آقای محمود مصلح مدير عامل شركت «فرش اكباتان»: نبودِ زیرساخت‌ها، مانع بزرگ صادراتی
پاي صحبت با آقاي محمود مصلح مدير عامل شركت «فرش اكباتان» نشستيم تا نظرات ايشان را به عنوان فردي كه سالهاست در حوزه فرش ماشيني به كار توليد مشغول است در رابطه با مسائل مختلفي همچون عدم ثبات در نرخ ارز، ارتباط ميان واحدهاي توليدي و انجمن هاي نساجي، دليل انصراف مجموعه فرش اكباتان از نمايشگاه فرش ماشيني و همچنين وضعيت توليد فرش ماشيني در كشور جويا شويم. ايشان در رابطه با وضعيت ارز در كشور اينگونه عنوان كردند: وضعيت نابسامان ارزي كه از ابتداي سال ٩٧ آغازشده، اين صنعت را با چالش‌هاي فراواني روبه‌رو كرده است؛ از يك‌طرف افزايش قيمت مواد اوليه و هزينه‌ي توليد منجر به تعطيلي بسياري از واحدهاي توليدي شد و از سوي ديگر كاهش قدرت خريد مردم و ركود شديدِ بازار نيز باعث حذف تعدادي ديگر از فعالين اقتصادي، تجار، واحدهاي توليدي، كاهش تعداد نيروي كار و به حالت نيمه تعطيل درآمدنِ واحدهاي توليدي شده است. همچنين در ادامه در رابطه با نمايشگاه فرش و دلايل انصراف خود گلايه‌هايي نيز داشتند كه به اين صورت متذكر شدند كه: با بازسازي و نگرشي حرفه‌اي نسبت به ساختار سايت نمايشگاه تهران از سمتِ مسئولين آن، همچنين بازسازي، تجهيز و بروز كردن مابقي سالن‌ها مي‌توان از حجم اين مشكلات كم كرد و باهم فكري بيشتر بين درخواست‌كنندگان و اختصاص غرفه‌ها بر مبناي ظرفيت توليدي، كيفيت، تنوع محصولات، قابليت شركت‌ها و ديگر موارد تخصصي، درموردِ تقسيم غرفه‌ها تصميم‌گيري كرد.
در ادامه مي‌توانيد متن كامل گفت و گوي مجله كهن با آقاي مصلح را بخوانيد.
وضعيت فعلي توليد فرش ماشيني براي بازار داخلي، چه مسائلي را دربر مي‌گيرد؟
در پي رشد سريع نرخ ارز، قيمت مواد اوليه با افزايش حدود سه برابري روبه‌رو شد؛ و اين در حالي است كه به واسطه‌ي اشباع بازار داخلي، قيمت نهايي محصولات حدوداً تا دو برابر افزايش‌يافته كه نشان از كاهش توليد، سرمايه‌گذاري و فروش محصولات در بازار داخلي است. از سويي ديگر توقف عرضه‌ي مدت‌دارِ مواد اوليه و محصول نهايي به دليل نوسانات نرخ ارز، در درازمدت ركود شديدِ بازار داخلي و كاهش كيفيت توليد فرش ماشيني از طرفِ برخي توليدكنندگان را در پي داشته است. درنهايت نوساناتِ قيمت فروش فرش ماشيني، موجب‌شد تا مشتريان داخلي و خارجي دچار نوعي سردرگمي و بلاتكليفي شوند.
با توجه به تجربه‌ي شما در صنعت فرش ماشيني در وضعيت كنوني، امكان صادرات فرش ماشيني به چه كشورهايي وجود دارد؟
صنعت فرش ماشيني ايران از نظر كيفيت و كميت محصولات، تنوع توليدات و مواد اوليه، توانايي حضور در بازارهاي جهاني را دارد؛ اما در شرايط كنوني، وضع تحريم‌هاي آمريكا و اوضاعِ نابسامان ارز، اقتصاد ايران با اقتصاد كشورهاي عراق و افغانستان درهم ادغام‌شده است و بازرگانان اين دو كشور، با خريد رياليِ محصولات ايراني از منفعتي قابل‌توجه بهره‌مند مي‌شوند كه ازاين‌جهت، حجم قابل‌ملاحظه‌اي از صادرات به اين دو كشور اختصاص پيداكرده است. علاوه بر آن صادرات به كشورهاي حوزه‌ي خليج‌فارس، آسياي ميانه و چين نيز جز جذابيت ويژه‌ي اين صنعت محسوب مي‌شود.
اگر شركتي به تازگي بخواهد واردِ عرصه‌ي صادرات در اين حوزه شود. با چه موانعي روبرو خواهد شد؟
مبحث صادرات و برنامه‌ريزي براي آن، به ويژه در حوزه‌ي فرش ماشيني، موضوع حساس و درخور توجهي است. پس اگر شركتي بخواهد قدم در راه صادرات بگذارد، علاوه بر موانع متعددي كه در بازار و اقتصاد كنوني با آن روبه‌رواست؛ همچون تحريم‌ها، مشكلات نقل و انتقالات مالي و بانكي، قوانين گمركي، پيمان سپاري ارزي بانك مركزي و غيره، بايد به روش‌هاي نوآورانه و جديد در بازاريابي محصول و حوزه‌ي مصرفي آن در بازارهاي ديگر به خوبي اشراف داشته باشد؛ به عنوان نمونه بايد سليقه‌ي خريداران خارجي كه فرهنگ و سبك زندگي متفاوتي از ايرانيان دارند، توجه جدي‌تري نسبت به گذشته داشت. چراكه شركت‌هاي توليدكننده‌ي فرش ماشيني و حتي تشكل‌هاي مرتبط به‌تنهايي قادر به مطالعه‌ي گسترده‌ي بازاريابي و برقراري ارتباط‌هاي اوليه نيستند.
علاوه بر آنچه گفته شد، نبودِ زيرساخت‌ها و روش‌هاي نوين توليدِ مدرن فرش كه با تكنولوژي روز دنيا انجام مي‌شود نيز يكي ديگر از موانع شركت‌هايي است كه به صادرات فكر مي‌كنند.
آيا از لحاظ توليد مواد اوليه در كشور نسبت به سال‌هاي گذشته، پيشرفتي داشته‌ايم؟ به‌طوركلي كيفيت مواد اوليه شركت‌هاي داخلي چگونه است؟
در سال‌هاي اخير، با توجه به بهره‌گيري از آخرين تكنولوژي موجود در حوزه‌ي ماشين‌آلات ريسندگي، انواع فرش ماشيني با حمايت بخش خصوصي، پيشرفت‌هاي قابل‌توجهي در كميت و كيفيت نهايي نخ‌هاي توليدي داخلي داشته كه اين امر باعث كاهش واردات نخ از كشور تركيه و افزايش سرمايه‌گذاري و توليد در اين بخش شده است. ولي وابستگي به الياف «اكريليك» و عدم سرمايه‌گذاري دولت در توليد اين الياف، متأسفانه هيچ‌گونه پيشرفتي در اين حوزه‌ي خاص نداشتيم.
شما براي تأمين مواد اوليه‌ي محصولاتتان بين توليداتِ شركت‌هاي داخلي و نمونه‌هاي خارجي، كدام را انتخاب مي‌كنيد؟
مواد اوليه‌ي موردنياز توليد فرش ماشيني كه شامل نخِ تاروپود و نخ «خاب» است را با توجه به كيفيت خوب نخ اكريليك و پودِ پنبه از واحدهاي ريسندگي داخلي كه از تكنولوژي روز استفاده مي‌كنند، تهيه و استفاده مي‌كنيم؛ اما در مواردي هم كه شرايط اقتصادي و بانكي براي واردات نخ اكريليك مهيا باشد از شركت‌هاي خارجي تهيه مي‌شود. ولي در مورد نخ «جوت» به دليل رشد و توليد اين محصول در شرايط آب و هوايي خاص، از كشور بنگلادش تهيه و وارد مي‌كنيم.
آيا امكان تهيه‌ي مواد اوليه از شركت‌هاي خارجي وجود دارد؟
وابستگي صنعت فرش ماشيني به مواد اوليه‌ي وارداتي، مهم‌ترين و عمده‌ترين مشكل اين صنعت است. با توجه به تحريم‌هاي اقتصادي آمريكا عليه ايران و عدم همكاري كشورهاي اروپايي و پيرويِ اغلب كشورهايي كه تأمين‌كننده‌ي مواد اوليه‌ي صنعتي فرش ماشيني هستند در حوزه‌ي صادرات مواد اوليه، باعث شده كه امروزه تهيه‌ي آن به سختي، با ارز آزاد، ريسك بسيارِ نقل و انتقالات مالي و عدم امكان گشايش اعتباري از سمت بانك‌ها انجام شود.
وضعيت نابسامان ارز چه مشكلاتي براي واحدهاي توليدي مواد اوليه و محصول نهايي ايجاد كرده است؟
صنعت فرش ماشيني يكي از مهم‌ترين زنجيره‌هاي صنعت نساجي است و مي‌تواند نقش مهمي در صادرات غيرنفتي داشته باشد. فرش ماشيني جز صنايعِ گران‌قيمت محسوب مي‌شود و وضعيت نابسامان ارزي كه از ابتداي سال ٩٧ آغازشده، اين صنعت را با چالش‌هاي فراواني روبه‌رو كرده است؛ از يك‌طرف افزايش قيمت مواد اوليه و هزينه‌ي توليد منجر به تعطيلي بسياري از واحدهاي توليدي شد و از سوي ديگر كاهش قدرت خريد مردم و ركود شديدِ بازار نيز باعث حذف تعدادي ديگر از فعالين اقتصادي، تجار، واحدهاي توليدي، كاهش تعداد نيروي كار و به حالت نيمه تعطيل درآمدنِ واحدهاي توليدي شده است.
به‌طور خلاصه مي‌توان گفت ثبات ارزي و رشد اقتصاديِ هر كشوري يكي از عوامل رونق توليد و كاهش بيكاري به شمار مي‌آيد.
انجمن‌هاي نساجي ايران، جامعهي متخصصين و ساير نهادهاي مرتبط، در هدايت صنعت نساجي و فرش ماشيني تا چه ميزان موفق عمل كرده‌اند؟
انجمن‌هاي نساجي و اتحاديه‌ها هرچند شرط لازم هستند، ولي متأسفانه كفايت لازم را براي اين صنعت نداشته‌اند. گرچه براي اعضاي محترم هيئت‌مديره‌ها، دستاوردهاي لازم و كافي را در پي داشته و موفق بوده‌اند.
با توجه به قدمت صنعت نساجي ايران، اين نهاد، توانايي زيادي در ارزآوري دارد. صنعت نساجي به عنوان يك صنعت پيشگام در فرايندِ صنعتي شدن بسياري از كشورهاي توسعه‌يافته‌ي كنوني جهان، نقش بسزايي داشته است. همان‌طور كه مي‌دانيد صنعت نساجي شامل تمام مراحل توليد الياف، تبديل آن به نخ، تبديل نخ به پارچه و فرش و سايرِ فرايندهاي تكميلي به روي اين دو محصول نهايي، است.
در اين مسير نقش انجمن‌ها، جامعهي متخصصين، دفتر مطالعات آماري و راهبردي اين نهاد و ساير نهادهاي تخصصي و دانشگاهي مرتبط در جهت تهيه‌ي گزارش‌ها از وضعيت توليد داخليِ نياز كشور و مطالعه‌ي بازارهاي جهاني منجر به ارائه‌ي سند راهبردي به دولت در جهت جذب سرمايه‌گذار داخلي و خارجي شد.
ناگفته نماند كه توجه به ظرفيت‌هاي موجود داخلي همچون پايين بودن نرخ دستمزدها و برخي هزينه‌ها در مقايسه با ساير كشورها، مي‌توان به پيشرفت‌هاي چشم‌گيري مخصوصاً در حوزه‌ي پوشاك -كه جز اشتغال‌زاترين و ارزآورترين محصول توليدي در اين صنعت است- اشاره داشت.
آيا اين نهادها توانسته‌اند به وظيفه‌ي خود در اين راه عمل كنند يا چندان نقش مؤثري نداشته‌اند؟
يكي از مهم‌ترين وظايف انجمن صنايع نساجي ايران و نهادهاي وابسته به آن، بررسي مشكلات درون اين صنعت به صورت تخصصي، در نظر گرفتن شرايط رقابتي آن در جهان، تنظيم سند راهبردي كوتاه مدت و بلندمدت براي رفع مشكلات داخلي، جذب سرمايه‌گذار داخلي و خارجي و ارتباط مؤثر با دولت و وزرات خانه‌هاي مرتبط در جهت تحقق اهداف گفته‌شده، الزامي است. متأسفانه در سال‌هاي اخير و مخصوص در زمان تحريم‌ها با افزايش مشكلات براي تهيه‌ي مواد اوليه و واردات آن، همچنين درزمينه‌ي توليد و صادرات محصولات موفق به تعامل لازم بين بخش خصوصي، دولت و بانك مركزي نبوده و نقش چندان مؤثري در جهت كاهش يا برطرف كردن مشكلات نداشته است.
پيشنهاد مي‌كنم مجله‌ي باسابقه‌ي «كهن» كه به نظرم نقش مؤثري در اين صنعت ايفا مي‌كند، تدبيري بيانديشد تا خروجي جلسات هفتگي اين انجمن‌ها و اتحاديه‌ها را كه غالباً امثال ما از آن بي‌خبر هستيم را به اطلاعِ اهالي اين صنعت برساند.
امسال دركدام يك از نمايشگاه‌هاي فرش ماشيني داخلي - كه در شهريورماه قرار است برگزار شود حضور خواهيد داشت؟ چه دليلي براي اين انتخاب داريد؟
هيچ‌كدام! متأسفانه هيچ معيار مشخص و قابل قبولي براي تقسيم و فروش سالن نمايشگاه بين‌المللي تهران از سويِ شركت برگزاركننده وجود ندارد. اين امر باعث شده بارها از شركت در اين نمايشگاه به دليل عدم تخصيص مكان مناسب انصراف داده و شركت نكنيم. احساس مي‌كنم مسئولين برگزاري اين نمايشگاه، نسبت به فروش و تخصيص غرفه‌ها و متراژ آن‌ها مخصوصاَ در سالن‌هاي ٨ و ٩ كه وضعيت و امكانات بهتري نسبت به ساير سالن‌ها داراست، سليقه‌اي عمل مي‌كنند.
متأسفانه برخي از همكاران برگزاركننده‌ي اين نمايشگاه، شرايط حاكم بر اين نمايشگاه را با نمايشگاه «Domotex» مقايسه و بدون در نظر گرفتن اخطار سايت اين دو نمايشگاه، از روش تخصيص غرفه‌ها حمايت مي‌كنند. البته نمي‌توان تمام مشكلات را از سوي شركت برگزاركننده‌ي دانست.
با اين حال، با بازسازي و نگرشي حرفه‌اي نسبت به ساختار سايت نمايشگاه تهران از سمتِ مسئولين آن، همچنين بازسازي، تجهيز و بروز كردن مابقي سالن‌ها مي‌توان از حجم اين مشكلات كم كرد و باهم فكري بيشتر بين درخواست‌كنندگان و اختصاص غرفه‌ها بر مبناي ظرفيت توليدي، كيفيت، تنوع محصولات، قابليت شركت‌ها و ديگر موارد تخصصي، درموردِ تقسيم غرفه‌ها تصميم‌گيري كرد.
نظر شما درمورد اختلافاتي كه پيرامون مسئله‌ي نمايشگاه فرش ماشيني شكل‌گرفته چيست؟
مي‌توان با تشكيل كار گروهي متشكل از انجمن نساجي، اتحاديه و توليدكنندگان فرش ماشيني با همفكري در مورد اختلاف‌هاي موجود كه در مجموع به نحوه‌ي برگزاري نمايشگاه و محل غرفه‌ها مربوط است، رايزني كرد و در صورت اصلاح، مي‌توان گفت كه نمايشگاه بين‌المللي تهران از لحاظ برگزاري نمايشگاه، درخور صنعت فرش ماشيني در سال كافي است. در غير اين صورت مي‌توان با برنامه‌ريزي و بهره بردن از فضاهايي كه داراي امكانات به‌روزتر و سايتي قوي‌تر هستند و همچنين در چارچوب مقررات خاصي كه براي همگان واضح و مشخص باشد، در محل نمايشگاه شهر آفتاب و يا حتي شهر كاشان (در آينده نه‌چندان دور) نمايشگاه‌هايي را برگزار كرد.
تأثيراتِ برگزاري همزمانِ نمايشگاه فرش بر روي صنعت فرش ماشيني را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
از مهم‌ترين تأثيرات مثبت حضور در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي و تخصصي به صورت هم‌زمان در صنعت فرش ماشيني، مي‌توان به ارزيابي ابزارهاي بازاريابي براي توليد محصولات داخلي، شناخت بازارهاي جديد، تجديد ارزيابي آن‌ها يادكرد؛ درواقع، از اين اتفاق مي‌توان به عنوان ِنوعي دقيق‌تر از خود ارزيابيِ وضعيت كمي و كيفي، تنوع و نوآوري محصولات توليدي شركت‌ها، قدرت رقابت در مواجهه با بازارهاي داخلي و خارجي به صورت هم‌زمان با ديگر رقباي شركت‌كننده عنوان كرد.
از ديگر دستاوردهايِ مهمِ هر نمايشگاه ايجاد ارتباط‌هاي مؤثر، گسترده و پايدار در فضاي رقابتي نمايشگاه‌ها است كه بين شركت‌ها و فعالان اقتصادي در نمايشگاه‌ها شكل مي‌گيرد كه منجر به همكاري‌هاي گسترده و درازمدت آن‌ها مي‌شود.
سلام.ممنون .خیلی خوب بود.از دست اندرکاران وبسایت به این خوبی سپاسگزارم
سلام
خسته نباشید
به تازگی از شخصی شنیدم که میشه از طریق شرکت های بزرگ قالی بافی به صورت بورسیه شخص رو میفرستن آلمان و در یک دوره هفتادروزه در هانوفر تموم سیستم های قالی بافی از جمله plc – درایوها و … رو آموزش دید
میخواستم ببیم شما اطلاعات دقیق تری رجع به این موضوع دارید ؟
با سلام
بله چنین امکانی وجود دارد اما شما باید ابتدا جزو پرسنل شرکت باشید تا از چنین موقعیتی برخوردار شوید