دلایل افزایش قیمت تمام شده تولید کالا در ایران

برخی کارشناسان معتقدند قیمت تمام شده بعضی کالاها در کشور ما به سه برابر متوسط جهانی نیز رسیده است. اما سوال اساسی این است که چه عواملی باعث می‌شود قیمت تمام شده کالاها تا این حد افزایش یابد؟

در اتفاقات اخیر در بازار مرغ مشخص شد که اگرچه نهاده‌های دامی بخش قابل توجهی از قیمت تمام شده مرغ را تشکیل می‌دهند، اما عوامل دیگری هم بر افزایش این قیمت موثرند.

در حال حاضر این سوال اساسی مطرح است که چرا واردات گوشت و مرغ با تمام موانع پیش روی واردات، مانند سختی تهیه ارز، مشکلات نقل و انتقال وجه، محدودیت‌ها، مشکلات حمل و نقل کالا و امثال آن باز هم مقرون به صرفه‌تر از تولید آن در داخل است؟

در کاهش قیمت تمام شده عوامل موثری دخیل‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش سیکل تولید و افزایش حجم تولید کالا و خدمات اشاره کرد. کاهش زمان توقف، تعمیر و خواب ماشین‌آلات و تجهیزات، بومی‌سازی و تولید داخلی با جایگزینی مواد اولیه، کاهش ضایعات و دورریزها، بهبود سیستم و فرایند تولید و کاهش مصرف انرژی نیز از جمله فاکتورهایی است که به کاهش قیمت تمام شده می‌انجامد. افزایش تولید و در نتیجه سرشکن شدن هزینه‌های سرانه سربار می‌توانند به شدت قیمت تمام شده کالاها را کاهش دهند.

ایران یکی از کشورهای مهم در مسیر ترانزیت دنیاست، ولی متاسفانه از ظرفیت‌های ترانزیتی آن به خوبی استفاده نشده و بیشتر مواقع بارهای ترانزیتی از کریدورهای رقیب عبور می‌کنند. به نظر می‌رسد تحلیل مسیرهای ترانزیتی در ایران و مقایسه آن با کشورهای همجوار مانند ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان می‌تواند به بهبود شرایط ترانزیت و در نهایت کاهش هزینه حمل ونقل بینجامد.

هم اکنون دستگاه‌های مختلفی در کشور به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در پروسه قیمت تمام شده کالا و خدمات دخیلند که از جمله آن‌ها می‌توان به وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت کشور، اتاق‌های بازرگانی، وزارت جهاد کشاورزی و حتی وزارت خارجه اشاره کرد. این درحالی است که سهم هر کدام از این دستگاه ها در این موضوع متفاوت است.

عادلانه نبودن توزیع زیرساخت‌ها و نهاده‌های تولیدی دولتی، عدم تمایل بنگاه‌ها به بهره گیری از خدمات شرکت‌های مشاور، نامساعد بودن فضای کسب و کار شرکت‌های مشاور، توجه ناکافی مدیران دستگاه‌ها به ارتقای بهره‌وری و کوچک بودن بنگاه‌ها از جمله مهم‌ترین عوامل افزایش قیمت تمام شده کالا در ایران ذکر شده است.

از سوی دیگر وجود ظرفیت‌های فراوان خالی در صنایع همگن، عدم سیستم حسابداری صنعتی و محاسبه دقیق و به هنگام قیمت تمام شده و عدم توجه به تکنیک‌های جدید تولید از دیگر علل افزایش قیمت تمام شده در ایران است.