توسط توليد‌كننده گرفته مي‌شود.
در اغلب موارد شركت مديريت صادرات به‌مثابه يك توزيع‌كننده انحصاري است به‌طوري‌كه محصول را از توليد‌كننده با يك قيمت ثابت و توافقي مي‌خرد و سپس به مشتري خارجي با قيمت مورد نظر خودش مي‌فروشد. در اين حالت شركت مديريت صادرات خود مسوول صدور فاكتور و پذيرش ريسك عدم پرداخت است. دراين موارد توليد‌كننده هيچ كنترلي بر قيمت صادراتي ندارد و حتي ممكن است مشتري خارجي را نيز نشناسد.

 شفاف‌سازي مديريت بازاريابي خارجي
اما شايد مهم‌ترين وظيفه شركت‌هاي مديريت صادرات را شفاف‌سازي محيط بازار خارجي براي محصولات با مزيت‌هاي صادراتي بنگاه‌هاي كوچك و متوسط دانست. اين وظيفه عمدتا با تحليل آمارهاي محصولات در كشورهاي هدف و توان سنجي رقبا در كشورهاي هدف صورت مي‌گيرد و درجه اطمينان شركت‌هاي صادراتي را براي تصميم‌گيري در امر صادرات افزايش مي‌دهد.

نقش اين شركت‌ها با رويكرد توسعه صادراتي فعلي دولت تدبير و اميد، با وضعيت ركودي حاكم بر بازار با حجم گسترده‌يي از صنايع كوچك و متوسط (نزديك به 83هزار واحد صنعتي با سهم 41درصدي از اشتغال بخش صنعت) كه بخش عمده‌يي از آنها با زير ظرفيت متوسط در حال فعاليت هستند، بيش از پيش ضروري است، چراكه معمولا اين صنايع با مشكلات عديده‌يي در بخش نقدينگي، تامين مواد اوليه و فروش دست به گريبانند كه تنها راه گريز از وضعيت فعلي آنها ورود به بازارهاي جهاني جهت عرضه و صادرات محصولات مازاد است.
از سوي ديگر، صادرات، يك فرآيند تخصصي و پرهزينه است كه گاه از عهده اين شركت‌ها خارج است، بنابراين شركت‌هاي مديريت صادرات مي‌توانند با ارائه مشاوره و مطالعات بازار، حضور در نمايشگاه‌هاي خارجي و رايزني‌هاي حرفه‌يي و تقبل صادرات ريسك حضور آنها در تجارت خارجي را كاهش داده و باعث افزايش توان رقابتي اين صنايع در امر صادرات شوند.

اگر تاسیس و فعالیت تخصصی چنین شرکت هایی در صنعت فرش ماشینی رونق بگیرد شاهد تحول بزرگی در صادرات خواهیم بود. اما موانعی هم در این راه وجود دارد که مهمترین آنها عدم اعتماد متقابل است. همان مساله ای که موجب شده در سالهای گذشته تولیدکنندگان فرش ماشینی حتی حوزه توزیع داخلی فرش را نیز خود در دست بگیرند و صنف توزیع کننده را به کنار بزنند. اینکه در حوزه صادرات واقعا شرکت های تولیدکننده تن به چنین همکاری هایی می دهند یا نه و یا اینکه در چه شرایطی می توان این اعتماد را به وجود آورد را در مقالات تکمیلی بعدی بررسی خواهیم کرد.

نگارش : بهنام قاسمی

مجله کهن

02177243296