جشنواره مد و لباس فجر؛ نگاهی هنری به صنعتی مردمی
دبیر سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر در نشست خبری این رویداد با اشاره به ماهیت مفهومی آثار جشنواره گفت: «قرار نیست هر آنچه در جشنواره به نمایش درمی‌آید، مستقیماً وارد زندگی روزمره مردم شود. همان‌طور که در سایر جشنواره‌های مد دنیا مرسوم است، آثار بیشتر جنبه مفهومی و الهام‌بخش دارند. تولیدکنندگان می‌توانند از این طرح‌ها الگوبرداری کرده و نسخه‌هایی ساده‌تر و کاربردی‌تر برای بازار عمومی تولید کنند.»
نشست خبری سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر عصر ۱۷ خرداد در مجموعه فرهنگی هنری آسمان وابسته به فرهنگستان هنر، با حضور مسئولان فرهنگی و دست‌اندرکاران برگزار شد.
اشتغال یک‌میلیونی در صنعت مد و لباس
محسن گرجی، دبیر جشنواره، در این نشست با اشاره به وسعت این صنعت گفت: «در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر در صنعت مد و لباس کشور مشغول به کار هستند. تنها در حوزه توزیع، ۲۵۶ هزار واحد صنفی فعال‌اند که شامل فروشندگان پلتفرمی نیز می‌شود. این صنعت با گردش مالی حدود ۱۰ میلیارد دلار، از منابع طبیعی و انرژی حداقلی استفاده می‌کند و به‌صورت کامل مردمی و غیرانحصاری است.»
روند برگزاری جشنواره
گرجی در تشریح فرآیند برگزاری جشنواره گفت: «در ابتدا بیش از ۳۳۰۰ اثر از سوی ۷۰۰ تیم در حوزه‌های طراحی مفهومی، کاربردی، پارچه، کیف، کفش و زیورآلات به دبیرخانه ارسال شد. در مرحله اول، صرفاً طرح‌ها دریافت شد و برای صرفه‌جویی، آثار فیزیکی ارائه نشدند. سپس ۲۱۴ تیم به مرحله منتورینگ راه یافتند و طی ۴ هفته تحت نظر مربیان، طرح‌ها را به نمونه نهایی تبدیل کردند.»
شیوه داوری و انتخاب آثار برتر
گرجی افزود: «داوری در دو بخش هنری و صنعتی انجام شد. هر داور حداکثر ۱۰ اثر را انتخاب کرده و امتیازدهی می‌کند. در نهایت، سه اثر با بیشترین امتیاز برگزیده می‌شوند. اگر امتیازها بسیار نزدیک باشد، سه اثر به‌صورت مشترک معرفی می‌شوند و در صورت اختلاف قابل‌توجه، یک اثر به‌عنوان شاخص انتخاب خواهد شد.»
لباس‌های جشنواره؛ مفهومی، نه روزمره
در پاسخ به انتقادهایی مبنی بر عدم وجود آثار کاربردی و قابل استفاده در جامعه، گرجی تصریح کرد: «این جشنواره با فراخوانی آزاد برگزار شده و هنرمندان بر اساس ایده‌ها و ذهنیت خود طرح ارائه کرده‌اند. آثار نمایش‌داده‌شده می‌توانند نقطه شروعی برای تولیدکنندگان باشند تا نسخه‌های ساده‌تر و تجاری از آن‌ها تولید کنند. چنین روندی در جهان نیز مرسوم است.»
هویت فرهنگی در پوشاک
قادر آشنا، دبیر شورای فرهنگ عمومی، با اشاره به هویت ایرانی در حوزه لباس اظهار داشت: «پوشاک یکی از ارکان هویتی ماست. اگر قرار باشد از لباس‌های بومی فاصله بگیریم، باید پرسید چه نسبتی با فرهنگ‌مان خواهیم داشت؟ طراحی پوشاک باید متناسب با آیین‌ها، سنت‌ها و زبان ما باشد و بتواند داستان و هویتی را منتقل کند.»
او تأکید کرد: «نباید صرفاً به دنبال تقلید از مد جهانی باشیم. طراحی‌های بومی باید همه سلیقه‌ها را پوشش دهد و به‌راحتی در دسترس مردم قرار گیرد.»
حمایت از استعدادهای جوان؛ محور جشنواره سیزدهم
آشنا با اشاره به شعار «کشف ایران» در این دوره گفت: «یکی از مهم‌ترین اهداف جشنواره کشف استعدادهای نو در سراسر کشور است، نه فقط در تهران. خوشبختانه دو سوم آثار ارسالی از شهرستان‌ها بوده است. اما این مسیر نباید با پایان جشنواره متوقف شود. تعامل مداوم با فعالان زیست‌بوم مد و تسهیل‌گری دولت باید ادامه یابد.»
او افزود: «به نظر من دولت نباید خود برگزارکننده جشنواره باشد، بلکه نقش نظارتی و حمایتی برای حفظ هویت فرهنگی را ایفا کند. جشنواره‌ها باید به بخش خصوصی واگذار شوند.»
پیوند میان دانشگاه و صنعت
آشنا درباره همکاری‌های آینده گفت: «با وزیر فرهنگ و ارشاد درباره استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها در توسعه صنعت مد گفت‌وگو کردیم. همچنین پیوند میان علم و عمل باید تقویت شود تا فاصله میان طراحان جوان و صنعت برطرف شود. مسئولیت‌های قانونی کارگروه مد و لباس نیز باید تحت نظارت مجلس اجرا شود.»
انتقاد از عدم آرای مردمی
در پاسخ به پرسشی درباره نقش مخاطبان در داوری، زهرا گلپایگانی، رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس، گفت: «در این جشنواره داوری بر اساس آرای مردمی انجام نشد، اما تمام فرآیند داوری شفاف و قابل پیگیری است. اطلاعات مربوط به شرکت‌کنندگان از ابتدا ثبت و در دسترس است.»
نگاه هنری به لباس
سومبات هاکوپیان، رئیس انجمن طراحان پارچه و لباس ایران، تأکید کرد: «باید جشنواره را از منظر هنری دید، نه صرفاً کاربردی. برای نخستین‌بار لباس‌ها روایت و قصه دارند و این می‌تواند زمینه‌ساز تولید نسخه‌های متنوع و داستان‌محور باشد.»
او افزود: «تاسیس موزه‌ای برای لباس اقوام ایرانی نیز از جمله پیشنهاداتی است که امیدواریم به سرانجام برسد. باید توجه داشت که نادیده گرفتن صنعت مد، به معنای نادیده گرفتن صنعت نساجی کشور است.»
