ره شناخت تجارت فرش با آمریکا

رئوس بیانات دکتر رضا کاشفی
کوشش دریافتن راههای اجرائی برای صادرات غیر نفتی

ایالات متحده آمریکا حدود یک سال پیش تحریم ورود فرش دست بافت ایران را لغو کرد. چهار ماه پس از لغو این تحریم اطاق بازرگانی، صنایع و معادن استان قم به منظور بررسی و تحقیق نمایندهای به آمریکای شمالی اعزام کرد. حاصل مطالعات در آمریکا و مذاکراتی که با اعضای هیئت نمایندگی ایران در واشنگتن و نیویورک به عمل آمد و اطلاعاتی که از بازرگانان و فروشندگان عمده فروش به دست آمد و مطالعه گزارش ارزندهای که آقای مهندس مهدی موسوی رئیس شورای ایرانیان خارج از کشور در مورد فرش ایران در آمریکا تهیه کرده بود و نیز اقدامات و مطالعات بعدی در ماههای اخیر در اختیار تولید کنندگان و بازرگانان عزیز و ارجمند گذارده میشود.
‏

سیمای بازرگانی در ایالات متحده
ایالات متحده با بیش از دویست و هفتاد میلیون جمعیت یکی از پرمصرف ترین کشورهای جهان است. این بازار میتواند سالیانه بالغ بر سه میلیارد دلار فرش از ایران وارد کند. در پنجاه و چهار ایالت این کشور نُه هزار فروشگاه فرش دست باف ایرانی و یک هزار فروشگاه زنجیرهای که بخش بزرگی برای فرش دارد وجود دارد.

گروه عظیمی از این فروشندگان ایرانی کلیمی هستند که برخی از آنان سابقه ای طولانی در آمریکا دارند. در شش ماهه دوم سال ۲۰۰۰ حدود یک میلیارد و پانصد میلیون دلار فرش دستباف از طریق بندر نیویورک وارد آمریکا شده است. برای ورود این فرشها ۵/۲ درصد حقوق گمرکی پرداخت میگردد. سهم ایران از این بازار فقط ۱۷ میلیون دلار بوده است. بزرگترین رقم صدور فرش به چین تعلق داشت که رقمی حدود هشتصد میلیون دلار میشد. هند، پاکستان، ترکیه، رومانی و چند کشور آمریکای جنوبی در ردیفهای بعدی قرار داشتند. این اتفاق در حالی صورت میگیرد که فرشهای دستباف ایرانی که مظهری از هنر و فرهنگ سرزمین تاریخی ماست در خانه اشراف، دولتمردان و هنر دوستان آمریکائی نسل به نسل و دست به دست گشته است و هنوز هم ارتباط خریدار و فروشنده فرشهای هنری ریشه دار و اغلب موارد خانوادگی شده است.‏

فرش ایرانی با همه وجودی که تجارت آن طی چندین سال اخیر متوقف بوده است برای این دسته از خریداران صرفاً وسیله زندگی و یا کالای تجارتی نیست بلکه نشانهای از تجمل است. برای عدهای داشتن فرش ایرانی نوعی تفاخر و مباهات است. تعداد فرشهائی با بهای هر یک پانصد یا ششصد هزار دلار در آمریکا کم نیست. برخی از این فرشها قدمتی چهارصد یا پانصد ساله دارند.‏
از این گروه که بگذریم توده آمریکائی به فرشهائی با قیمت مناسب احتیاج دارند. این خیل عظیم مصرف کننده فرش را با ندازههای مشروحه زیر نیاز دارند.‏

‏۲*۳ فوت
۹*۶ فوت
۱۰*۸ فوت
۱۲*۹ فوت
۱۴*۱۰ فوت

کناره با عرض ۵/۲ فوت و طول ۶-۸-۱۰-۱۴-۱۶ فوت. رنگ مورد علاقه توده آمریکائی برای کفپوش کاملاً روشن است. بژ، کرم، پوست پیازی، مغز پستهای، قهوهای، کاملاً روشن، صورتی کاملاً باز و … طرحهای شلوغ را نمیپسندند.
این گروه فرشهای تابلو را دوست دارند و میخرند. بهای تابلوی ارزان جای هدایائی نظیر گل مینشیند و تابلوهایی که مناظر زیبا چهره حیواناتی نظیر سگ، اسب و پرنده را در بر داشته باشد خریدار فراوان دارد از تابلوی انسان و گربه و مناظر تیره و شلوغ اصلاً خوششان نمیآید. تابلوهای مدرن و کوبیسم هم جایگاهی دارد.
‏
نکته بسیار مهم
در این تجارت ضمن آنکه باید برای ارتباط با گروه عظیم فروشندگان ایراین احترام و روش خاصی قائل شد هیچ چارهای جز ورود به بازار الکترونیک نیست. در مرحله اول میتوان از امکانات موجود در آمریکا، اروپا، استرالیا استفاده کرد و قرار دادهایی با این فروشندگان امضا کرد و هرگز از تهیه یک سایت نیرومند و یک هومپیچ توانا و قوی کوتاهی نکرد. اطاق قم پیشقدم شده است و امیداور است تا قبل از نمایشگاه بینالمللی شهریور این سایت را عرضه کند.
‏

شرکتهای مشترک
متأسفانه روشهای سنتی فروش فرش ایران به طور نسیه و حداقل پنج ماهه است. در دنیای امروز باید به تدریج این شیوهها منسوخ شود و برای تکمیل تجارت الکترونیک طبیعی است که باید کالا در متن بازار حضور داشته باشد. برای چنین منظوری حتماً باید تعداد قابل توجهی شرکت مشترک با بازرگانان توانمند در آمریکا تشکیل داد.
‏
مقابله با تولیدات فرش در سایر کشورها
پرداختن به ارزشهای هنری فرش و ذکر اهمیت بافت، تاریخ، چگونگی تولید و …‏
و به ویژه داشتن شناسنامه تأئید شده باید به نحو کاملاً گسترده از طریق کلیه رسانهها مخصوصاً تشکیل سمینارها، کنفرانسها در دانشگاهها و سازمانهای هنری، هنر و فرهنگ ایران را تبلیغ کرد. با یک حرکت فرهنگی میتوان بار دیگر جایگاه فرش ایران را به دست آورد. ضمن عرضه فرش به صورت انبوه و برنامه ریزی شده و پروگرامینگ از عرضه فرشهای نفیس و ارزنده که لایق عرضه در بورس باشند نباید کوتاهی شود.‏
تشکیل نمایشگاههایی برای همین منظور در کنار جشنوارهها و سمینارهای فرهنگی عملاً به بازاریابی جایگاه فرش ایران کمک میکند از تشکیل نمایشگاههایی که فروش مستقیم با بهای ارزان دارد باید شدیداً خودداری کرد.‏

استفاده از همه عوامل
در بازار آمریکا گروه عظیم دکوراتورها میتوانند نمایندگان مفید و مؤثر عرضه فرشهای ارزنده ما باشند.
۲- معماران داخلی، نوسازان ساختمان و دکوراتورها که قراردادهای بزرگ با واحدهای زنجیرهای نظیر هتلها دارند اگر خوب توجیه شوند میتوانند مشتریان بزرگی برای ما به حساب آیند.
‏
حرکت بزرگ ملی
فرش تنها صنعت و هنری است که بلد هستیم، ده میلیون نفر به طور مستقیم در بخشهای گوناگون آن کار میکنند. یک سوم صادرات ما را فرش تشکیل میدهد اگر از سطح اقدامات فردی و احیاناً رقابتهای ناصحیح خارج شود و به صورت یک امر ملی درآید بی هیچ تردید تغییر بزرگی در اقتصاد عمومی کشور به وجود خواهد آمد.
تشکل یک شورای ملی که با حضور نمایدگان بخش خصوصی و نمایندگان وزرای دارائی، بازرگانی و مجلس شورای اسلامی برای رفع تمامی مشکلات و انجام یک رشته تبلیغات صحیح فرهنگی ضروری است.
‏
تجارت جهانی
به خاطر داشته باشید زمانی به فکر توسعه صادرات غیرنفتی و به ویژه فرش افتاده ایم که در آستانه حرکت گسترده ‏WTO‏ قرار گرفتهایم. دیر یا زود ناچار خواهیم بود به این سازمان بپیوندیم در چنان صورتی مشکلات و ناهموارهای بیشتری خواهیم داشت. قطعاً چین، هند، پاکستان، ترکیه و … نیز با چشمانی بازتر قدم در این راه خواهند گذاشت. باید بیشتر و بهتر و متحدتر آماده این میدان شویم.‏