فرصت‌های پنهان صنعت نساجی و ماشین‌سازی ایران در بازار جهانی
سیدمحمدمهدی هادوی، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ماشین‌سازی و تجهیزات پیشرفته صنعتی معاونت علمی ریاست جمهوری، در گردهمایی صنعت نساجی و پوشاک استان اصفهان اظهار کرد: صنعت نساجی در ایران سالانه حدود سه میلیارد دلار گردش مالی دارد، اما سهم کشور از بازار جهانی این حوزه تنها حدود چهار درصد است.
او با اشاره به وضعیت واردات و نیاز بازار داخلی توضیح داد: واردات ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی به کشور سالانه در حدود هشت میلیارد دلار است، در حالی که نیاز واقعی صنعت بین ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود و تنها حدود ۱۱ میلیارد دلار آن تأمین می‌شود.
هادوی همچنین با تأکید بر اینکه مشکل تأمین و نوسازی تجهیزات، تنها مختص صنعت نساجی نیست، گفت: بازار جهانی ماشین‌آلات صنعتی بین ۵۵۰ تا ۷۰۰ میلیارد دلار ارزش دارد که سهم ایران از آن تنها ۱.۵ تا ۲ درصد است. در بخش نساجی، از ۲۵ میلیارد دلار بازار جهانی، ایران با تولید و واردات مجموعاً حدود یک میلیارد دلار، سهمی چهار درصدی دارد؛ این در حالی است که در صورت نبود موانع، می‌توانستیم تا هفت درصد از این بازار را تأمین کنیم.
وی فرصت‌های بالقوه صنعت نساجی برای اشتغال‌زایی و بهره‌مندی از فناوری‌های روز را چشمگیر دانست و افزود: برای ارتقاء کیفیت تولید، نیازمند ماشین‌آلات پیشرفته و خدمات پس از فروش مناسب هستیم. با وجود تحریم‌ها، توان فنی و تجربی کشور در حوزه ماشین‌سازی قابل توجه است و حتی ماشین‌آلات صنایع غذایی به برخی کشورهای اروپای غربی صادر می‌شود، هرچند گاهی مجبور به صادرات با برندهای دیگر هستیم.
وی همچنین به نقش مشوق‌های قانونی در حمایت از نوآوری اشاره کرد و گفت: در چارچوب قانون جهش تولید دانش‌بنیان، شرکت‌هایی که در تحقیق و توسعه هزینه کنند و فعالیت‌شان مورد تأیید معاونت علمی باشد، می‌توانند این هزینه‌ها را به عنوان مالیات لحاظ کنند. این ابزار مهمی برای تقویت فناوری در حوزه‌هایی مانند نساجی و ماشین‌سازی است.
به گفته هادوی، توسعه همکاری‌های پژوهشی بین صنعت و دانشگاه‌ها، به‌ویژه ایجاد سازوکارهای تحقیقاتی درون‌شرکتی، می‌تواند به پیشرفت‌های جدی در این حوزه منجر شود. او با اشاره به مشکلات متعدد صادرات، تأکید کرد: چالش‌های بین‌المللی، تعامل با بانک مرکزی، بازگشت ارز و تحریم‌ها از جمله موانع جدی هستند که نیازمند هماهنگی و تعامل بین دستگاه‌های مختلف‌اند.
وی تأکید کرد که صادرات تنها ابزار توسعه بازار نیست، بلکه پلی برای ارتباط با فناوری‌های جهانی و رقابت با برندهای معتبر است. با این حال، گلایه‌هایی از کیفیت ماشین‌آلات داخلی وجود دارد که برخی واقعی و برخی تبلیغاتی هستند. حضور فعال در بازارهای جهانی می‌تواند این ابهامات را برطرف و توان رقابتی ایران را اثبات کند.
در پایان، هادوی کمبود نیروی ماهر را یکی از چالش‌های اصلی صنایع عنوان کرد و گفت: صنعت ماشین‌سازی نیازمند تخصص‌های خاص است و آموزش‌های متداول پاسخگوی آن نیست. به همین منظور، الگویی شبیه مدل آموزشی آلمان که شامل دوره‌های ترکیبی دانشگاه و صنعت است، در دست اجراست و نخستین دوره آموزش مکاترونیک در صنعت ماشین‌سازی از مهرماه آغاز خواهد شد.
