مرکز مبادلات ارزی یکساله شد / پرداخت ۱۸.۶ میلیارد دلار ارز

بانک مرکزی با انتشار گزارشی از عملکرد یکساله مرکز مبادلات ارزی اعلام کرد: در یکسال اخیر ۱۸.۶ میلیارد دلار ارز از طریق مرکز مبادلات ارزی به حدود ۷۲ هزار ثبت سفارش اختصاص یافت.

به گزارش مهر، بانک مرکزی در گزارشی به عملکرد مرکز مبادلات ارزی از آغاز تا کنون پرداخت و اعلام کرد: در اجرای سیاست‌ های تجاری در قالب اولویت‌بندی کالاهای وارداتی، مرکز مبادلات ارزی مهر‌ماه سال ۹۱ به منظور تامین نیاز ارزی واردکنندگان کالا و خدمات ایجاد و امکان ثبت دقیق و کنترل مصارف ارزی در این مرکز فراهم شد.

در سال گذشته با توجه به تشدید تحریم های بانکی و نفتی و بروز نوسانات شدید در نرخ ارز‌، اتخاذ تدابیر لازم جهت استفاده بهینه از منابع ارزی کشور اجتناب ناپذیر شد. در این راستا وزارت صنعت، معدن و تجارت در جلسه مشترک با بانک مرکزی موضوع اولویت‌بندی کالاها به ۱۰ گروه کالایی را مطرح کرد که دسته بندی آنها به ترتیب زیر بود.

۱) کالاهای اساسی
۲) دارو و مواد اولیه داروئی
۳) مواد اولیه تولیدات صنعتی و کشاورزی و پتروشیمی
۴) مواد اولیه تولیدات، روغن های خوراکی و تولید مواد کانی
۵) اجزاء ، مواد و قطعات واسطه ای و منفصله CKD و مواد شیمیائی
۶) قطعات نیمه مونتاژ شده SKD
۷) کالاهای نیمه ساخته یا آماده مونتاژ مثل پمپ ها، الکترو موتورها، لاستیک های خودروئی، ابزارآلات
۸) کالاهای سرمایه ای ماشین آلات
۹) کالاهای نهائی با دوام
۱۰) کالاهای نهائی و مصرفی، مواد اولیه صنعتی، کشاورزی نیمه ساخته و یا ساخته شده غیرضروری

در مرحله اول با توجه به گروه بندی صورت گرفته به ترتیب فوق، به لحاظ کاهش درآمد های نفتی بانک مرکزی اعلام کرد صرفا به ۵ اولویت اول ارز مرجع پرداخت خواهد کرد. در مراحل بعدی اولویت های ۲ (به غیر از داروهای انسانی)، ۳،۴ و۵ از شمول دریافت ارز مرجع حذف و برای تأمین ارز اولویت های ۲(به غیر از داروهای انسانی) الی ۹، طرح بورس ارز از سوی وزارت امور اقتصادی و دارائی مطرح شد تا صادرکنندگان ارز خود را به صورت قانونی و با نظارت مراجع رسمی کشور در آن عرضه نموده و ارز مورد نیاز اولویت های مذکور تأمین شود.

با توجه به بررسی های انجام شده و ابهامات موجود در عملیاتی بودن طرح مذکور، ایده ایجاد مرکز مبادلات ارزی مطرح و این موضوع عملا منجر به پیدایش نرخ‌ مبادله‌ای شد. این مرکز در نهایت در تاریخ سوم مهرماه ۹۱ رسما فعالیت خود را آغاز کرد. در نخستین روز کاری مرکز مبادلات ارزی مقرر شد صرفا از بانک های ملت و کشاورزی دعوت به عمل آمده و ثبت سفارشات دارای اولویت های ۳،۴و۵، استان تهران مورد پذیرش قرار گیرد. از تاریخ سوم مهرماه سال گذشته پذیرش ثبت سفارشات آغاز و مراجعات افزایش یافت و هر روز نیز بر تعداد آنها افزوده شد به نحوی که در ۴ مهر تعداد ثبت سفارشات پذیرفته شده ۲۴ فقره و در روزهای پایانی سال به ۶۳۴ فقره رسید که از رشد قابل ملاحظه ای برخوردار بود.

در مرحله دوم، ضمن دعوت از بانک های دیگر و ارائه آموزش های لازم، ثبت سفارشات صادره از سوی سایر استان ها پذیرفته شد. در مرحله سوم، با توجه به تثبیت شرایط و آگاهی کامل بانک ها از روند انجام امور، پذیرش متقاضیان در شعب آغاز شد. در تاریخ ۹۱.۰۸.۰۷ ثبت سفارشات با گروه کالائی ۲ (به غیر از داروهای‌انسانی) و در تاریخ های ۱۴ و ۲۴ مهرماه، ۶ دی و دوم اسفندماه ۹۱ به ترتیب اولویت های ۶،۷،۸ و ۹ مورد پذیرش قرار گرفت ضمن اینکه در سال گذشته مقرر شد تأمین ارز موارد ۲۰ گانه بخش خدمات نیز از محل ارز مبادله ای تأمین شود که بدین ترتیب عملا ارز مورد نیاز بخش عمده‌ای از تقاضاهای ایجاد شده برای کالاها و خدمات از طریق مرکز مبادلات ارزی تأمین شد.

بر پایه گزارش بانک مرکزی، در ۶ ماهه دوم سال گذشته تعداد ثبت سفارشات پذیرفته شده در مرکز مبادلات‌ ارزی به ۲۶.۲۳۱ فقره رسید که بیشترین آن مربوط به اسفند ماه سال ۱۳۹۱ با تعداد ۷.۸۱۳ فقره است. این تعداد بیش از ۲ برابر میانگین ماه های گذشته بود.

با توجه به افزایش میزان عرضه ارز از اوایل اسفند ماه سال ۱۳۹۱ از تعداد ثبت سفارشات در نوبت دریافت ارز کاسته شده و این روند در سال جاری نیز ادامه دارد به‌ طوری‌ که طی شش ماهه اول سال ۹۲ تعداد ثبت سفارشات پذیرفته شده به ۴۵.۷۲۱ فقره رسید.

با توجه به برابر بودن تعداد روزهای کاری مرکز در دو بازه زمانی مورد نظر (نیمه دوم سال ۹۱ و نیمه اول سال ۹۲) میانگین شش ماهه اول سال‌ جاری، حدودا ۲ برابر شش ماه سال گذشته‌ است. در مجموع مرکز مبادلات ارزی با پذیرش بیش از ۷۱.۹۵۲ فقره ثبت سفارش به ارزش حدودا ۱۸.۶ میلیارد دلار، نیازهای ارزی بخش تولید را تامین نموده است.

طبق توافق صورت گرفته در ابتدای سال‌جاری با وزارت صنعت، معدن و تجارت مقرر شد مبلغ ۱۰ میلیارد دلار به کالاهای اساسی (گندم، برنج، کنجاله سویا، روغن، ذرت، جو، گوشت، شکر، کره، دام زنده، شیرخشک، مرغ منجمد) ارز اختصاص یابد. در این رابطه و در نیمه اول سال‌ جاری مبلغ ۱۰.۴۷۸.۴۶۹.۰۸۴ دلار کد تخصیص ارز صادر شده است.