طراحی پارچه و لباس در آفریقا‎

لباس‎ ‎ز مظاهر فرهنگی به شمار می رود. شکل و رنگ لباس‎ ‎معرف مشخصه سیاسی یا قبیله ای افراد است. مثلاً زنان قبیله ماراکو لباس راه راه می‎ ‎پوشند. یا ر‌ئیس قبیله در نیجریه لباس قرمز می پوشد که معنی خشم و خون را دارد و‎ ‎رئیس را از شر شیطان حفظ می کند. در حالیکه در ایبارا در نیجریه رنگ قرمز برای‎ ‎تدفین استفاده می شود. بنابراین‎ ‎مشخصه مهمی برای این مردم به حساب می آید.

همچنین به عنوان تن پوش غیر‎ ‎از‎ ‎پارچه‎ ‎از پوست حیوانات، پوست درخت و رنگ یا ترکیبی از عناصر نام برده شده‎ ‎استفاده می شود. ساده ترین شکل لباس مردان یک قطعه‎ ‎چرم‎ ‎چهار گوش است‎ ‎که به دور کمر خودشان می بندند و شنلی که روی شانه می اندازند. در گذشته‎ ‎منسوجات‎ ‎این قاره به صورت دستی تولید می شد و در حال حاضر پارچه از‎ ‎اروپا‎ ‎و‎ ‎هندوستان‎ ‎به این کشور وارد می شود‎. ‎تاریخ نساجی آفریقا به گذشته های دور بر می گردد و اطلاعات موجود از طریق مورخین‏‎ ‎هنر و مردم شناسان و سیاحان جمع آوری شده است‎.

‎الیاف نساجی‎ ‎مورد استفاده در آفریقا این الیاف شامل‎ ‎پشم،‎ ‎پنبه،‎ ‎الیاف‎ ‎گیاهی‎ ( ‎شامل الیاف ساقه ای و الیاف علفی)، پوست درخت و‎ ‎ابریشم‎ ‎وحشی می‎ ‎باشند‎.

‎پشم امروزه آفریقای جنوبی از مهمترین مراکز تولید پشم در دنیاست. در‎ ‎شیوه سنتی از پشم گوسفند و موی شتر برای بافت پارچه به صورت دستی استفاده می شود‎. ‎شیوه تولید منسوجات پشمی در آفریقا به این صورت است که ابتدا الیاف پشم چیده شده با‎ ‎آب و بدون استفاده از مواد شوینده شستشو داده می شود و سپس برای مدت سه روز در محل‏‎ ‎تاریکی نگه داشته می شود تا حجم آن زیاد شود. سپس با استفاده از دو قطعه چوب برس‎ ‎مانند‎ ‎الیاف موازی‎ ‎می شوند. سپس الیاف به هم تابیده شده و تبدیل به‎ ‎نخ‎ ‎می شوند. تبدیل الیاف به نخ تماماً توسط زنان صورت می گیرد‎.
‎پنبه‎ ‎استفاده از پنبه در منسوجات آفریقا قدمتی طولانی دارد. چند قطعه پارچه پنبه ای از‏‎ ‎حفاریهای غار مالی بدست آمده که نشان می دهد قدمت استفاده از پنبه در آفریقا به‎ ‎هزاره اول قبل از میلاد برمی گردد. آفریقای غربی مانند سودان، اتیوپی، و سومالی از‎ ‎مراکز مهم تولید پنبه به حساب می آیند. برای تولید نخ پنبه ای الیاف پنبه از پنبه‎ ‎دانه جدا شده و سپس با دوک‎ ‎ریسندگی‎ ‎دستی به نخ تبدیل می شوند‎.

‎الیاف‎ ‎ساقه ای از ساقه درختان الیافی مانند کنف و چتایی به دست می آید. این الیاف در‎ ‎آفریقا مصارف خاصی دارند. برای مثال در ناحیه ای به نام کابا از این الیاف به عنوان‎ ‎لباس تدفین استفاده می شود. همچنین از آنها برای تهیه طناب کشتی هم استفاده می شود‎.
‎گیاهان علفی مهمترین گیاه علفی در آفریقا رافیا است که بومی ناحیه آفریقاست و‎ ‎از برگ درخت به دست می آید. منسوجاتی که از پوست درختان به دست می آیند حالت نمدی‎ ‎دارند که به عنوان لباس یا رختخواب از آنها استفاده می شود. در بعضی از مناطق از‏‎ ‎این لباس در مراسم تدفین استفاده می شود که نشان دهنده اتصال به گذشتگان است و‎ ‎استفاده از آنها باعث فراخوان اجداد می شود. این منسوجات گران بوده و در زئیر،‎ ‎رواندا و اوگاندا تولید می شوند‎.  ‎انواع پارچه های تزئینی آفریقا پارچه های‎ ‎رنگرزی شده با تکنیک‎ ‎رنگرزی‎ ‎مقاوم، پارچه های چاپ شده با قالبهای فلزی،‎ ‎تکه دوزی،‎ ‎لایه دوزی،‎ ‎چهل تکه،‎ ‎گلدوزی‎

‎پارچه‎ ‎های رنگرزی شده با تکنیک رنگرزی مقاوم‎

‎در این روش پارچه در محل خاصی گره‎ ‎زده شده یا دوخته شده، به نحوی که از نفوذ رنگ به آن قسمت جلوگیری می شود و سپس‎ ‎پارچه رنگرزی می شود. همچنین می توان از مواد غیر قابل نفوذی مانند نشاسته بر روی‎ ‎پارچه استفاده کرد. متداولترین طرحهای ایجاد شده در این منطقه دایره است‎.

‎پارچه های چاپ شده با قالبهای فلزی قالب در داخل‎ ‎ظرفی فرو می رود که پر از واکس گرم است و سپس بر روی پارچه منتقل می شود. گاهی به‎ ‎جای این قالبها از الگوی کاغذی یا مقوایی استفاده می شود. نقش و طرح این قالبها‎ ‎دارای مفاهیم تاریخی، سمبلیک یا قبیله ای است‎.
‎تکه دوزی در آفریقا از این نوع‎ ‎پارچه برای لباس جشن، جنگ و پرچمها استفاده می شود و شامل افزودن قطعاتی از پارچه،‎ ‎صدف، فلزات، پوست حیوانات و یا درختان بر روی یک قطعه پارچه بزرگ می شود. زمینه‎ ‎اصلی پارچه ساده بوده و به طور معمول از رنگهای قرمز، سیاه، سبز، زرد و بنفش‎ ‎استفاده می شود‎.
‎لایه دوزی لایه دوزی در نواحی جنوب کشور صحرا رایج است و‎ ‎غالباً به صورت‎ ‎زره‎ ‎و سلاح استفاده می شود. این سلاحها با دوختن چندین لایه‎ ‎از پارچه های پنبه ای بدست می آید که برای جنگجویان و اسبان بکار می رود‎.

‎چهل‎ ‎تکه‎

‎در این محصول قطعات پارچه کنار هم دوخته می شوند و تبدیل به یک‎ ‎پارچه بزرگتر می شوند. این قطعات روی هم قرار نمی گیرند بلکه در کنار لبه ها به هم‏‎ ‎دوخته می شوند‎.

‎گلدوزی
هنری است که عموماً در کشورهای‎ ‎اسلامی غرب آفریقا رواج دارد. اما به این معنی نیست که فقط مسلمانان لباس گلدوزی‎ ‎شده می پوشند. گلدوزی برای تزئین لباس به کار رفته و با استفاده از نخهای ابریشمی‎ ‎تولید می شود‎